زمان : یکشنبه 29 اردیبهشت ماه سال 1401 _17:30 بعدازظهر
مکان : تالار عبدالقادر مراغه

کتاب «تاریخ فرهنگ و معارف مراغه» به همّت انتشارات آوای ری را به طبع رسید
این کتاب در 948 صفحه منتشر شده که 95 درصد مستندات آن برای نخستین بار منتشر می شود
-تحوّلات تاریخ آموزش و پرورش مراغه در طول 2200 سال محتوای غالب پژوهشی این کتاب را شامل می شود که نویسنده با بازبینی هزاران سند موجود درآرشیوهای مختلف در اقصی نقاط جهان اقدام به تألیف این کتاب نموده است.


مراکز پخش :
کتابفروشی بیژن زاده
کتابفروشی ری را
کتاب شهر مراغه
کتاب فروشی دانشمند


به جهت سهولت دسترسی علاقمندان به تاریخ فرهنگ و معارف مراغه در اقصی نقاط کشور به کتاب
«تاریخ فرهنگ و معارف مراغه»

با هزینه پستی رایگان

جهت هماهنگی به آی دی زیر (خانم اسکندری) پیام دهید:

@azarbaijan_maragha

💥یکی داستان است پر آب چشم...
✍️علی مرادی مراغه ای
@Ali_Moradi_maragheie

✅آنان که زودتر از زمانه خود بدنیا آمده اند معمولا دچار رنجهای عظیم و توانفرسایی شده اند و گناهِ آنان این بوده است که از زمان خود جلوتر بوده اند...
عیسی خان فتوحی یکی از این مردان است، او نخستین مدرسه شبانه روزی را در 1303ش در مراغه بوجود آورد و با هزینه شخصی خود، 20 نفر از کودکان یتیم و بی سرپرست شهر را در آنجا گرد آورده و تمام مایحتاج کودکان از غذا و مکان و لباس گرفته تا آموزش به شیوه مدرن را فراهم نمود.
جالب است قبل از آنکه پیاژه پس از جنگ جهانی دوم چنین کرده باشد حدود نیم قرن قبل از او، عیسی خان فتوحی چنین کاری را کرده بود اما در جامعه ای عقب مانده و در نتیجه با دنیایی از رنجها و مشقتها و موانع و مقاومتهایی که قشریون برایش بوجود آوردند...

✅زمانیکه در 1307ش قرار شد کودکان بی سرپرست، صاحب شناسنامه شوند، چون یتیم بودند در نتیجه، برای همگی آنها، نام خانوادگی فتوحی را انتخاب کرد و همگی شدند فرزندان عیسی خان فتوحی...
اما قشریون و مرتجعین که مخالف نظام مدرسه اش بودند بیکار ننشسته، انواع کارشکنی ها کردند، شایع کردند که چون صاحب مدرسه عیسی خان فتوحی، پیر و فرتوت شده، خونِ دانش آموزان را به بدن خود تزریق می کند تا جوان بماند!
بزودی شایعه، کل شهر را فرا گرفت...
صدیق الحکما(رئیس بهداری شهرستان) هر چقدر تلاش کرد که چنین چیزی امکان پذیر نیست و دروغ است اما ثمری نبخشید، کودکان چندین بار شهادت دادند که تا بحال، قطره ای از بدن آنان خون گرفته نشده است...
اما هیچکدام از این تلاشها، ثمری نداشت، تیرِ شایعه که از کمان بدر رفته بود کار خودش را کرد و باعث فروپاشی مدرسه گشت...

برگرفته از کتاب زیر👇👇👇
http://www.upsara.com/images/x417389_.jpg

به جهت سهولت دسترسی علاقمندان به تاریخ فرهنگ و معارف مراغه در اقصی نقاط کشور به کتاب
«تاریخ فرهنگ و معارف مراغه»

با هزینه پستی رایگان

جهت هماهنگی به آی دی زیر (خانم اسکندری) پیام دهید:

@azarbaijan_maragha

زبان فرانسه در مدارس مراغه

(برگی از کتاب تاریخ فرهنگ و معارف مراغه)

تا سال (1320) یگانه زبانِ خارجی آموزشی در مدارس زبان فرانسه بود.
از این سال پس از اشغال کشور توسطّ متّفقین و اصلاحات سیاسی و فرهنگی در طول این سال ها موجب شده تا در بخشی از این اصلاحات زبان خارجی تدریسی در مدارس به انگلیسی تغییر پیدا کند.
امّا حصول این مقصود به دلیل نبود نیروی آموزش دیده دو دهه زمان برد و در طول این دو دهه یگانه زبان خارجی تدریسی در مدارس همان زبان فرانسه بود.

شرح تصویر : کلاس درس زبان فرانسه خانم فخرالملوک وزیری در دبیرستان آذرآبادگان مراغه

منبع : کتاب تاریخ فرهنگ و معارف مراغه

عضو کانال تاریخ مراغه شوید:
https://t.me/tarikhemaragheh

نخستین کودکستان مراغه

(برگی از کتاب تاریخ فرهنگ و معارف مراغه)


براساس اسناد موجود نخستین کودکستان مراغه تحت عنوان «کودکستان شاهدخت» از دی ماه سال (1330) رسماً افتتاح شد. این کودکستان از حیث تقدّم زمانی تأسیس، دوّمین شهر در آذربایجان پس از تبریز به شمار می آید. که کودکستان/باغچۀ اطفال برای کودکان دایر می شود. این محلّ در بدو تأسیس پذیرای کودکان خردسال زیادی بود. طوری که شمارِ کلاس ها در همان آغازین سال به دو باب افزایش یافت.
ساختمان کودکستان قبل از این تاریخ در اختیار جمعیت شیروخورشید سرخ ایران بود. لذا این بنا با همّت ابراهیم موسوی –رئیس جمعیت- و یوسف¬بهنام پس از بازسازی وتعمیرات در اختیار ادارۀ فرهنگ قرار گرفت. از مربیّان و مدیران اوّلیۀ این کودکستان می¬توان به خانم عشرت احمدخانیان اشاره نمود که عمر خود را وقف تعلیم و تربیت کودکان در این کودکستان نمود.

شرح تصویر: افتتاح نخستین کودکستان مراغه با حضور شهردار و رییس فرهنگ مراغه

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh

سندی از هویّت ستیزی رضاخان در مدارس مراغه

اصغر محمّدزاده
(نویسنده و مورّخ)
—————————————-

در کتاب «تاریخ فرهنگ و معارف مراغه » صدها نمونه از اسناد با محتوای نفوذ سیاست ها در حوزۀ فرهنگ وجود دارد. که هر کدام بیانگر خدشه هایی است که بر پیکرۀ واژۀ پاک فرهنگ وارد شده است.
یکی از این نمونه ها گزارشی است که در سال 1315 از طرف فهیمی رییس معارف و اوقاف آذربایجان به نماینده معارف مراغه ارسال شده که فحوای آن معافیت مرحوم عبدالأحد تدین (پیر معارف مراغه) از تدریس در کلاس درس به دلیل تکلّم به زبان ترکی است.
امّا در این مقال کوتاه یاد سخنی از مرحوم طلوعیان افتادم که در غایت نامه ای به سیّد قدرت اله نقوی اظهار می دارد:
«مدارس پس از میدان جنگی از جنس آتش بزرگترین مرکز تسویه حساب سیاست مداران بوده است».

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh

پیشاهنگی در مدارس مراغه

اصغر محمّدزاده
(نویسنده و مورخ)

————————————-

ایجاد سازمان پیش آهنگی در نظام آموزش وپرورش ایران در سال (1304 ش.) به تصویب رسید امّا فعّالیت واقعی آن از سال (1313) آغاز شد.

سازمان پيش آهنگى ايران، تشكيلات بسيار منظّم و فراگيرى داشت. پيش آهنگى از هفت سالگى آغاز می شد و براى آن محدوديّتى وجود نداشت.
پسران و دختران پيش آهنگ در دوره هاى مختلف، آموزش هاى لازم و سلسله مراتبى را طىّ می كردند. فعّاليّت هاى پيش آهنگى در سه مرحله و براى دختران و پسران متفاوت بود.

نخستین رستۀ پیش آهنگی در مراغه سال (1316) در مدرسۀ تدیّن با شرکتِ جمعی از محترمین و متنفّذین شهرستان به ریاستِ آقای هاشم فروزی، تشکیل یافت. و طیّ آن با انتخاب هیئت مدیره برای رسته های پيش آهنگى و اعضاء و مربّیان، رسماً فعّالیّت خود را آغاز نمود.
صفحات 260 تا 272 کتاب تاریخ فرهنگ و معارف مراغه به دوران افت و خیز دوره های پیشاهنگی در مراغه اختصاص دارد

عضو کانال تاریخ مراغه شوید:
https://t.me/tarikhemaragheh

موسیقی در مدارس مراغه

اصغر محمّدزاده
(نویسنده و مورّخ)

در سال 1312 با اضافه شدنِ درسِ موسیقی و سرود در برنامه هایِ درسیِ دانش آموزان ابتدایی و متوسّطه و لزوم به کارگیری آموزگاران صاحبِ حرفه در این حوزه، وزارت معارف را مجاب نمود که به دلیل قلّت فارغ التحصیلان مدرسۀ موسیقی از افراد صاحب مهارت در این حوزه بهره مند شود. آموزگارانِ سرود و موسیقی اقدام به تشکیل گروه سرود در مدارس نموده و در برنامه هایِ مختلف پیشاهنگی و جشن های فرهنگ وهنر از این گروه ها جهت بهبود کیفیّت برنامه ها استفاده می شد.
براساس مستنداتِ در دسترس هدایت اللّه نیّرسینا نخستین بار به عنوان آموزگار سرود و موسیقی مراغه در سال (1314ش.) در مدرسۀ خواجه نصیر آموزش این هُنر را برعهده داشت. وی اولین گروه سرود دانش آموزان را تشکیل داد
سال (1318ش.) شمارِ دبیران موسیقیِ مدارس افزایش یافت طوری که از این سال به بعد به ترتیب آقایان:
حمید طوسی مراغی، مهدیقلی کاتبی ، مرتضی معینیان ،شمس الدّین وثوق طهرانی، غلام رضا¬ آزادی و ارومچی به عنوان دبیر موسیقی و سرود در مدارس فعّالیّت داشتند.
عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh

بانوان معارف پرور مراغه

اصغر محمدزاده (نویسنده و مورّخ)

تاسیس مدارس دخترانه در مراغه به سادگی تاسیس دیگر مدارس نبود و همواره افرادی متحجّر علم مخالفت برداشته و به بانیان آن میتاختند . نخستین بار به پیشنهادِ میرزاحسن شکوهی و با حمایت ظهیرالسّلطان – حاکمِ وقتِ مراغه- نخستین مدرسۀ نوین دخترانه در مراغه دایر شد که گردانندگان اصلیِ این مدرسه دختران مُنشی باشی از فارغ التحصیلان مدرسۀ میسیونریِ پروتستان ها در تبریز بودند.
در سال های بعد با حمایت میرآقاصدرالسّادات و اختصاصِ منزل مسکونی خود جهت ترویجِ تعلیم وتربیت دانش آموزانِ اناث، اُفق خوبی برای تحصیلِ دختران در مراغه ترسیم شد.
در این سال ها از جمله مروّجینِ تحصیل در میانِ دختران در مراغه، خانم سکینه مصباح طباطبایی (مشهور به شاهزاده خانم) بود.
امّا معارف پروران عدیده ای در ادامه به توسیع میدان دانش در میان اناث کمک شایانی نمودند که در کتاب «تاریخ فرهنگ و معارف مراغه» به تفصیل درخصوص خدمات فرهنگی این بانوان سخن گفته شده است.

عضو کانال تاریخ مراغه شوید:
https://t.me/tarikhemaragheh

اوّلین ناظم مدارس مراغه
(میرزا رسول مؤید)

🖌اصغر محمّدزاده (نویسنده و مورخ)

با آغاز به کار مدارس نوین در مراغه نخستین بار در سال 1298 پستی تحت عنوان «ناظم» در مدارس مراغه تعریف شد. که مسئولیت آن حفظ نظامت مدارس و دانش آموزان بود.
براساس مستندات درد دسترس نخستین بار «میرزا رسول مؤید» مشهور به «تبریزلی ناظم» در این پُست در دبستان تدیّن خدمت فرهنگی خود را آغاز نمود.
میرزارسول مؤید سالیان مدیدی در خدمتِ فرهنگ مراغه بود و برحسب گزارش رییس معارف مراغه در طول ده سال اوّلیۀ خدمت ایشان، نظم ، صداقت و درستکاری موردتوجه دبیران و مدیران مدارس بوده و همواره الگویی رفتاری برای سایرین بوده است. سال 1308 و مقارن با شروع سال تحصیلی جدید وی به جهت کاهش حقوق و مزایای خدمتی از خدمت در ادارۀ فرهنگ استعفا می دهد ولی 9 سال بعد دوباره به خدمت باز می گردد.

بن مایه : کتاب تاریخ فرهنگ و معارف مراغه

عضو کانال تاریخ مراغه شوید:
https://t.me/tarikhemaragheh

روایت سفر از مراغه به دریاچه ارومیه با قایق !!!

اصغر محمّدزاده
(نویسنده و مورّخ)

—————————

به بهانه خشک شدن دریاچه اورمیه خاطر نویسنده سطور به اشارتی تاریخی از سفر مردم از مراغه به دریاچه ارومیه به وسیله قایق های چوبی انداخت
شاید این عنوان برای برخی عجیب باشد! ولی بله واقعیت دارد...

موضوع به گزارش سفر جیمز موریه دیپلمات بریتانیایی در دوره فتحعلی شاه قاجار به مراغه باز می گردد که در ضمن شرح بازدیدهای خود از این شهر می نویسد:
«ده بزرگ چوان در کنار رودخانه مهم قلعه چای جای دارد که از کوه سهند سرچشمه گرفته و یکی از چهارده رودخانه یاد شده در بالاست که به دریاچه شاهی می ریزد و از میان جلگه ای از کنار ده شیشوان می گذرد. سه قایق از روی دریاچه شاهی مسافت بین چوان تا ارومیه را می پیماید با گنجایش 50 تا 60 خروار (به تقریب هر قایق 20 تن) و با پارو و بادبان حرکت می کند».
(سفرنامه جیمز موریه، ج2 ، ص329)

شرح تصویر : جمعی از مردم مراغه بر روی اسکله ای در کنار دریاچه ارومیه در سال 1316

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh

مدرسۀ آمریکایی ها در مراغه

اصغر محمّدزاده
(نویسنده و مورّخ)
———————————————

در اواخر دورۀ قاجار میسیونرهای مذهبیِ پروتستانْ حضورِ قابل توجّهی در شهرهای آذربایجان به جهت ترویج فِرَق خود داشتند.

مدرسۀ پروتستانهای آمریکایی در مراغه «آدواندیس» نام داشت و این میسیونرها مدرسه ای نیز به همین نام در سال (1299 ش.) در تبریز دایر نموده بودند. به استناد احصائیۀ مدارس ایران این مدرسه تا سال (1306 ش.) پابرجا بوده و میسیونرهایی از تبریز تدریس و ادارۀ آن را در مراغه برعهده داشتند.
مدرسۀ فوق غیر از پذیرش دانش آموزان ارمنی، فرزندان برخی از افراد متنفّذ و متموّل مراغه را نیز پذیرا بود. مرحوم اشرف عمادی و مرتضی خان وزیری نیز تحصیلات اوّلیّۀ خود را در این مدرسه به اتمام رسانده بود.
باتوجّه به مخالفتِ ارامنه نسبت به دیدگاه پروتستان های تندرو، این مدرسه ظاهراً پس از چند سال فعّالیّت در مراغه بساط خود را جمع نموده و دبیران و مدیران آن به شهرِ سلماس انتقال می یابند.
منبع : کتاب تاریخ فرهنگ و معارف مراغه

عضو کانال تاریخ مراغه شوید:
https://t.me/tarikhemaragheh

مراغه ، و اولین مدرسه دخترانه جهان


اصغرمحمدزاده
(نویسنده و مورخ)

__

شهرهای عدیده ای بر اثبات لغت "اولین" رسالات متعددی از منابع استخراج نموده و بر روی پیشانی پبشینه فرهنگی خود چسبانده اند.
اما جست و جوی این واژه در گذشته مراغه در موارد متعددی قابل تفسیر است.
پرفسور فرانس بروین (فیزیکدان نام آشنا) که رسالات متعددی از علوم شرق تالیف نموده در اشارتی تاریخی تاسیس و فعالیت نخستین مدرسه دخترانه در جهان را به مراغه نسبت می دهد. وی با اشاره به نوشتجات حسن بن علی منجم شیرازی می نویسد:
"... برای اولین بار با موافقت مادر مسیحی مذهب هولاکو در مراغه و در همان نزدیکی (نزدیک رصدخانه) مدرسه دخترانه ای ساخته شده است . اطراف تپه محصور بوده و دیوارهای مدوری داشته و به طریقی بنا شده بود که به آسانی تسخیرپذیر نبوده .."
(بروین، فرانس ؛ ابزارآلات نجومی رصدخانه مراغه ،ص32)

این مدرسه توسط "سرقویتی بیگی" مادر هلاکوخان مغول تاسیس یافته بود. وی در معارف پروری شهره بود طوری که قبل از این نیز در بخارا مخارج تاسیس مدرسه ای را متقبل شده و موقوفاتی برای آن تعیین نموده بود.

و اما مدرسه دخترانه "سرقویتی بیگی" در هشتصد سال قبل مراغه تاسیس و گذاره ای بی بدیل از فضای باز اجتماعی در تحصیل اناث از خود به یادگار گذاشت و مضاف بر آن به اشارت مهم پرفسور بروین عنوان " اولین مدرسه دخترانه جهان" را در تارک تاریخ ثبت نمود.

عضو کانال تاریخ مراغه شوید:
https://t.me/tarikhemaragheh

دروازه های تاریخی مراغه

منابع پژوهشی :
_ انسیکوپدی اسلامیminorsky
_نقشه ترسیمی j.wilson
_ نسخه خطی شرح وقایع مراغه در سال 1258 تالیف محمد صادق صاحب نسق
_کتاب تاریخ دارالملک مراغه
_ منابع شفاهی

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh