Пасля кансультацыі з мовазнаўцам выкладаем слоўнічак па тэме:

«Неадкладныя сітуацыі ў гінекалогіі»

Дзякуй калегам, якія сваім удзелам у MovaMed робяць вялікую справу па вяртанні беларускай мовы ў медычную сферу. Каб мова не ўмерла, на ёй трэба проста размаўляць. Каб стомлены беларус набраўся сіл для працягу шляху, яму трэба проста сустракацца з аднадумцамі :)

Далучайцеся да MovaMed!

Паважаныя калегі!
Тэма нашых наступных заняткаў «УЛЬТРАГУКАВАЯ ДЫЯГНОСТЫКА». Пасля заняткаў, абмеркаванняў і кансультацый з мовазнаўцамі плануем выкласці варыянты пратаколаў УГД органаў брушной паражніны і судзінаў ніжніх канцавінаў.
Лекары УГД! Далучайцеся і дзяліцеся сваім досведам!

А мы падзелімся з вамі нашай "кухняй" падчас падрыхтоўкі да заняткаў і кансультацый з мовазнаўцамі :)

1.Флотирующий тромб (тромб, который плавает англ. floatation плавание). Частка тромба не замацавана у судзіне і вольна плавае ў патоке крыві. Былі варыянты – флаціруюшчы, плаваюшчы.

«Наўрад ці тут трэба замацоўваць англіцызм, бо floating ужыта не ў пераносным, а ў самым наўпроставым значэньні — ‘плывучы’. Пагатоў і дзеепрыметнікі на -ушчы немагчымыя, і суфікс -ір- непажаданы. У суседніх мовах упэўнена ўжываюць свае азначэньні: pływająca skrzeplina (польск.), plovoucí trombus (чэск.), plaukiojantis trombas (літ.). Таму — плывучы тромб»

2.Сафено-феморальное соустье - месца злучэння сафеннай вены з фемаральнай венай. Былі варыянты: савусце, сутока, злучэнне.

«Ангельскі тэрмін sapheno-femoral junction азначае ня вусьце (пагатоў здвоенае), а злучэньне. Таму, калі вены „раўнапраўныя“, то найлепш — сутока (аналягічна дзьвюм рэкам)»


3.Остиальный клапан состоятельный (клапан выконвае сваю ролю – прапускае паток крыві толькі ў адным напрамку).

«У англамоўнай практыцы ўжываюць некалькі прыметнікаў пра такі valve: incompetent, insufficient і нават leaky ‘дзіравы’. Таму лепш старацца не літаральна перакласьці з ангельскай, а адлюстраваць у слове сутнасьць зьявы. У суседзяў:
nedostatečnost па-чэску (гэта калька з insufficiency, хоць у ангельскай sufficient азначае і ‘адэкватны’),
niewydolność (zastawek żylnych) па-польску,
здатність/нездатність па-ўкраінску.
На маю думку, якраз польскі і ўкраінскі варыянты лепш апісваюць праяву. Калі выбіраць паміж гэтымі прыкладамі, то (ня)здатны, (ня)здатнасьць лепшы варыянт за (ня)здольнасьць, бо не вымагае залежнага слова. „Здольны“ заўсёды да нечага, а „здатны“ можа быць і наагул. Астыяльны (клапан) здатны.»

Напрыканцы прапануем апытанку.
Valva. Медычныя слоўнікі даюць пераклад "клапан". Але ёсць і беларускія адпаведнікі: зáсланка і зáтамка.

«Словы, мова – не пытанне лінгвістыкі. Калі б было так, слова не было б, як сказана ў Святым пісанні, напачатку ўсяго. Словы, мова – пытанне быцця» - напісаў Уладзімір Някляеў, якому сёння спаўняецца 75 год.

Словы, мова таксама з'яўляюцца моцным лекавым сродкам. Гэта ведае кожны практыкуючы лекар. Таму і з'явілася ініцыятыва MovaMed.

«Вы чаму, дасканала валодаючы ангельскай, сусветнай мовай, пішаце на той, якой ніхто ў свеце, апроч людзей вашага племені, не ведае?» – пытаюць аднаго з персанажаў новага рамана Уладзіміра Някляева "Гэй Бэн Гіном". І ён адказвае, што піша на той мове, якая змагаецца за свабоду ягонага народа. «Мова народа, – адказвае ён, – ягоная зброя. А заваёўнікі прыходзяць са сваёй. І народ, які прымае чужую мову, прымае чужое валадаранне. Куля – сродак фізічнага падпарадкавання, а мова – сродак падпарадкавання духоўнага».

Далучаемся да віншаванняў Уладзіміра Пракопавіча з юбілеем!

«Ультрагукавая дыягностыка пры вострай хірургічнай паталогіі»

Надзея Камінская, лекарка УГД

Відэа з заняткаў 6 ліпеня

Другую частку па УГД судзінаў ніжніх канцавінаў, прыклады УГД пратаколаў, шаблоны пратаколаў, прэзентацыі і тэматычны слоўнік выкладзем неўзабаве.

Не на ўсе пытанні мы знайшлі адказы 😔
Прапануйце, як будзе па-беларуску «Сочетанная травма»?

MovaMed далучылася да тыдня беларускай культуры і зладзіла паездку ў першы музей выцінанкі ў Беларусі.

Гаспадыня музея — майстрыца выцінанкі Вольга Бабурына прышчапіла нас да гэтага неверагоднага віду мастацтва. Бо выцінанка — гэта значна больш, чым проста ажурны ўзор, выразаны з паперы. У беларускай выцінанцы выкарыстоўваецца шмат сімвалаў беларускай традыцыі: з вуснага фальклору, вышыўкі, ткацтва, роспісу. І яна адрозніваецца ад выцінанак нашых суседзяў з Польшчы, Літвы, Расеі і Ўкраіны, якія таксама можна пабачыць у музеі.

Музей яшчэ афіцыйна не адкрыты, але яго можна наведаць і падтрымаць. Ён знаходзіцца ў вёсцы Лоск Валожынскага раёну - 100 км ад Мінска ў бок Вільні. Па дарозе вы атрымаеце сапраўдную асалоду ад навакольных краявідаў, якія не горш за пагоркі Тасканы :)

#музейвыцінанкі #выцінанка
#by_culture

• ЗДАРОЎЕ — абсалютная каштоўнасьць у беларускай мове. Слова ад кораня дрэва/дзерава — гатовы магічны эпітэт-параўнаньне у адным слове.
• Здаровага чалавека параўноўваюць з дубам, з быком і мітычным турам, зь вялікімі стыхіямі: „Будзь здаровы, як вада, багаты, як зямля!“
• У беларускім традыцыйным этыкеце — усюды зычэньні здароўя: у вітаньнях (чалом-здароў!), у разьвітаньнях (бывайце здаровы!), у small talks (як жыў-дуж?).
• Здароўе — лідэр першай тройкі народных каштоўнасьцяў у сьвяточных зычэньнях і тостах: На здароўе нам, на злосьць варагáм!
• Маем запамінальныя дзеясловы для паправунку — адужаць, паправіцца, акрыяць, ачуняць.
Падрабязна: https://svb1234.azureedge.net/a/30530056.html

#covidfree
#COVID19

📍Зрабі прышчэпку
📍Раздрукуй і распаўсюдзь улётку
📍Заставайся дома і вучы беларускую мову
📍Рабі, як нашыя славутыя лекары - насі маску!

Яўген Уладзіміравіч Клумаў (1878 - 1944) - доктар-гуманіст і герой-падпольшчык, чыё імя сёння носіць 3-я гарадскі клінічны шпіталь, а таксама вуліца і сквер у сталіцы Беларусі. Прафесар кафедры акушэрства і гінекалогіі Мінскага медычнага інстытута.

У ліку першых земскіх лекараў арганізаваў на тэрыторыі Беларусі стацыянарную хірургічную дапамогу ва ўмовах участковага шпіталя.

З 1921 года Яўген Клумаў стала працуе ў тым жа шпіталі, што сёння носіць ягонае імя. Менавіта тут мясцілася база для падрыхтоўкі лекараў медфака БДУ, з 1930-га ў бальніцы практыкавалі і навучаліся прафесары і студэнты Мінскага медінстытута. Тут працавалі тагачасныя выдатныя вучоныя-медыкі: афтальмолаг Сямён Камінскі, тэрапеўт Сяргей Мелкіх, хірург Юрый Іргер і іншыя. Яўген Клумаў сярод іх - бясспрэчны аўтарытэт.

У гады Другой Сусветнай вайны быў актыўным ўдзельнікам мінскага падпольнага руху. Праз Клумава - ён быў вядомы партызанам пад псеўданімам Самарын - ішлі ў лес медыкаменты, бінты, хірургічныя інструменты. Пад наглядам і кіраўніцтвам Клумава былі разгорнутыя два палявыя шпіталі ў лясах.

У 1943 годзе его выдаў немцам правакатар. У канцлагеры Трасцянец, куды прывезлі сям'ю Клумавых, іх адразу ж пазналі. Лагернае начальства прапаноўвала яму выехаць у Германію, каб працягваць там лекаваць. Клумаў адмовіўся.
Доктар Клумаў загінуў 13 лютага 1944 года у газавай камеры разам з жонкай у лагеры смерці "Малы Трасцянец".

Земскі лекар Яўген Клумаў стаў правобразам доктара Савіча ў знакамітым рамане Івана Шамякіна "Сэрца на далоні".

Мікалай Яўсеевіч Саўчанка (1922-2001) - беларускі уролаг, акадэмік НАНБ, доктар медычных навук, лаўрэат Дзяржаўных прэмій СССР і БССР, прафесар. Міністр аховы здароўя БССР (1966-1986).

Сялянскі сын, ураджэнец Чачэрскага раёна Гомельскай вобласці. 15-гадовым хлопцам паступіў у Мінскі медычны інстытут, а ў 1941, будучы студэнтам 3-га курса, пайшоў на фронт санінструктарам.

Пасля вучобы ў ад'юнктуры кафедры уралогіі Ленінградскай ваенна-медычнай акадэміі (1951-1954) і абароны кандыдацкай дысертацыі спецыялізаваўся ў галіне уралогіі.

Мікалай Яўсеевіч стаў ініцыятарам стварэння і кіраўніком Беларускага цэнтра нефралогіі і трансплантацыі нырак, дзе ў 1970 годзе была выканана першая ў Беларусі перасадка ныркі. Укараніў у практыку і ўдасканаліў асобныя хірургічныя прыёмы перасадкі нырак. Упершыню ў СССР распрацаваў хірургічныя метады карэкцыі пола пры гермафрадытызме.

Аўтарытэт беларускай уралогіі і асабіста Саўчанкі быў у тыя гады настолькі высокі, што штогадовыя ўсесаюзныя канферэнцыі уролагаў збіраліся менавіта ў Мінску. Кафедра ўралогіі і нефралогіі Мінскага медінстытута стала галаўной установай у СССР па лячэнні прыроджаных анамалій мочапалавых органаў.


За 20 гадоў працы на пасадзе міністра аховы здароўя рэспубліка выйшла на перадавыя пазіцыі ў СССР па развіцці матэрыяльна-тэхнічнай базы, падрыхтоўцы і укамплектаванню медыцынскімі кадрамі, паказчыках здароўя насельніцтва і дзейнасці лячэбна-прафілактычных устаноў. Належнае развіццё атрымала медычная навука - адкрыты шэраг новых навукова-даследчых інстытутаў.

Аўтар больш за 300 навуковых прац, у т.л. 11 манаграфій і 9 вынаходстваў.

4-ы Мінскі клінічны шпіталь носіць імя Мікалая Яўсеевіча Саўчанкі, заснавальніка беларускай уралогіі.