Игра в кальмара (SQUID GAME, 2021) – корейсча “ультранасилие”, драма ва жудаям қизиқарли сюжетнинг кўзни қамаштирувчи ранглар билан Нетфликсоманлар учун махсус ифодаланиши.

17 сентябр куни Нетфликс стримингида Жанубий Кореялик ижодкорлар томонидан суратга олинган янги сериал премъераси бўлиб ўтди. Сериал Нетфликсда кўришлар сони бўйича биринчи ўринга чиқиб олган илк Жанубий Корея сериали бўлди. У хозирча Нетфликснинг асосий мижозлари хисобланадиган АҚШ, Канада ва Бразилия каби давлатларда хам яққол етакчи хисобланади. Rotten Tomatoes рейтингида 100 % натижага эга бўлиб турган ушбу шоуни режиссёри ва сценарий муаллифи Хван Дон-хёк хисобланиб у ушбу сериал ғоясини 2008 йилдаёқ ўйлаб қўйган аммо молиялаштириш имкони бўлмаганлиги туфайли анча вақтгача суришга мажбур бўлган.

Сериал сюжетига кўра, хаёти издан чиқиш чегарасида бўлган ёки чиқиб бўлган бир гурух одамлар ўз ихтиёри билан ноъмалум ўйинни ўйнашга рози бўлишади. Уларни биладиган нарсаси фақатгина ўйинда ғалаба қозониб мўмайгина пулга эга чиқиш ва хаётини ўзгартириб юбориш имкони эга бўлиш. Лекин, улар қатори томошабин хам тушуниб етадики бу ўйин шунчаки “ўйин” эмас, “игра на виживание” яъни ўртага жонинг тикилган ўйин. Ютсанг бойиб кетасан, ютқазсанг ўласан. Олти раундлик ўйин давомида ўйин иштирокчилари ўйнатувчилар учун нафақат томоша кўрсатишади балки турли эксперементларни хам бошидан ўтказишади.

Танқидчилар томонидан олқишлар билан кутиб олинаётган ушбу сериал фантастик даражада Корея киносаноатини машхурликка олиб чиқди. Бу холатни охирги марта Испанларнинг “Қоғоз бино” сериалида кўрган эдик. Ўша сериалдан кейин кенг жамоатчиликда испан кино-сериалларига бўлган қизиқиш уйғонганди ва ўша сериал қахрамонлари ўйнаган хар бир сериалларнинг рейтинги айнан ўша қахрамонларга бўлган симпатия туфайли сунъий равишда кўтарилиб кетган. Айнан шу нарсани хам энди Корейс сериалларидан кутиш мумкин. Ўзининг супер филми “Паразитлари” билан дунёни охиригача ишғол қила олмаган Корея киносаноати энди “ультранасилие” билан Нетфликс орқали дунёни ишғол қилди. Яхшигина бюджет, корейсча драма ва зўравонлик, Нетфликсча ранг-баранглик, ажойиб декорациялар, Паразитча ижтимоий нотенгликка ишора қилувчи ва шу билан бирга ақлдан оздирадиган даражада телбанамо сюжет, интрига ва саспенсга тўла йилнинг энг яхши сериалларидан бири агар энг яхшиси бўлмаса. Ягона муаммо сифатида айтиш мумкинки агар ушбу сценарий билан АҚШда сериал ишлашганида сериал 4 қисмдан ошмаган бўлади. Кўпчиликка ёқмаган нарса айнан сериални 9 қисмга тортадиган сюжети йўқлигида бўлди. Аммо, корейс киносини энг катта мухлисларидан бири сифатида айтишим мумкин, корейсча драма аслида шу. Корейс кино сериалларини кўриб юрган одам билади буни, уларда бунақа “чўзилиш” табиий хол. Шунчаки, сен биринчи марта корейс сериалини кўраётган бўлсанг демак бу нарса сени таъбингни бироз хира қилиши мумкин, лекин, кейинчалик ўзинг хам бу нарсасиз Кореяни тасаввур қила олмай қоласан.

Бир сўз билан айтганда корейсча “ультранасилие”, драма ва жудаям қизиқарли сюжетнинг кўзни қамаштирувчи ранглар билан Нетфликсоманлар учун махсус ифодаланиши.

П.с: Сериал хақиқатдан хам ажойиб, 18 ёшдан катта барчага тавсия қиламан. Аниқ айтишим мумкинки мен тавсия қилмасам хам сериални жуда кўп одам кўради, уни буюк келажак кутмоқда. Сюжетдаги ўйинлар ижтимой тармоқларда трендга чиқганидан хам билиш қийин эмас буни. Бу машхурлик ортидан Корейс сериалларининг янги эпохаси бошланишига хам шубхам йўқ. Шу бахонада биз корейсларнинг янги шедеврларини кўриб қолармиз. Ха, энди бизни корейсларимизни бутун дунё кўради, лекин, бунга “SQUID GAME” сабабчи сифатида тарихда қолиши таъбни бироз хира қилади. Эх, ўнлаб шедеврлар чиқган пайт, қаерда эди бу дунё? https://t.me/kanal33/2222

​​Белый лотос (2021) – Бойлар нега йиғлайди?

HBO томонидан суратга олинган ва август ойида премъераси бўлган олти қисмли мини-сериал (энди мини-сериал эмас, иккинчи мавсум суратга олинар экан) хақида гаплашамиз. Сериал сюжети Гавайи оролларидаги беш юлдузли “Оқ лотос” номи билан аталадиган мехмонхонадаги одатий бир хафта хақида хикоя қилади. У ерга дам олишга борган муносабатлари кризис ёқасидаги ўсмир фарзандлари бор оила, онасини кулини Гавайига сочмоқчи бўлган ёлғиз аёл ва асал ойини ўтказиш учун келган ёш оила томошабинни ўзи билан оролган таклиф этади. Асосан бойлар келадиган бу мехмонхонада хизмат кўрсатилиши олий даражада бўлиб, сериал давомида бой мехмонлар ва оддий хизматкорлар ўртасидаги муносабатлар орқали ижодкорлар ижтимоий нотенгликни ғарбча талқинини кўрсатишмоқчи бўлади. Биринчи қисм стартида самолётга инсон жасади ортилаётгани ва бош қахрамонлардан бирининг жазавада эканлиги эса сериал давомида томошабинда интрига уйғотади: “нахотки шундай сокин жойда қанақадир бахтсиз тасодиф ёки қотиллик рўй берса?” деган. Аввало айтиб ўтиш керак сериал старти комедиядан бошланиб кейинчалик драма, мелодрама ва детектив жанрини белгилиарини хам пайқаш қийин эмас. Баъзи эпизодлари ўта кулгули бўлса баъзи эпизодларда қахрамонларнинг ғам-ташвишлари экран қаришисидаги инсонга хам таъсир ўтказа олади.

Деярли ижобий қахрамонлари йўқ бу сериални айрим танқидчилар АҚШнинг ташқи сиёсатига ўхшатгани хам жуда қизиқ ўхшатишдир. Яъни бойларни мехмонхонага келиб камбағаллар яъни уларни хизматидаги хизматкорлар билан бир хафта яшаши, уларга айрим вазиятларда ачиниши, озми-кўпми ёрдам бериши ва дам олиш якунига етгач яна ўзининг уйларига хеч нарса бўлмагандай қайтиши, оролда қолганлар эса яна ўзларининг муаммолари билан ёлғиз қолиши худдики АҚШнинг сўнгги йиллардаги ташқи сиёсати яъни давлатларга ёрдам бериш учун кириши ва бир неча йил уларга озми-кўпми ёрдам бериб яна уларни борича ташлаб кетишига (масалан Афғонистон) сериал ижодкорлари томонидан юпқагина сатира сифатида хам бахолангани қизиқ. Бош қахрамонларнинг ўзига яраша оғир фэъллари, оддий томошабин учун умуман хаёлга келмайдиган сабаблар бахона сифатида кўрсатилиб айнан шу нарсаларга хам хафа бўлиб юришлари томошабинга бироз эриш туюлади, яъни биз камбағаллар (ну типа, сериалдаги миллионерларни олдида камбағпллигимиз аниқ) бунақа арзимаган сабабларга сиқилмас эдик, бунақа майда муаммоларга инжиқлик қилмасдик, шу сабабли хам бойларга нисбатан хасад аралаш антипатия уйғониши табиий.

Ижобий тарафлари сифатида айтиш жоизки, Гавайининг кўзни қувнатувчи жаннатмакон табиати томошабинга яхши етказиб бера олинган, унга жўр бўлган хеч қаерда қулоққа чалинмас, ўзини “Утопия”си билан топ композиторлигини исботлаган Кристобала Тапия де Вееранинг Гавайи табиатига мос ёввойи мусиқалари билан томошабин олти қисм давомида Гавайи оролларига сайр қилиб келади.

Сериални кўриб хулоса қилиш мумкин-ки, инсон мукаммал эмас, камбағални ўзига яраша муаммоси бўлади худди бойники каби. Баъзи эпизодларда рахмингни келтирган қахрамонлар баъзи эпизодларда нафратингга учрайди худди реал хаётдаги каби. Аслида бахтли бўлиш учун унчалик хам кўп нарса керак эмаслигини, арзимаган сабаблар билан инсон ўзини бахтдан чалғитишини ижодкорлар чиройли услубда томошабинга етказмоқчидек. Сюжетдаги детектив чизмалар унчалик хам қизиқиш уйғота олмаслиги мумкин, умуман олганда бир ўтиришда кўриб қўйиш мумкин бўлган, катта давраларда зериктириб қўйиши мумкин бўлган лекин, ёлғизликда ёки кичик компания билан зўр хазм бўладиган яхши драмеди деб атаган бўлардим.

​Американская история преступлений (биринчи мавсум) – Юристлар ўртасидаги жангни хеч қандай қоидаларсиз жангга айланиб кетиши хақида реал хикоя.

Сериал Америка тарихидаги энг машхур ва шов-шув кўтарган жиноятлар хақида хикоя қилади. Ғоя муаллифи Райан Мерфи бизга “Американкая история ужасов” сериали орқали таниш. У хозирги сериалида хам айнан ўша форматдан фойдаланган, хар бир мавсумда алохида мавзу. Биринчи мавсум О. Джей Симпсоннинг қотилликда айбланган жиноят иши бўйича суд жараёнларини тасвирлайди. Агар сен, Америка тарихидаги энг шов-шувли ва жамоатчиликни икки томонга бўлиб ташлаган суд иши хақида эшитмаган бўлсанг яхшиси “О.Джей Симсон” деб гуглга ёзишни маслахат бермайман сериални кўриб тугатмаганингча. Чунки машхур футбочининг футбол ортидан келган машхурлиги иккинчи планга чиқиб қолган унинг майдон ташқаридаги хаёти машхурлиги олдида. Интернетда унинг номи ортидан чиқиб келадиган тўла спойлерлар сени сериалга бўлган иштиёқингни сўндириб қўйиши мумкин.

Сюжетга кўра машхур америкалик футболчи О.Жей Симпсон собиқ хотини ва уни йигитини ўлдиришда гумонланади ва сериал давомида уни суд жараёнини кузатиш имкони томошабинга тақдим этилади. 90-йиллар бошида бўлиб ўтган ушбу суд жараёни шу даражада табиий тасвирланганки сериални кўриб бўлгач, интернетдан хақиқий воқеани қандай бўлганлигини излаб кўриб (реал воқеалар асосида ишланган кино/сериалларни хақиқийси қандай бўлганлигини интернетдан қидириб кўрадиган одатим бор), бунга ўзинг хам амин бўласан. Юристлар, судялар, бош қахрамонлар барча-барчаси реал хаётдаги аналогларига жудаям ўхшаш қилиб танланган ва уларнинг кўпчилиги машхур актёрлардир. Суд жараёнлари табиий чиқиши учун ижодкорлар суратга олиш давомида хақиқий суддаги қахрамонлари ўзларини қандай тутганини экранда кўриб туришган. Прокурор ёрдамчиси хисобланган қора танли “Кристофера Дарден” ролини ўйнаш учун актёр топиш ижодкорларга қийинчилик туғдирган. Чунки хаётда уни қора танли диаспора ёмон кўрган. Ушбу ролни ижро этган Стерлинг К.Браун эса якунда ушбу ижроси учун “Эмми”ни ютган. Бош қахрамонлардан бири Сара Полсон ўзининг образидан чиқиб кетмаслик учун айнан хаётдаги қахрамони сепган атирдан фойдаланган, хаётда чекмаса хам ушбу образи учун сигарет чекган. Ижодкорларнинг мехнатлари бежизга кетмаган, улар ўша йилда сериаллар учун энг олий “Олтин Глобус” ва “Эмми” мукофотларида “Энг яхши мини-сериал” номинациясида ғолиб чиқган.

Томошабин сериални кўриш давомида ўша давр мухитига тушиб қолади, атмосфера ажойиб тарзда тасвирланган. Юристлар ўртасидаги жанг шу даражада қизиқтириб қўядики сен нафақат уни томоша қиласан, сен улар билан бирга суд залида яшай бошлайсан. Юристларни оммани манипуляция қилишини, қонундаги “тешик” нуқталардан мохирона фойдаланиб кетишини, давр мухитидан келиб чиқиб қарор қабул қилишини ва турли хил юридик ва хеч қанақа кодексларга мос келмайдиган хийлалардан фойдаланишларини 10 қисм давомида кузатиб томошабин хам Тошкент Давлат Юридик Универитетида 4 йил ўқиган юристлар билан бахслаша оладиган даражага чиқиб қолиши мумкин. Ижодкорларнинг энг катта ютуғи эса улар томонидан танланган формат. Сериал бошида 10 қимга етадиган мавзу йўқ деб ўйлашинг мумкин, лекин, қисмдан-қисмга уни қизиб кетишини инобатга олсанг охирида у билан хайрлашишни истамай қоласан. Ижодкорлар томошабинни доимий интригада ушлаб боришади, қисмдан-қисмга дозани ошириб томошабинга босим ўтказа олишни уддасидан чиқишган. Реал хаётда юристлар бу ишни омма билан қилганини инобатга олсак, бу нарса томошабинни ўша вақтга сайр қилишида янада кўмаклашади. Агар сен суд вердиктидан хабардор бўлсанг хам жараённи детектив ракурсидан кузатиш мароқ бағишлайди ва турли эмоциялар сенга хамрох бўлиши мумкин. Агар вердиктдан бехабар бўлсанг сени хақиқий “бум” кутмоқда.

П.С: 90-йиллардаги Америка хаётидаги энг “скандал” воқеалардан бирини кўз ўнгингда кўриш имконини бергани учун ижодкорлар тахсинга лойиқ. Қизиқ воқеани мароқ билан кўриш давомида сен ўзингни юридик билимларингни кенгайтириб оласан, (Ўзбекистонда фойда беришига “гарантия” йўқ) ўша даврдаги демократиянинг плюслари ва минуслари хақида тушунча хосил қиласан, узоқ давом этувчи судлардаги жанглар суд залидан анча узоқда хам давом этиши мумкинлигини кўрасан. Кўп китоб ўқиганларни китобини ўқийсан.

​Чем мы заняты в тени (2019-…) – “Вампирлар хам одамми?” Қора юмор ишқибозлари учун енгилгина сатира.

2014 йилда Янги Зелландиялик режиссёр Тайка Вайтити томонидан худди “What We Do in the Shadows” номли фильм суратга олган эди. У вақтларда хали Тайка Вайтити Голливудда машхур эмасди, айнан ўша фильм уни дунёга танитди. Фильм муваффақиятидан бир неча йил ўтиб у Америкада ўзининг фильмига циквел ишлашга киришди. Бу сафар шунчаки фильм эмас, бутун бошли сериал борасида келишувга эришди. Айни дамда сериалнинг 3 мавсуми FX компанияси орқали томошабинларга тақдим этилган бўлиб тўртинчи мавсумни суратга олиш ишлари хам деярли бошлаб юборилган.

Сюжетга кўра, Нью-Йоркдаги Статен-Айлендда бир уй бор. У уйда 4 вампир ва уларнинг фамильяри (хизматкор) яшайди. Вампирларнинг хаёти хақида хужжатли фильм олиш учун бир гурух ижодкорлар келишган ва улар вампирларнинг хар кунлик хаёт тарзини суратга олишади, улардан интерьвю олишади, уларнинг замонавий одамлар дунёсидаги муаммоалри билан танишишади.

Псевдохужжатли сериал жанрида суратга олинган ушбу сериалда биз шу пайтгача кўрган вампирлар хақидаги машхур фильмларни деярли барчасига пародия қилинганлигини, уларнинг умумий хаёт тарзи сатира қилиб кўрсатилганини гувохи бўламиз. Вампирлар хочдан қўрқиши, вампирлар саримсоқпиёздан қочиши, қуёш нурида ёниб кетиши, улар оборотенлар билан душман эканлиги, улар ўз ажали билан ўлмаслиги яъни юзлаб йиллар давомида яшаши, вампирга айланган пайтидаги ташқи кўриниши бошқа ўзгармаслиги, бокираларни қони улар учун энг мазали нарса эканлиги каби деталларни томошабин кўплаб фильм ва сериалларда кўрган. Энди тасаввур қилинг уларнинг хаммасини битта сюжетга йиғиб, янада кўпроқ маълумотлар билан ёритиб, псевдохужжатли сериал сифатида, ўзига хос форматда томошабинга таништирмоқчи бўлиган ижодкорлар. Сюжет ўзининг оригиналлиги билан томошабинни экран олдига чақириб олади. Хар бир қисми 20 дақиқадан эканлиги томошабинни зерикиб қолишига йўл қўймайди. Хар қисмда бу қадимий вампирларнинг замонавий Нью-Йоркдаги янги хангомаларини гувохига айланамиз. Янгилик сифатида қўшилган персонаж Коллин Робинсон эса инсонларни қонини эмас энергиясини сўриш билан озиқланиши томошабинга хақиқий тухфа бўлади. Ахир кундалик хаётимизда Коллин Робинсон каби вампирлар камми?

Вақт машинасида ўтмишга ёки келажакка бориб қолган одамлар хақида ажойиб комедиялар мавжуд. Янги давр, янги мухит, янги шеваларга кўникиши қийин бўлган қахрамонлар доим томошабинда интригани уйғотади. Бу сериалда эса улар вампир кўринишида бўлиб ўзларининг хаёт тарзини нақадар қўрқинчли эканлигини томошабинларга юмор билан кўрсатади. Қора юмор ишқибози бу сериални албатта эслаб қолади.

Ушбу сериални вазифаси томошабинни вақтини чоғ ўтказиш, уни кайфиятини кўтариш бўлиб у бу вазифани аъло даражада бажара олган. Ўзига хос жанри ва томошабинга етказиб бериш формати ўз функциясини бажара олган. Кўришдан аввал инобатга олиш керак, сериал абсурд юмор устига қурилган ва қора юмор элементларидан фойдаланилган холда яратилган. Ундан жиддий нарсани кутиш бу фақатгина ўзингизгизни алдаш бўлади.

П.С: Рус тилида кўришни истаган томошабинларга "Кубик в кубе" дубляжини маслахат бераман.

10/10.

​Последняя дуэль (2021) – Хақиқат қайси ракурсдан қарашингга қараб ёлғон ва чинга айланиб кетиши мумкин.

Сўнгги пайтларда ўз ишлари билан мақтана олмаётган Ридли Скотт 77 ёшида бир эмас иккита катта кинони суратга олди. Иккиси хам мутахассислар томонидан ижобий қабул қилинди, иккисида хам ажойиб бюджет ва супер каст бор. Бугун уни “The Last Duel” фильми хақида тўхталмоқчиман. Фильм Эрик Жагернинг шу номли романи асосида суратга олинган бўлиб, воқеалар ХIV асрда бўлиб ўтган реал ходисадир.

Сюжет. Рицар Жан де Карруж Париждан уйига қайтгач хотини Маргаритдан биладики, у Париждалигида собиқ дўсти ва сафдоши, хозирги кунда эса энг асосий душманига айланган рицар Жак Ле Гри уни хотинини зўрлаган. Лекин бу гапга кўпчилик ишонмайди ва Жан де Карруж адолатни қарор топтириш мақсадида Франция қиролига мурожаат қилади. Қирол эса хақиқатни фақатгина дуелда хал қилиш мумкинлиги хақида ва агар, айбловчи томон жангда ютқазса унинг хотини тухмат қилганликда айбланиб гулханда ёндирилиши борасида қарор чиқаради.

Томошабин сюжетни изохидан фильмга спойлердай қабул қилиши мумкин лекин асосий интрига барибир фильм сўнггига қолдирилганлигини билиб қўйиши лозим. Фильм сўнггида томошабинни сўнгги йилларда ўзим кўрган энг ажойиб, эпик жанг сахнаси кутиб турибди. ( П.С: Ридли Скотт Гладиаторни қандай суратга олгани эсига тушиб кетган чоғи.) Умуман олганда 2,5 соатлик фильм мана шу воқеа учун кўплик қилиши мумкиндек, лекин, томошабинга таклиф қилинаётган формат ноодатийлиги билан диққатни тортиши табиий.

Воқеалар учта нуқтаи назар орқали тасвирланади. Хотини зўрланганини эшитган ва бу юкни кўтариб юришни истамаган қўрс, қўпол лекин ўта ғурурли ва мард рицарнинг хақиқати. Зўрланишда айбланаётган қудратли иттифоқдошларга эгалиги ва анча саводли эканлиги билан мақтана оладиган рицарни хақиқати.
Ва хақиқатни юзага чиқишини аввалига шунчаки истаган кейинчалик эса хақиқатсиз уни ўзи хам йўқ бўлиши мумкинлигини тушуниб етган қўрқувдаги аёлнинг хақиқати.
Битта воқеа уччала қахрамоннинг ракурсидан томошабинга етказилади. Акира Куросаванинг “Расёмон” фильми хам худди шундай форматда суратга олинган бўлиб, айнан шу сабаб туфайли хам томошабинда озгина норози кайфият уйғониши мумкин. Яна бир камчилик сифатида, битта воқеани уч хил ракурсда деярли бир хил тасвирлангани ва бу фильмни сунъий тарзда чўзилишига олиб келинганлигини айтаётганлар хам бўлди. Аммо, фильмни диққат билан кузатган киноман сезадики бу бир-бирига жудаям ўхшаш версияларда сезиларли фарқ бор. Диалоглардаги оддий сўзларни бошқача талқин қилиниши орқали хам режиссёр томошабингга – инсонларнинг хақиқатлари хам худди бармоқ излари каби бир-биридан фарқ қилишига шаъма қилгандек. Худди битта сўзни икки хил охангда айтилиши уни эшитган одамга икки хил маънода етиб боришидек гап бу.

Фильмнинг асосий хулосаларидан бири хам айрим эътирозларга сабаб бўлди, яъни #metoo харакатини қўллашга харакат қилгандек ижодкорлар. (п.с: #metoo аёлларга қарши жинсий тажоввузга қарши харакат бўлиб “мен сен биланман, жим юрма, бошингдан ўтган бўлса айт, хамма билсин бу муаммони” деган маънони беради. Харакат продюссер Вайнштейнни шов-шувли суд жараёнидан кейин трендга чиқди.) Ўрта асрларда аёл ва эркак хуқуқлари борасида гап-сўз бўлиши мумкин эмаслигини инобатга олиб бу эътирозга қўшилиш мумкин, яъни режиссёр бу нарсани бўрттирмасдан борича, хаётий қилиб кўрсатиши мумкин эди. Бир томондан хўш, нимаси ёмон, озгина бўрттирибди, лекин бу фильмда сюжетни ўзгартириб юбориш лаёқатига эга деталмас, балки фойдалироқ хамдир ёки бўлмаса бунга алохида эътибор қилиш шарт эмасдек, мухими ўша даврда бу деярли эътиборга молик ходиса сифатида қаралмаган, аёл адолатни излаши эса хозирги кундаги трендлар фонида фильмни пропаганда билан шуғуллангандек кўрсатган. Оскар ютишни истагандир балки ижодкорлар, нимаси ёмон буни?)
1/2

2/2
Режиссёр бир конфликт тарихини ажойиб талқинда очиб берган. Жараёнда иштирок этган уч қахрамон хақиқати билан уни кузатиш давомида сени асл хақиқатга бўлган фикринг ўзгариб бораверади. Аслида кимнинг хақиқати - чин хақиқат? Бу хулосани ўзингга қолдирган ижодкорлар. Ўзинг кўр ва фикр қил, ким аслида хақ ёки нохақ, сени олдингда қизиқарли конфликт ва унинг эпик якунига эга тарихий драма турибди. Актёрларнинг супер ижросини ўзи алохида мавзу, амин бўлиб айта оламан, бўлажак Оскарга“энг яхши актёр ва актриса” номзодларини шу фильмдан топа оласан.

Шахсий хулосаларим, кинони кўрмасдан тавсия қилмайман ўқишни.

Жасур ва ғурурли рицар аслида ўз хотининг номуси учун эмас ўзининг ғурури, биринчи рақамли душмани бу ишни қилгани учунгина иснод ва ўч олиш мақсадида уни дуэлга чақирди. У ўз хотини севиши унинг душманидан ўч олишга бўлган хохишидан кўра анча пастроқ, шунчаки бу хақиқатни тан олишни истамаяпти у. Унинг хақиқати аслида шу.
Табиатан қизларга нозикроқ, ташқи кўриниши билан хам анча-мунча аёлларни ром этиб келган бошқа бир рицар эса, ўз хисларини бошқара олмай севган аёли ёнида ўзини тутиб тура олмади. Аслида аёлни хам унда кўнгли бор эди, шунчаки эри борлиги учун бу хисларини яшираяпти. Мана айбланувчи рицарнинг хақиқати.
Мени зўрлашди, мен бу нарсани умримни охиригача ичимда сақлаб юра олмайман, буни хаммага айтаман, майли номим ёмонга чиқар, майли менгача бу ишни хеч ким қилмагандир, лекин, мен адолат қарор топишини истайман. Мен шунчаки адолатни истайман. Бу эса аёлни хақиқати.

8.5/10

Янги йил кириб келиши билан бир неча кун дам олиш имкониятидан уйда ётган холда фойдаланмоқчи бўлганлар учун 7 та ажойиб сериал. Қиш тафтини хеч бўлмаганда экран қаршисида хис қилишга нима етсин?

#рўйҳат

https://telegra.ph/YAngi-jilda-zerikmaslik-uchun-7-ta-serial-12-19

​Don’t Look Up – Идиократия ва меланхолиянинг ўрта арифметиги.

Режиссёр Адам МакКей томонидан ишланган ва Нетфликс орқали молиялаштирилган ушбу фильм йилнинг энг кутилган премъераларидан бири эди. Фильм том маънода ўзини оқлади. Йилнинг энг яхши фильмлари қаторидан жой олиши аниқ. Фильмни спойлерлар билан биргаликда тахлил қилишга уриниб кўраман. Фильм субъектив фикрларим орқали тахлили қилинган. Бу фикрларга умуман қўшилмаслигингиз мумкин, агар фильмни бошқачароқ кўрган бўлсангиз. Фильмни хали кўрмаган бўлсангиз, умуман ўқишингиз керак эмас бундан кейинги матнни.

Фильм қисқа қилиб айтганда, ерга яқинлашиб келаётган кометани аниқлаган аспирант қиз ва унинг ўқитувчисининг одамларни бу нарсага ишонтиришга уриниши хақида. Табиийки одамлар бунга ишонмайди. Биринчи галда президентга бу хабар етказилади, лекин президент ўзининг яқинлашиб келаётган сайлов компанияси билан банд. Хозир унга рейтингини тушуриб юбориши мумкин бўлган ортиқча бош-оғриқ керак эмас (идиократиянинг олий кўриниши). Кейинчалик ёшликдаги “интим” суратлари тарқалгач президент ўз рейтингини кўтариш мақсадидагина уларни қайтадан чақириб “дунёни қутқариш” операциясига старт беради. Аввалига ер хавф остида эканлигини вахима қилиб кейин уни қутқариб қолиши мумкинлигини айтади ва президентлик сайловларида мутлоқ ғалабага эришади. Шу орқали ижодкорлар сиёсатчиларни ўз мақсади йўлида нақадар циник одамга айланишини ифодалашгандек гўё.

Сал ортга қайтамиз. Президент бизни қахрамонларнинг фактларига эътибор қилмагач улар буни дунёга етказиш мақсадида машхур информацион дастур орқали чиқиш қилади. Лекин, бу харакат хам бошловчи томонидан кулгига қолиш билан якунланади. Оқибатда энди уларни бутун дунё “телбалар” деб танийди. Улар турли хил мемларни қахрамонига айланади ва хеч ким уларни жиддий қабул қилмайди. Алохида таъкидлаб ўтиш керакки, улар ТВ орқали чиқиш қилганида ТВ дастурнинг сўнгги дақиқалари уларга ажратилади. Унгача қайсидир қўшиқчи чиқиб севгилиси билан ажрашгани ва ярашгани хақида сўзлаб беради. Уларнинг чиқиши дастурнинг умумий рейтингида жуда паст бахо олади, бу билан ижодкорлар глобал мавзуни охирги ўринга тушуриб қўйган замонамизнинг дегенератларини нишонга олишган. Одамлар учун кулгили нарсалар, машхурлар хаёти ва турли бачкана шоулар қизиқ, лекин, уларга олти ойдан кейин қирилиб кетиши хақидаги гапни айтсанг сен шунчаки сафсатабозсан.

Президент дунёни қутқармоқчи. Вашингтон учун қахрамон керак. Коинот хақида тасаввурга хам эга бўлмаган одам танлаб олинди. Шунчаки ташқи кўриниши ва репутацияси мослиги учун. У катта космик кемага ўтириб, кометани ярим йўлдаёқ қарши олиши керак. Ижодкорлар бу ерда Брюс Уиллиснинг “Армагеддон” фильмига киноя қилишган. Қахрамон коинотга ерни қутқаргани кетаяпти, уни бутун дунё кузатаяпти, у жонли эфирда сўнгги гапларини гапириш билан банд. Қўққисдан қахрамонимиз гейлардан нафратланишини, ерни қоралар эмас оқлар қутқараётгани хақида гапириб қолади. Нетфликс одатда тескари вазиятни пропагандаси билан шуғулланишини инобатга олсак бу хақиқатдан хам тахсинга сазовор юмор бўлган. Алохида қайд этиш лозимки, фильмда жинсий ориентация ва “БЛМ” харакатини пропагандаси деярли кузатилмайди. Бу хам Нетфликсни ва нихоят фильм сюжетига кўпроқ эътибор бера бошлаганидан далолатдек гўё. Бардавом бўлсин.
1/2

​2/2
Ерни қутқариш учун чиққан кема ярим йўлдаёқ йўналишини ўзгартиради. Сабаб сифатида бир миллиардер бу кометада саноатни ривожланиши учун жуда катта табиий бойликлар борлиги ва уни шунчаки майдалаб ташлаб унга егалик қилишни президентга таклиф қилганлиги кўрсатилади. Бу ерда миллиардер прототипи реал хаётдаги Илон Маскдан олинганлигига шубха йўқ. Лекин, фильмдаги миллиардер реал хаётдаги прототипиги нисбатан сал телбароқ. Бу ердаги абсурд сифатида кўрсатиш мумкинки, ер юзи йўқ бўлиб кетиш арафасида бўлишига қарамай “катта” одамлар ўз чўнтагини ўйлаши, хукуматни қарорларига таъсир ўтказа олишидир. Давлат биз ўйлаганчалик халқники эмас шунчаки борйларники демоқчи бўлишгандек. Фильм бошида айнан шу миллиардер ўзининг янги телефонини презентациясида, телефон кайфиятинг йўқлигини ўзи аниқлаб сен учун кайфиятни кўтарувчи видеолар қўйиб беришини айтади. Фильм якунида уни кемалари кометани ёришга чиқаётганида унинг телефонида кайфиятни кўтарувчи видео пайдо бўлишидан эса миллиардернинг ўзи хам қўрқувдалиги ва ўзи тарғиб қилган ғояга ўзи хам унчалик ишонавермаслигини ижодкорлар “Чехов қуроли”* орқали кўрсатиб кетишган.

Президент администрацияси бошлиғи президентнинг ўғли эканлиги ва у ўзини истаганини қилиши (масалан FBI га кулгули буйруқ бериши) хақиқатдан хам жуда кулгули чиқган. Хаттоки, хаёлга шундай фикр келдики Адам МакКей марказий осиё давлатлари хақида кўп нарсани биладигандек:)

Фильмнинг ягона минуси сифатида Тимоти Шаламе образининг борлигини таъкидлаб ўтса бўлади. Аспирант қизни йигитига айланувчи бу образ шунчаки умуман кераксиз. У қатнашган хар бир эпизодни қирқиб ташласангиз фильмда хеч нарса ўзгармайди. У шунчаки мавжуд бўлишга хаққи йўқ образ бу фильмда. Балки нетфликс билан шартномаси бордир, балки Нетфликс “кел шуниям тиқворайлик, зора постерда туриши мухлисларимизни кўпайтирса” дегандек иш тутгандир, ким билади дейсиз. Бу образ юқоридаги “Чехов қуроли” усулини ғирт тескариси бўлиб бу усулнинг номи “Бондарчук қуроли**”дир.

Ерни қутқариш операцияси бекор қилингач, милиардер лойихаси пропаганда қилина бошланади ва одамлар кометани фойдали нарса сифатида қабул қила бошлайди. Комета ерга яқинлашиб оддий одам хам уни кўра оладиган даражага етганида хукумат томонидан “тепага қарама” акцияси уюштирилиб шу мазмундаги шиорлар кенг тарғиб қилинади. Бу билан ижодкорлар элитанинг ўз мақсадида нақадар жирканчликка боришини, кўзингга кўриниб турган хавфдан шунчаки кўзингни юмиб қутулиб қола олишинг мумкин деган утопияни миянгга сингдиришга хам бориши мумкин демоқчидек.

Ва якунда ижодкорлар ер юзи йўқ бўлиб кетса хам элита учун доим “Б” режа борлиги ва у доим айнан элитани ўзига хизмат қилишини кўрсатиб беришади. Ер юзи йўқ бўлиб кетгач элита алохида космик кемадаги капсулаларда жон сақлаб орадан минглаб йиллар ўтгач ерга қайтади ва ўша захоти еволуциянинг ўзгаришларига дош бера олмай қирилиб кетади. Тушуниб олиш қийинмас, сўнгги сониялар келганида жонинг доим ўзингга ширин, сени эгоинг хаётинг хавф остида қолишига йўл қўймайди. Сени деб инсоният қирилиб кетса хам ўзинг тирик қолиш учун борингни берасан.

Фильм 18 ёшдан ўтган барчага тавсия қилинади. Ижодкорлар худди шу каби потенциал хавф пайдо бўлганида хозирги жамият буни тўғри қабул қилмаслигини идиократ, меланхол ва дегенератлар мисолида ажойиб тарзда тасвирлашган. Йилнинг энг яхшиларидан бири бўлишга лойиқ фильм. 10 баллик тизимда 9.5 балл. Ярим баллни Тимоти Шаламе учун олиб ташладим:)

* Чехов қуроли – драматургиядаги принцип бўлиб, сюжетда ортиқча нарса бўлмаслигини изохлайди. Масалан столни сутида тўппонча турган бўлса сюжет давомида ўша тўппончадан ўқ узилиши керак. Бўлмаса тўппончани умуман кўрсатиш керак эмас.

** Бондарчук қуроли – Рус блогери Евгений Баженов (BadComedian) томонидан хазил тариқасида ўйлаб топилиб кейинчалик оммалашиб кетган усул. У айнан Чехов қуролини тескарисини изохлайди ва сюжетда кўрсатилган буюм, объект кейинчалик хеч нарсани англатмаслиги билдиради. (п.с: ушбу усулдан айрим ўзбек киноижодкорлари мунтазам тарзда фойдаланиб келишади.)

Кинони кўриб турибсан. Сюжетдан келиб чиқиб охири қандай тугашини тахмин қиласан. Баъзида эса бу тахминларинг умуман ўзини оқламайди ва сен умуман кутмаган жойларга қараб сюжет чизиғи бурилиб кетади. Бугун худди шундай қобилиятга эга 10 та фильм хақида эслатиб ўтмоқчиман, бунақа фильмлар аслида кўп шунчаки биринчи эсга тушган ўнталик рўйхат бу.

#рўйҳат

https://telegra.ph/S%D1%9Enggi-%D1%9En-besh-da%D2%9Bi%D2%9Baligi-barcha-tahminlaringni-barbod-%D2%9Bila-olish-%D2%9Bobiliyatiga-ehga-10-ta-film-01-02

​Гарри Поттер 20 лет спустя: Возвращение в Хогвартс (2022) - эмоцияларга бой кўзни қувнатувчи 100 та дақиқа.

2022 йилнинг биринчи кунида HBO Гарри Поттер франшизасини фанатлари учун махсус хужжатли фильмни намойиш этди. Биринчи қисм ишланганига 20 йил бўлгани муносабати билан суратга олинган ушбу хужжатли фильмда янги нарса топишга кўзим етмагани учун ўзимда ушбу фильмга нисбатан алохида симпатия йўқ эди, асосий сабаблардан бири асар муаллифи Жоан Роулингни таклиф этилмагани эди. Лекин, орадан 2-3 кун ўтиб тасодифан постерга кўзим тушгач кўришга қарор қилдим. Фильмни кўрар эканман уни нега фанат сифатида кутмаганимга ўзим хам хайрон қолдим, озгина уялдим. Ахир мен хар йили камида бир марта ушбу франшизани кўриб чиқсам нега бу хужжатли фильм менга қизиқ туюлмаган?

Фильм давомида ўша сен таниган актёрлар франшиза хақидаги сен билмаган эксклюзив маълумотларни сўзлаб беради. Сени кўз олдингда ўсган актёрлар ўша сен таниган образлар хақида ностальгияга бой хотиралари билан ўртоқлашади. Уларнинг ёшлигидаги реал хаёти қаерда тугаб образлари қаерда бошлангани хақида ўзлари хам билмаслигини хаяжонга тўлиб сўзлаб беришади, сен хам тонна эмоциялар билан буни эшитасан. Масалан Гермиона аслида Драко Маллфойни яхши кўриб қолганлигини билмас эдим. Хелена Бонем Картерни актёр сифатида ёқтирардим лекин, фильмни кўриш давомида уни инсонийлик жихатлари билан мени лол қолдириши хаёлимга келмаганди.
Баъзи жойларида хурсандчилик билан кўзинг ёшланса баъзи жойларида мархум актёрларни экранда кўриб кўзинг ёшланади. Сен тасаввур хам қилолмайсан, фильмдаги нечта актёрлар хозир орамизда йўқлигини. Франшизани бутун дунёда хусусан Британияда нақадар мухим ахамият касб этганини актёрлар ўз хаётида учраган қизиқ воқеалар орқали сўзлаб берганида тушуниб етасан.
Сўнгги сахна суратга олингач актёрларни кўз ёшлари, қайси сахнада бирданига энг кўп юлдуз актёрлар қатнашгани, кастинг қандай ўтганию китоб муаллифи Гарри Поттерни кўрганда қанақа фикрларни хаёлдан ўтказгани, қайси актёрлар ўз образи учун рози бўлишга иккилангани, кимлар франшиза тугамасидан вафот этганию кимлар ўз ихтиёри билан кетмоқчи бўлгани, суратга олиш жараёнидаги қизиқ воқеалар, ноқулай холатлар, қайси эпизод энг қийин суратга олинганию қайси сахна охирги суратга олинган хақида ва шу каби эксклюзив маълумотлар сени кутиб турибди.
Финалдаги эпизод эса фильм учун идеал якун. Нега фильм сенда бунча эмоция уйғотганини изохлаб берувчи диалогдир у.

Гарри Поттерни тўлиқ кўрганман, унда қизиқ нарса қолмади деб ўйлаётган бўлсанг адашасан. Сени экран ортидаги Гарри Поттер оламини ёритиб берувчи, тонна эмоцияларга эга 100 дақиқа кутиб турибди. Албатта, франшизани хақиқий фанати бўлсанг.

10/10

Каналдаги сўровнома якунлари бўйича ғолиб бўлган йўналишдаги ўнлик тайёр. Фикрингизни билдиришингиз учун чат хам очилди.

#рўйҳат

https://telegra.ph/%D2%9Aora-yumor-1-%D2%9Bism-01-07

Сўровнома якунлари бўйича ғолиб бўлган йўналишдаги топ-10 тайёр бўлди. Канални танишларга тавсия қилиш жоиздур.

https://telegra.ph/EHng-yahshi-scenarij-nominaciyasida-Oskar-mukofotini-%D2%9B%D1%9Elga-kiritgan-filmlar-01-18

#рўйҳат

Психологик триллерлар (топ-10)

#рўйҳат

https://telegra.ph/Psihologik-trillerlar-02-20

Succession (2018-***) - бой бўлиб туғилиш осон, лекин бой бўлиб қолиш унчалик хам осон эмаслиги хақидаги сериал.

Американинг энг қудратли миллиардерларидан бири ёши ўтган сари ўзининг ўрнини фарзандларига қолдириши керакми ёки бошқача йўл тутиши керакми шу хақида ўйлай бошлайди. Тўрт фарзанднинг учтаси бу ўрин учун ўзини муносиб номзод деб билади ва бу учун очиқчасига харакат қила бошлайди. Бундан ташқари бу тахт учун интилаётган бир нечта потенциал рақиблар хам мавжуд.

Сериалга америкалик медиа-магнат Руперт Мёрдек хаёти аналог сифатида олинган. Яъни сериалнинг ғояси туғилишига айнан ушбу миллиардер ва унинг меросхўрлари ўртасидаги можаро сабаб бўлган. Сериалнинг асосий мантиғи ўхшаш бўлгани билан кейинчалик воқеалар ривожига ижодкорлар бадиий тасвирлар орқали ўзгартиришлар киритган ва натижада томошабин учун сўнгги йилларнинг энг шов-шувли ва мукофот бўйича олди сериалларидан бири суратга олинди.

Медиа-магнат ўз тахти учун фарзандлари билан курашиши томошабин учун янгилик бўла олган. Ўтган замонларда қиролнинг меросхўрлари тахт учун талашгани хақида кўплаб маълумотга эгамиз, лекин деярли шунақа вазиятни аналогини замонавий версияда кўриш хар куни хам насиб этавермайди. Ижодкорлар ушбу “костюмли драма”ни табиий ва жонли бўлишини уддалай олишган. Оддий томошабинни қисмдан-қисмга кучайиб бораверадиган интрига ушлаб туради. Хар бир персонаж ўзининг тахт йўлидаги тактикаси, ўзининг принциплари ва бунга эришиш учун қанчалик тубга шўнғишга тайёрлиги хам бефарқ қолдирмайди. Бундан ташқари классик ва замонавий куйларни ўзида мужассамлаштирган саундтреклар, тасвирчининг барча кадрларни қўлда олгани хам сериалнинг оригиналлигига ишора қилиб туради.

“Карточний домик” сериалини кўрган одам борки бу сериалда хам унга ўхшаш хисларни туяди. Яъни абсолют ижобий персонажни йўқлиги. Барча ўз мақсади йўлида хар қанақа тубанликка бориши ва шу билан бирга сен хам кези келганида буни тўғри деб билишингни ўзи ижодкорларнинг ютуғи. Чунки персонажлар сенга жудаям яқин олиб келинган ва сен уларни неадекват қарорларини хам хазм қилиб кетишга розисан.

Ўзгача жихатларидан яна бири сифатида таъкидлаб ўтиш керакки биз каби оддий томошабин одатда бойларни қандай яшаши хақида унчалик хам кўп маълумотга эга бўлмаймиз, лекин сериални кўриш давомида айнан мана шу жихатлар хам жуда яхши очиб берилган. Уларнинг яшаш тарзи, уларнинг данғиллама ва хашаматли хаёт тарзи томошабин учун катта янгилик бўлиши мумкин. Масалан, сен миллиардерлар бўш вақтини қандай сарфлашини биламан деб ўйлайсанми? Ишонч билан айтаманки, сен бу сериални кўрмагунча бу хақида кўп нарсани билмайсан. Ва айнан шу мансаб, обрў, хашамдан айрилишни истамаган персонажларни цинизмини тушунгандек бўласан.

Бундан ташқари ўзимга хам қийин бўлган жихатлардан яна бири, сериалдаги сўз ўйинларидир. Агар сен инглизча саводга эга бўлсанг бу сериалдан максимал лаззатланишинг эхтимоли юқурорироқ. Сериал номидан тортиб ундаги чиройли жумлаларгача таржимада йўқолиб кетиш эхтимоли юқори бўлган сўз ўйинлари яшириниб ётади. Оддий бир мисол: “You can't make an omelette without breaking eggs”. Инглизлар ёқтирадиган мақоллардан бири: сен тухум чақмасдан омлет тайёрлай олмайсан. Мантиқан олинса, сен каттароқ нимадирга эришишинг учун ниманидир қурбон қилишинг керак. Сериалдаги: “You can't make a Tomlette without breaking some Greggs” жумласида эса “Omelette” Томлетга (Том исмли персонаж бор) айланаяпти. “Eggs” эса “Greggs” га айланаяпти (Грег исмли персонаж бор). Мантиқдан келиб чиқиб Том учун бир нечта Грегни қурбон қилиш кераклигини тушунасан ва ижодкорларнинг ушбу мақолни нақадар контекстга мослаб ўзгартиришганини олқишлаб қўясан.

Сериалнинг хозиргача уч мавсуми эфирга чиққан бўлиб, бу сериал IMDb рейтингини қисмлар бўйича баллари қисмдан-қисмга ошиб боравериши билан хам эътиборга моликдир. Одатда сериаллар мавсумдан-мавсумга пасайиб бориши билан ёдда қолса айнан ушбу сериалда буни аксини гувохи бўламиз. 2-3 мавсумларнинг сўнгги қисмлари 10 баллик тизимда 9.8 (!!!) олганини ўзи киноманни ўзига торта оладиган натижа.

9/10