یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین ابعادی که در طراحی محیط روستایی باید بـه آن دقت شـود؛ فرایند احسـاس، ادراک و شناخت محیطی است که تجربه مکان را برای انسان هموار می‌سازد. برای ساختن محیط‌های سازگار و متناسـب بـا نیازهای ادراکی رفتاری روستاییان، باید از رابطه بین انسان و محیط، شناخت صحیح و دقیق به دست آورد؛ به‌عبارت‌دیگر، در طراحی محیطی، شناخت رابطه میان عناصـر و شـکل استفاده‌کننده از محیط دارای اهمیت خاصی اسـت.

محیط و تأثیر آن بر سطوح مختلف رفتاری، احساسی و ادراکی درعین‌حال رشد صنعت، روستا، شهرها و پیدایش نیازهای جدید، او را مجبور به دخالت و بهره‌برداری بی‌رویه از طبیعت کرده است. با رشد این روند، اثرات منفی جسمی و روانی آن به‌تدریج بر بشر آشکار شد و رشته‌هایی مانند روانشناسی محیط، جامعه‌شناسی، رفتارشناسی فردی و گروهی، در بعد روانی و گروه‌های حفاظت از محیط‌زیست، در بعد سیاسی به وجود آمدند تا به بررسی و حل این معضلات بپردازند که در این کتاب مفصل به آن پرداخته می‌شود.

کتاب «ادراک معماری روستا»، تألیف دکتر جمال‌الدین مهدی نژاد عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران، دکتر علی شرقی عضو هیات علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران و مهندس فائزه اسدپور دانشجوی دکتری دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران در ۲۴۲ صفحه و قطع خشتی به بهای ۱۲۰ هزار تومان از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی قزوین منتشر شده است.

✍️ عنایت خانمحمدیان به مناسبت سالروز تاسیس نهاد جهاد سازندگی در ایران لازم دیدم این مطلب را بنویسم. چند سال پیش در دولت گذشته یک محقق آمریکایی به نام اریک لاب استادیار گروه سیاست و روابط بین‌الملل دانشگاه بین‌المللی فلوریدا به ایران می آید و با 130 نفر یعنی افراد زیادی از جمله برخی مقامات دولتی و فعلان انقلابی گذشته و محققان و اساتید در دانشگاه های
ایران مصاحبه و حاصل کار خود را به کتابی به نام جهاد سازندگی و توسعه روستایی و تحکیم حکومت پس از 1979 تبدیل می کند. مدتها پیش فایل کتاب را یافتم و
نگاهی گذرا به فهرست و محتوای آن انداختم، آنچه که با نگاه اول متوجه آن شدم و حدس زدم سوگیری سیاسی نسبتا جانبدارانه این کار بود ، بعدا حدسم درست از آب درآمد و مولف از یک نهاد سیاسی در امریکا و ضد حکومت ایران برای نوشتن این کار جایزه دریافت کرده بودو
شائبه سفارشی بودن این تحقیق را برایم تقویت کرد. جای تعجب دارد که خود نویسنده کار خود را یک مطالعه کامل درباره جهاد سازندگی معرفی می کند در حالی که جنبه های فرهنگی و اجتماعی و مردم شناختی و جغرافیایی کار را تا حد زیادی نادیده گرفته است. ای کاش نویسنده زحمت و وقت خود را تلف نمی کرد و لااقل به مطالعات مرتبط پیشینیان خود همچون خانم لمبتون و آقای ه‍وگ‍لان‍د نگاهی می انداخت ( هر چند به کار آنها از جانب محققان برجسته ایران انتقاداتی وارد شده است ) و درس می آموخت. لازم به ذکر است در سال 1397 شمسی انتشارات دانشگاه امام حسین توسط دو نفر کتابی را به نام تاریخچه سازمانی جهادسازندگی ایران از تاسیس تا نهادسازی (1358-1390) مجموعه گزارش‌های پژوهش‌های نهادهای انقلاب اسلامی از نگاه غرب از همین آقای اریک لاب و دو ایرانی دیگر ترجمه کرده است که نمی دانم آیا با این کتاب یادشده مرتبط است یا خیر

عكسى پر از حرف، از روستاى كله جوب در مسير جاده اراك به بروجرد؛ اسفند ١٣٩٦

استاد دکتر احمد مهدوی دامغانی، روز جمعه ۲۷ خردادماه ۱۴۰۱ در فیلادلفیا درگذشت.
مجله بخارا مفتخر بود که از آغاز انتشار، مقالاتی را از ایشان منتشر کند. آنچه می‌شنوید، بخشی است از گفتگویی بلند با دکتر مهدوی دامغانی درباره استاد ایرج افشار، دکتر داریوش شایگان و استاد سید‌جلال‌الدین آشتیانی که در سوم مهرماه ۱۳۸۹ در فیلادلفیا ضبط شده بود.
یاد و خاطره استاد دکتر احمد مهدوی دامغانی را گرامی می‌داریم و با هم صحبت‌های ایشان را درباره مجله بخارا می‌شنویم.

سالها پیش مقاله هایش را در روزنامه اطلاعات می خواندم و به دنیای ادب و معنویت و ایران شناسی مرا می کشاند و بر اشتیاقم برای مطالعه بیشتر فرهنگ ایران می افزود. از مطالعه و بررسی روزگار پربرکت آن استاد و اندیشمند فرزانه این گونه پیداست که چه در حوزه مشهد و دانشگاه تهران و چه در دانشگاه هاروارد امریکا در کسوت استادی دلش برای فرهنگ و ادب و دین می تپیده است. در جوانی شاگرد و همنشین و مورد تایید بزرگانی همچون بدیع الزمان فروزانفر و علامه محمد قزوینی بوده است. در روزهای پایان عمر همیشه اشکش برای خدا و اولیای او بویژه حضرت رضا علیه السلام همیشه جاری بود و بنا به اخبار که امروز منتشر شد ،آخرین تقاضای او دفن در حرم آن امام مهربانی ها بود. ای دریغا در زمانه ای هستیم که دانشمندان صاحب فضل و ایمان و وطن دوست تک تک از میان ما می روند و جای خالی آنها نیز بسادگی پر نمی شود.
✍️ عنایت اله خانمحمدیان

🛁حمام در گذشته🚿
‌دکتر فاضلی از ساختار حمام در گذشته برای ما در این کلیپ تعریف می کنند.

قدیمی ترین کولر ایران !

در زمان آل بویه یکی از وسایل دفاع از خود در برابر گرما، آویختن خیش بود. خیش پرده ای بود از کتان یا کرباس کلفت که مانند بادبان کشتی از اتاقی که به آن خیشخانه می گفتند می آویختند.

مردم پرده خیشخانه را مرطوب نگاه می داشتند و ریسمانی به آن می بستند. وقتی که ریسمان را می کشیدند و پرده به حرکت در می آمد، هوای اتاق خنک می شد. این کار هنوز در برخی از مناطق کویری ایران انجام می شود.

منبع: آل بویه، اصغر فقیهی، صفحه ۶۰۲

(تو این گرمای طاقت فرسا واقعا کولر یک‌ اختراع و نعمت خیلی بزرگ هست)

روستاپژوهی، توسعه و ایران شناسی https://t.me/RURALRESEARCHS

✳️ وبینار رایگان «وبینار روستای هوشمند و تاثیر آن در بهبود معیشت جوامع محلی»

🌹مدرس:
دکتر عادل سلیمانی

مدرس دانشگاه، پژوهشگر و مشاور توان افزایی جوامع محلی

🔰سرفصل ها:
⭕ تعریف روستای هوشمند
⭕ مولفه ها، اجرا و ویژگی های روستای هوشمند
⭕ کارکرد روستای هوشمند در توسعه روستایی
⭕ روستای هوشمند و بهبود معیشت جوامع محلی
⭕ روستای هوشمند و تقویت سرمایه های معیشتی

⏰ زمان: شنبه 4 تیرماه ساعت 15تا 17

🔗 لینک ورود به درگاه پژوهشکده آب دانشگاه خلیج فارس بوشهر دانشگاه خلیج فارس (https://meet.pgu.ac.ir/b/wat-tnd-49x)

🌐 لینک خبر: http://karafarini.pgu.ac.ir/news/196
لینک صفحه اینستاگرام مرکز:
https://www.instagram.com/pgu_karafarini/


📌انجمن علمی توسعه روستایی ایران

@RuralDevelopment

درباره زندگی روستازاده مناجات خوان زنده یاد استاد محمدعلی کریم خانی روستاپژوهی، توسعه و ایران شناسی https://t.me/RURALRESEARCHS

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار کهگیلویه و بویراحمد : ۲۶۰ شهر، روستا و منطقه عشایری این استان با تنش آبی روبه‌رو است.

۲۰ شهر و ۲۱۳ روستا در مازندران با تنش آبی مواجه‌اند
ایسنا/مازندران مدیرعامل آب و فاضلاب مازندران با عنوان اینکه تنش شدید آبی در استان به ویژه شرق مازندران از نکا تا گلوگاه جدی و نگران کننده است خواستار تسریع در تکمیل شبکه‌های انتقال آب از سد گلورد به این مناطق شد گفت: ۲۰ شهر و ۲۱۳ روستا در مازندران اکنون با تنش آبی مواجه هستند.

۳۰ هزار روستا در چهار دهه گذشته در کشور کاهش یافته است. روستاپژوهی، توسعه و ایران شناسی https://t.me/RURALRESEARCHS

مستند کوتاه دهدشت اثری از مردم شناس شهیر زنده یاد دکتر نادر افشار نادری تحت نظارت موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران سال 1346 شمسی. در این فیلم عده ای از زنان ایل طاس احمدی در درون خرابه های شهر متروکه تاریخی دهدشت استان کهکیلویه و بویراحمد دیده می شوند که به امور زندگی روزمره مشغول هستند. در اواسط مستند هوره ای کردی شنیده می شود که دلیل انتخاب آن نامعلوم است. روستاپژوهی، توسعه و ایران شناسی https://t.me/RURALRESEARCHS

نادر افشار نادری اولین انسان شناسی است که رسما در این رشته تا بالاترین مدارج تحصیل کرده و فارغ التحصیل شده است و پژوهش ها و آثار و اقدامات وی نشان دهنده شروع رویکردی متفاوت در انسان شناسی ایران، متناسب با اقتضائات یک علم نظام مند و دانشگاهی است. از این رو، آن طور که در این کتاب خواهید دید، اقدامات و آثار وی، هم به طور نمادین و هم در عمل به عنوان نقطه عطفی در انسان شناسی ایران مورد بررسی قرار گرفته اند.

اگرچه از اوایل قرن گذشته، با تشکیل بنگاه مردم شناسی (۱۳۱۵)، مطالعاتی عمدتا در حوزه فولکلور در کشور شروع شدند، اما شکل گیری انسان شناسی، به عنوان یک رشته علمی و شاخه ای از علوم رفتاری و اجتماعی، تا تأسیس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی (۱۳۳۷) و تآلی آن، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، به تعویق می افتد. هرچند تاکنون غالبا این دو دیدگا متفاوت مطالعاتی که با دغدغه های متفاوتی آغاز شده و محصولات کمابیش متباینی تولید می کنند، به خاطر تشابه مواد مطالعاتی، در یک مقوله قرار گرفته و حوزه یکسانی قلمداد می شده اند، اما به نظر می رسد که در عین اذعان به عدم وجود مرزهای صریح بين حوزه های متفاوت دانش، لازم است آنچه هر حوزه دانش به آن می پردازد، حتی المقدور منقح شود تا هم ظرایف تخصصی توسعه یابند و هم امکان ارتباط منطقی بین حوزه های دانش ایجاد شود. این که مثلا بگوییم فیزیک همان شیمی است، کمکی به توسعه آموزش و تحقیق در فیزیک یا شیمی نمی کند، با این که جاهایی وجود دارد که مرز بین این علوم مبهم و محو می شود. چنین نگاهی در واقع، دغدغه ای بوده که بر انتخاب موضوع این کتاب اثر داشته است.

مولف در «پیشگفتار» این کتاب آورده است: «اتفاقی که موجب شکل گیری این کتاب شد، پیشنهاد صدف بیگلری، دانشجوی سختکوش و علاقه مند کارشناسی انسان شناسی، برای انجام تحقیقی در مورد فیلم های افشارنادری تحت راهنمایی من بود. با پیشرفت کار، متوجه شدم که ابعاد حضور نادر افشارنادری به مراتب وسیع تر و مهم تر از تنها پیش قدمی او در فیلم سازی مردم نگارانه است؛ حداقل این که تاکنون تقریبا هیچ خوانش تحلیلی و انتقادی ای از آثار کسی که، به تعبير مری هگلاند (45 :2009)، می توان او را مؤسس انسان شناسی ایران نامید صورت نگرفته است. بدین ترتیب، به خصوص فصل مربوط به فیلم های افشارنادری، بر اساس نوشته های صدف بیگلری، با تغییرات و اضافاتی که من انجام داده ام، شکل گرفته است. وی همچنین با جست وجو و یافتن متون آرشیوی از آثار افشارنادری، سهم شایسته ای در شکل گیری این کتاب داشته است.»

در «مقدمه» این کتاب می خوانیم: «شاید تاکنون بیش از هر انسان شناس دیگری در ایران، در مورد نادر افشارنادری نوشته شده است. اقدام گرایی، سواد علمی، بنیانگذاری، زبان دانی، همت و توانایی انجام تحقیق میدانی، هنرمندی، خصایص لقی و فیزیکی جذاب، و، شاید از همه مهم تر، مرگ غم انگیز و زودهنگام وی، از عللی هستند که وی را به شخصیتی ممتاز و جالب توجه بدل کرده اند، که همچنان به نظر می رسد ناگفته هایی در مورد وی و نقشش در انسان شناسی ایران باقی مانده است.

فیلم های مردم نگارانه ای که از او به یادگار مانده اند، به خصوص «بلوط» و «مشک»، به عنوان اولین نمونه های ژانر فیلم مستند مردم نگارانه در ایران شناخته می شوند؛ فیلم هایی که باعث شده اند نام او، هم در حوزه علمی و هم در حوزه هنری، مرتبا به همین بهانه تکرار شود؛ اگرچه، همان طور که خواهیم دید، ورود او به عرصه فیلم سازی موضوعی اتفاقی بود، که از توانایی های شخصی و نیز فرصت شناسی و اقدام گرایی وی نشئت گرفت و منجر به بنیان گذاری حوزه دیگری در انسان شناسی شد که همچون دیگر اقدامات بنیادین وی پس از مرگش، که مصادف با اولین ماه های پس از انقلاب اسلامی بوده است، آنچنان که می توانست در میان انسان شناسان آینده بالنده نشدند.

از نادر افشارنادری، بیش از هر چیز دیگر، به خاطر فیلم های مردم نگارانه اش یاد می شود و به نوعی بنیان گذار فیلم مردم نگارانه با رویکرد علمی قلمداد می شود. مهم ترین و معروف ترین فیلم های او به ثبت و توصیف فنون سنتی ای می پردازند که در جوامع عشایری، و نیز در باغات قمصر، برای تهیه گلاب به کار گرفته می شوند. این فیلم ها به ویژه مورد توجه فیلمسازان مستند و مورخین تاریخ سینما قرار گرفته اند. به هر حال، اگر بخواهیم این فیلم ها را به عنوان سرسلسله فیلم های مردم نگارانه ساخته شده توسط یک انسان شناس قلمداد کنیم، لازم است که آنها را در زمینه نقشه فکری و رویکرد نظري افشارنادری، و نیز، به طور کلی تر، در زمینه بینش انسان شناختی مورد بازخوانی قرار دهیم. در این صورت، خواهیم دید که این گونه از فیلم مردم نگارانه، که قطعا تنها شكل فيلم مردم نگارانه نیست، سوای ارزش تأسیسی شان، مبتنی بر نگاه و تعریف خاص افشارنادری از فیلم و نقش آن در کار انسان شناختی است.»

کتاب «سرّ سکون» با عنوان فرعی نادر افشارنادری و انسان شناسی ایران نوشته مهرداد عربستانی و صدف بیگلری در 170 صفحه با قیمت 36000 تومان از سوی نشر موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی روانه بازار شده است.