کانال تاریخ مراغه (اصغر محمدزاده)
1.65K subscribers
444 photos
16 videos
279 links
صفحه شخصی اصغرمحمدزاده

( دکترای تطبیقی تاریخ شرق در آکادمی ملی جاواخیشویلی گرجستان)

ارتباط با مدیر کانال
@markatarikh
Download Telegram
زمستان مستور سال 1328 مراغه

اصغر محمدزاده
(نویسنده و مورخ)

_____________
در طول تاریخ قحطی های بزرگی در اثر عوامل مختلفی چون جنگ ها، خشکسالی ها و اشتداد دمایی فصول رخ داده که هلاکت خیل عظیمی از مردم را به همراه داشته است. اما متاسفانه برخی از این وقایع با وجود معاصر بودن آن از دید مورخین مرکزگرا به دور مانده است.

قحطی زمستان سال 1328 در منطقه مراغه نیز جزو سطورات مستوری از تاریخ است که بررسی آن یادآور نمونه های مشابه آن در جنگ جهانی اول و یا قحطی بزرگ سال 1250 است.

نویسنده سطور حین بررسی داده های تاریخی منطقه به دفتر سرگذشت نامه ای از یک دبیر توده ای دست یافت که ضمن کنکاش اوضاع سیاسی منطقه، وقایع زمستان سال 1328 را نیز بررسی نموده است . که با مطالعه به عمق فاجعه پیش آمده در این خطه می توان پی برد.

" ... زمستان سال 1328 فوق العاده سرد شد ....وضع دهقانان از خیث آذوقه به قدری اسف انگیز بود که هر روز اردوی گرسنگان از جاده هشترود به سمت مراغه در حرکت بودند... و اکثرشان مخصوصا بچه ها توان راهپیمایی نداشتتد و قبل از رسیدن به مراغه در طول راه می مردند.
وضع شهر مراغه بدتر بود. روزهای پنجشنبه می رفتم مراغه. شب را در خانه مرحوم اصفهانی با دوستان دیگر می ماندم جلو مغازه ها مملو از دهقان زادگان کوچیده از ده فسرده از سرمای زمستان آذربایجان بودند که از شدت برودت هوا و گرسنگی تمام حواس خود را از دست داده و توجه به چیزی نداشتند. اگر سوالی از آنها می شد فقط نگاه می کردند و یارای جواب دادن نداشتند.
صبح فردا مامورین شهرداری جنازه ها را از کنار خیابان ها و جلو دکاکین جمع می کردند و با گاری به گورستان حمل می نمودند".
نویسنده متن در ادامه عدم توجه دولت به این واقعه هلاکت بار را به میز نقد کشیده و سپس به تمجید از اقدامات آقای جمشیدخان احمدی _مالک روستای داش آتان_ جهت رفع کمبود آذوقه پرداخته و او را ناجی برخی از قحط زدگان منطقه معرفی می کند. ولی با این وجود حجم گسترده این قحطی، این امداد به مثابه مثل نیشگون بر فیل جلوه گر می سازد!!!!

عضو کانال تاریخ مراغه شوید

https://t.me/tarikhemaragheh
جمشیدخان احمدی....
از ملاکین نیک نامی که در زمستان سال 1328 با باز کردن انبار غلات و گندم به روی مردم قحط زده مراغه به یاری آنها شتافت و تا حدودی از فزونی تلفات ناشی از اشتداد گرسنگی کاست.
پدر وی مشهور به محمدخان قلعه بیگی روزگاری سردسته حارسان قلعه شهر مراغه بود.

عضو کانال تاریخ مراغه شوید

https://t.me/tarikhemaragheh
فرمانی از روس ها در مراغه:
کوچه های مراغه را تمیز کنید

اصغرمحمدزاده ( نویسنده و مورخ)
______________

در میان اسناد آرشیوی سندی از حضور بیگانگان در خاک مراغه در دوران پس از جنگ جهانی اول برایم جالب بود که این چند خط مسطور از حیث اوضاع شهری و سیاسی و اجتماعی نکات بیشماری را در تاریخ تحلیلی گوشزد می کند:

18 مهرماه 1296
" وزارت جلیله مالیه . سواد خزانه داری کل نظامیان روسی در مراغه حتما خواستگار تنظیف و تعمیر کوچه ها و گذاشتن چراغ شده اند و چون امین مالیه اجازه نداشته حکومت نواقل را ضبط و با اطلاع اجزای مالیه به مصارف فوق که نظامیان تقاضا نموده اند خرج می نماید. مستدعی است با مقامات لازمه مذاکره و رفع تعرض نظامیان روسی را بفرمایند"

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
شاهزادگان ساکن مراغه

اصغر محمدزاده
(نویسنده و مورخ)
______________

مراغه از دیرباز به دلیل طبیعت بکر و فاصله زیاد با معابر و نواحی مناقشه برانگیز و دارالخلافه، محل نزول شاهان و شاهزادگان برای تفرج بوده که ولیعهدها شاهزادگان مقیم تبریز نیز هر از گاهی رحل این شهر نموده و سفرنامه هایی را نیز مسطور نموده اند.
نویسنده سطور در طول هشت سال تحقیق و جمع آوری مستندات دست اول کتاب " تاریخ دارالملک مراغه" با افرادی در این شهر آشنا شدم که از بازمانده های شاهان قاجار و به عبارتی "شاهزاده"بودند. برخی از این افراد که مستندات قابل توجهی نیز داشته اند بدین قرار هستتد :

1- خاندان ملک قاسمی : این خاندان از بازمانده های "ملک قاسم میرزا" بیست و چهارمین فرزند فتحعلی شاه قاجار هستند. شخص ملک قاسم میرزا برخلاف پدر بسیار متجدد ، روشن بین و تحصیلکرده بود و در دوره ناصری به دلیل حضور در گروه "اقدام علیه حاکم" به ولایت مراغه تبعید و در روستای شیشوان مسکن گزید. و تا آخر در این روستا و ارومیه به سر برد. پسر وی امامقلی میرزا دوبار حکومت مراغه را برعهده گرفت.
چندتن از نتیجه های فرزند فتحعلی شاه هم اکنون در مراغه حضور دارند. که با عنوان شازده نیز ملقب هستند.

2- خاندان امیرسرداری : این خاندان جزو افراد خوشنام مراغه ای بوده اند که به امیرگونه خان سردار دایی عباس میرزا مشهور منتسب هستند.
امیرگونه خان سردار در دوران جنگ های ایران و روس به همراه خواهرزاده اش ( عباس میرزا ) رشادت های زبادی نمود و در این جنگ در نتیجه تهور و از خودگذشتگی در سال 1242 هق جان سپرد.
نوه وی مدتی ریاست امنیه مراغه را عهده دار بود و برخی از فرزندان ایشان هم اکنون در این شهر حضور دارند.

3- میرپنجی : این خاندان نام فامیل خود را از لطف اله خان میرپنج _ رییس قراول خانه مراغه _ در دوره قاجار گرفته اند.
اما لطف اله خان میر پنج نوه دختری امیرکبیر از همسر اول ایشان "جان جان خانم" به شمار می آید. که توسط شجاع الدوله از تبریز به مراغه آمده و در این شهر ماندگار شد.

از دیگر شاهزادگانی که در این شهر سالییاان مدیدی سکتی گریده اند می توان به نصرت السلطنه فرزند ذکور مظفرالدین شاه و مالک روستاهای چیلان و صومعه در مراغه و همچنین عباس میرزا فرمانفرما مشهور به سالارلشگر نماینده چند دوره مراغه در مجلس شورای ملی که نام برگرفته از جد سومش عباس میرزا فرزند فتحعلی شاه بود.

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
جمعی از افراد خاندان ملک قاسمی در مراغه ( مشهور به شازده )

از لحاظ نسبی نتیجه های فتحعلی شاه قاجار به شمار می آیند

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
ریشه اصلی خاندانهای مقدم در مراغه
(مسقط الراس ایل مقدم)

اصغر محمدزاده
(نویسنده و مورخ)
__________

خاندان مقدم از افراد بااصل و نسبی هستند که طوایف پراکنده مقدم در خمسه زنجان ، دزفول ،قزوین ، شیراز، ارومیه ، سوریه و لبنان همگی در برهه های مختلف تاریخی از مراغه کوچ نموده و در آنجا سکنی گزیده اند.

میرزابیگ جنابدی در کتاب روضه الصفویه این طایفه را ارزن الروم دانسته که در آنجا ییلاق و قشلاق نموده و دوازده هزار خانوار را تشکیل می داده اند که به توسط شاه عباس اول از آنجا کوچ نموده و در مراغه مسکن گزیده اند. (روضه الصفویه ، 826)

اما بررسی اسناد مالی موجود در آرشیو اسناد روسی خلاف نظر جنابادی حضور این ایل در قره باغ آن دوره را تایید می کند. ایل مقدم بعد از استقرار قاجارها ،در دوره حکومت آق قویونلوها در آذربایجان با تشکیل اتحادیه قبایل" ایگیرمی دورد"(24) و "اوتوزایکی لر" (32) در قره باغ ایل مقدم در اتحادیه اوتوزایکی لر قرار گرفته و تیره ای از قبیله جوانشیر در این مجموعه قرار گرفت. واله اصفهانی نیز در کتاب خود موارد مذکور را در جمله ای تایید می کند.
(ایران در زمان شاه صفی و شاه عباس دوم ، ص 351)

دکترمحمد مقدم استاد زبان شناسی دانشگاه تهران در بررسی دیگری ریشه اولیه ایل مقدم را در ناحیه منچوری چین معرفی می کند و با ایل ترک نژاد "ماکیدیم" در این محل یکی می داند که باز محل تحقیق مفصلی است.

تاریخ دقیق اسکان ایل مقدم در منطقه مراغه مشخص نیست. نخستین اطلاع ما از حضور این ایل در منطقه مراغه به ماده تاریخ مسطور در کتاب روضه الصفویه بازمی گردد که شاه عباس هنگام لشگرکشی به نواحی مراغه در سال 1019 ق جهت منکوب کردن ایلات کرد مکری که بنای شرارت در این منطقه نهاده بودند. شاه پس از انهزام اکراد و بیرون راندن آنها از خاک ولایت مراغه، میرآقاخان سلطان مقدم پسر قاضی خان مقدم را در کرسی حکومت مراغه نشاند. صاحب کتاب روضه الصفویه توصیه ها و نصایح شاه عباس را به حاکم جدید مراغه این گونه قلمی نموده است: " بر نهج عدالت و رعیت پروری سلوک نموده، جبران ظلم و تعدی قبادخان نماید"
( روضه الصفویه، ص823)

در تذکره الملوک که صورتی از اسناد مالی مهم عصر صفوی در آن آمده ، سهم ایل مقدم در مراغه سه هزار و هفتصد و بیست تومان عنوان شده که در مقایسه با سایر ایلات ساکن آذربایجان نشان از توانایی اقتصادی و مالی این ایل است.
(تذکره الملوک ، ص72)

در عهد نادرشاه افشار مساعدت و معاضدت ایل مقدم در سپاه افشار بارها از سوی منابع ذکر شده و به توسط وی عبدالرزاق مقدم به حکومت مراغه جلوس نمود. این کرسی پس از فوت ایشان به ترتیب به حسن علی بیگ مقدم ، علیقلی خان مقدم و علی محمدخان مقدم رسید که مقدم های مراغه و تهران از اعقاب علی محمدخان مقدم به شمار می آیند.

خاندان مقدم نزدیک به 300 سال به صورت مستقیم یا سایه حکومت ولایت مراغه را عهده دار بودند. و امنیت منطقه مراغه و شهرهای اطراف تا حدود ارومیه مرهون خدمات این ایل بزرگ است.

خاندان های امروزی مقدم ، احمدی، مقدم شهابی، مقدم بنائم، مقدم تبریزی، مقدم حیدری و.... در مراغه از اعقاب ایل بزرگ مقدم هستتد.

درفصل آخر کتاب تاریخ دارالملک مراغه به تفصیل از خاندان مقدم و نحله ای آن سخن گفته شده است.

لینک زیر جهت آشنایی با تاریخ مراغه
https://t.me/tarikhemaragheh
جمعی از صاحب منصبان فوج مراغه متشکل از افراد ایل مقدم

نشسته سمت راست : حسام نظام پسر عموی صمدخان شجاع الدوله

فوج مقدم مراغه در جنگ ایران و روس به دلیل جنگاوری در طلیعه سپاه ایران قرار گرفت و رشادت های فراوانی در جهت دفاع از محدوده سرزمینی از خود بروز داد.

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
امیراصلان افشار
نماینده منصوب در مراغه

اصغرمحمدزاده
(نویسنده و مورخ)
___________________

چند روز پیش آقای امیراصلان افشار نماینده پیشین مراغه در 101سالگی دارفانی را وداع گفتند.
موضوع طریقه انتخاب ایشان از حوزه انتخابیه مراغه در نوع خود جالب است.
وی متولد تهران بود و در سال 1328 با کاملیا ساعد مراغه ازدواج نموده بود. وی در انتخابات سال 1335 با کسب 20175 به عنوان نماینده اول کرسی مراغه در مجلس شورای ملی انتخاب شد. ولی خود از کاندیداتوری و انتخاب خود از این حوزه خبر نداشت !!!

افشار در مصاحبه با بنیاد مطالعات تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد به این موضوع اشاره کرده و می گوید :
" یک سال در آمریکا بودم و سفر می کردم. در فیلادلفیا کاغذهایم را از پستخانه گرفتم و همین طور چند کاغذ را نگاه می کردم و اتومبیل می راندم... یکی از کاغذها را باز کردم. دیدم کاغذی از وزارت خارجه است که نوشته اند : شما در انتخابات دوره نوزدهم مجلس شورای ملی به عنوان نماینده مراغه انتخاب شده اید"

ایشان می افزایند که تا پیش از این نامه روحشان از نمایندگی برای مجلس از مراغه خبردار نبوده و در پاسخ به این پرسش که چرا شما را از مراغه انتخاب کردند. می گوید: "ساعد ، پدرخانم من کاملیا ، اهل مراغه بود".
(سوداگری با تاریخ ،48)

تاریخ سیاسی نکات این چنینی زیادی دارد ولی افسوس نگاه های واقع بین کم ......

https://t.me/tarikhemaragheh
محمدرضاشاه در روستای ورجوی مراغه

سال 1342 مقارن با آغاز اصلاحات ارضی

1- امیراصلان افشار نماینده مراغه در مجلس شورای ملی
2- محمدرضاشاه پهلوی
3- ارسنجانی وزیر کشاورزی

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
بانوان ماندگار تاریخ مراغه

اصغرمحمدزاده
(نویسنده و مورخ)

1_ بزرگ آذرپور اولین مدیر مدارس دخترانه در مراغه و از مروجین تحصیل کودکان دختر در این شهر

2_شهناز آزاد _ روزنامه نگار و از پیشگامان دفاع از حقوق زنان در ایران. ایشان همسر ابوالقاسم آزاد مراغه ای بودند

3 _ نشاط وثوق مراغه :پرستار و پزشک مخصوص بیماران جزامی . مشهور به مادر بیماران جزامی ایران . ایشان همسر دکتر مبین بودند.

4_ پرفسور ناتاشا صدرحقیقیان: هنرمند و نظریه پرداز حوزه هنر و معماری. ایشان مقیم کشور آلمان هستند و در جشنواره های متعددی به عنوان نماینده کشور آلمان حضور داشته که جشنواره دوسالانه ونیز از آن جمله است

5- لئونی تاشچیان _ هنرمند و طراح نامی ایران

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
تبریک عید نوروز توسط صمدخان شجاع الدوله.

اصغرمحمدزاده ( نویسنده و مورخ)
_

چند سال قبل در جست و جوی اسناد در سازمان اسناد ملی ایران تلگرافی از مراغه توجه من را به خود جلب کرد که محتوای آن تبریک عید نوروز به توسط صمد (شجاع الدوله) بود.
سال 1311 ق (1272ش) صمدخان قبل از اینکه سمت حکمرانی یابد در دستگاه امام قلی میرزا _حاکم وقت مراغه _ منشی بود. در تلگراف بالا صمدخان به عنوان منشی نوروز را به
حاکم مراغه که در تبریز مدتی رحل اقامت افکنده و در آنجا منزل نموده بود، تبریک می گوید. متن پیام بدین شرح است:
" از مراغه به تبریز
حضور جلالتماب حکمران مدظله این عید سعید انشاله تعالی به سرکار عالی مبارک. در زیر سایه مبارک سالها در مسند اقتدار و حکمرانی مستدام خواهید بود . خدمت جناب جلالتماب آقای مشیر و آقای خان خان ( حاکم مراغه) تبریک عرض می نمایم.
صمد"

متن بالا شرح یک واقعه تاریخی است و هیچگاه بر مبنای شخصیت سازی برای چهره جبار مشروطه تحریر نشده است.

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
روز "اوشارا گئت " در مراغه

اصغرمحمدزاده
(نویسنده و مورخ)

_________
اسامی ایام هفتگی در میان ملل و اقوام مختلف از مفاهیم اسطوره ای، طالع بینی و علمی مشتق شده است. برخی از تمدن های اطراف مدیترانه هرشبانه روز را تحت فرمانروایی یکی از اجرام هفتگانه آسمان (خورشید ،ماه و پنج سیاره دیگر) که خدایگان آنها بودند پنداشته و هر روز از هفته را به نام یکی از این اجرام آسمانی مسمی می نمودند. به عنوان مثال sunday در زبان انگلیسی به نام روز خورشید مسمی بوده که برپایه همین اعتقادات کهن عنوان شده است.

در ایران باستان تقسبم بندی هفته وجود نداشته و گاهشماری براساس روزهای ماه صورت می گرفته و تقسیم هفته در ایران از فرهنگ میان رودان تاثیر گرفته است.

در فرهنگ ترکی آذربایجان نیز ایام هفته بر پایه عناصر حیات بخش عنوان نهاده شده است که به ترتیب عبارتند از : یللی گون،سوت گونو ، دوز گونو، آرا گون، اود گونو، سو گونو، آینی گون.

در مراغه قدیم ایام هفته به نسق عناوین ترکی مسمی بوده است ولی برخی از روزها جهت یادآوری انجام فعلی، به گونه ای دیگر در افواه مردم جاری بوده که روز "اوشارا گئت" یکی از همین ایام هفتگی بود. که به جای عنوان دوشنبه استفاده میشد.

اما "اوشار" عنوان یک بازار هفتگی قدیمی در آذربایجان بود که در کرانه شرقی دریاچه ارومیه برپا می شد که برپایه منابع شفاهی، پایه گذاران این بازار بازرگانان طوایف افشار ساکن منطقه بوده که از سالف ایام گردانندگان اصلی این بازار نیر محسوب می شده اند. این بازار عمدتا به دادوستد ستور محدود بوده و در دوره ای که اقتصاد مناطق اطراف دریاچه ارومیه برپایه دامداری و دامپروری بوده از شلوغ ترین بازارهای هفتگی آذربایجان محسوب می شده است.

اما لغت اوشار در زبان ترکی به معنی چالاک می باشد که نام یکی از چهار فرزند یولدوزخان پسر سوم اوغوزخان به شمار می آید. که طایفه افشار خود را بدان منتسب می دانند.
(لاکهارت ، ص11)

مردم مراغه و اطراف آن در گذشته از بامدادان روز دوشنبه خود را مهیای سفر به این بازار می نمودند. و اهمیت این بازار را از مسمی شدن روزی از ایام هفته بدین عنوان در افواه عام می توان دریافت.

و به طور خلاصه روز اوشاراگئت در مراغه قدیم به جای عنوان روز دوشنبه استفاده می شد.

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
معمار مراغی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

________________________
اصغرمحمدزاده (نویسنده و مورخ)

صفحات درخشان تاریخ معماری و معماران مراغه به ابنیه داخل شهر محدود نمی شود. در برهه های مختلف تاریخ معماران به نامی از مراغه طلوع و در بلاد و ممالک دیگر آثار فاخری از خود به یادگار گذاشته اند. که از میان آنها می توان به حسن بن پیروز المراغی که مسجد قلعه دیوریگی ترکیه در دوره سلجوقب نمونه ای از آثار ایشان است.

اما جالب است بدانید که بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی که مجموعه ای ارزشمند از معماری دوره صفوی است توسط یک معماری مراغه ای به نام عیوض بن عبدالصمد مراغی در سده نهم هجری بنا شده است.
برخی از معماران وی را صرفا مسئول تزیینات آجری این بنا می دانند.

به هر تقدیر آنچه مهم است اگر صفحات قطور تاریخ معماری را در بلاد دوردست مرور کنیم جای پای هنر معماری مراغه را که توسط معماران به نام این شهر اجرا شده است می توان دریافت.

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
یک میسیونر در مراغه

اصغرمحمدزاده
( نویسنده و مورخ )
_______
میسیونر ( Missionnaire) واژه ای فرانسوی است که به مبلغ مذهبی اطلاق می شود که در کشور ما عمدتا این عنوان برای مبلغین عیسوی به کار می رود.
میسیونرها از طرف کانون های مختلف تبشیری جهت تبلیغ فرق و عقاید خود راهی کشورهای مختلف می شدند.

بعضی ار این افراد غیر از فعالیت های تبلیغی تبشیری رویکردی مداخله جویانه در کشمکش های سیاسی نیز داشته و بعضا وحدت بین اقوام مختلف را نیز برهم زده اند.

حضور میسیونرها در مراغه از دوره ایلخانی قابل بررسی است که از اوایل دوره قاجار به دلیل وجود دروازه های باز حکومتی، حضور آنها در آذربایجان و بالاخص مراغه پررنگ تر می شود.
بنا به نوشته حسین امید قبل از دوره مشروطه، میسیونرها برای اولین بار موفق به تاسیس مدرسه ای جهت تبلیغ مرام و عقاید خود در مراغه شدند.
(تاریخ فرهنگ آذربابجان، ج1،ص93 )
که بعدها در اواخر دوره قاجار مدرسه ای نیز تحت عنوان مدرسه آمریکایی در مراغه دایر شد.

اما هدف ما از نوشتن این مطالب مقدمه ای بر شرح حضور یک میسیونر دیگر در مراغه بود که این میسیونر با نام "توماس لوری کیرکپاتریک" مامور از طرف هیئت پریزبنتری آمریکا راهی آذربایجان شده بود
وی در فواصل سالهای 1913-1914 در آذربایجان حضور داشته و در این پیک زمانی وی مدتی به همراه یک هیئت بزرگ میسیونری در مراغه حضور داشته است.

این میسیونر آمریکایی شرحی از ماموریت های مذهبی تدوین نموده که تمامی رویدادهای زندگی خود را از منظر تقدیر الهی می نگرد تا جایی که اعتقادات وی در مجموعه نامه های ایشان به همسرش به خوبی انعکاس یافته است.
(The Love That Enderus, Half Moon ,p.5)

اما آنچه از منظر نویسنده سطور مهم است رویه ی دیگر زندگی وی در دنیای عکاسی است که نگاهی متفاوت از عکاسان هم عصر خود نسبت به پدیده های پیش رو دارد.
که شارح اصلی سفر ایشان به آذربایحان نیز همین تصاویر هستند.
توماس لوری تصاویر متعددی از زندگی اجتماعی مردم مراغه ، ابنیه های مهم و تاریخی شهر در اواخر دوره قاجار ثبت نموده که برخی از این تصاویر فصلی جدید بر تاریخ شهر افزوده و برخی نظریات تاریخی پیشین را دگرگون می سازد.

این تصاویر به صورت کامل در کتاب "آذربایجان از نگاه میسیونرها" برای نخستین بار منتشر شده است

در ادامه تصویر ثبت شده ی ایشان از تپه قزل ارسلان در بیش از یک قرن گذشته خدمتتان ارائه می گردد که نخستین متریال در دسترس ما از این تپه تاریخی به شمار می آید.

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
بر فراز تپه تاریخی قزل ارسلان مراغه
_ هیئت میسیونری به سرپرستی توماس لوری کیرکپاتریک در کنار بازمانده یک برج قدیمی و منتسب به مقبره قزل ارسلان

سال 1913-1915

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
پیام تبریک روز مراغه
توسط پرفسور شاپور انصاری مراغه
جراح بزرگ قلب مقیم آمریکا

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
در صحت و سقم مراغه ای بودن شامیل
(رهبر قیام ملی داغستان)
_____________

اصغر محمدزاده
(نویسنده و مورخ)

شیخ شامیل داغستانی رهبرسیاسی و نظامی جنبش ضدحکومت امپراطوری روسیه در داغستان بود که به مدت بیست سال هزاران چریک مبارز را رهبری نموده و در برابر سیاست های توسعه طلبانه امپراطور روس ایستادگی نمود
او در سال 1859م. پس از هفته ها محاصره در گونیب داغ تسلیم نیروهای دولتی روسیه گردید و پس از مدتی زندانی شدن در سال 1871در سفر مکه در این شهر حیات را به درود گفت.

ذبیح الله منصوری در ترجمه جلد دوم کتاب خواجه تاجدار اثر ژان گور، پدر شامیل را مراغه ای معرفی و می افزاید:
" پدر شامیل اهل مراغه واقع در آذربایجان بود و با اینکه اسلام را داشت . نام پسر خود را شامول گذاشت ... پدر شامیل از مراغه به داغستان مهاجرت کرد و شامیل در آنجا بزرگ شد".
( خواجه تاجدار، ج2 ، ص259)

اما غالب منابع محل تولد شامیل را دهکده ائول در گرمی داغستان معرفی می کنند.
(thomas m.barret, p.193)

غیر از کتاب خواجه تاجدار در منابع دیگری از مراغه ای بودن نسب رهبر قیام ملی داغستان سخنی گفته نشده.
اما در واقع منبع کتابی ذبیح الله منصوری جایی برای شک و شبهه دارد. و اصلا کتاب لاتینی توسط شخصی به نام ژان گور تالیف نشده ، و اصل این کتاب نیز به سان دیگر کتب ترجمه شده توسط منصوری احتمال قریب به یقین محل تردید است.

از جانبی دیگر انتخاب یک نفر با اصالت غیربومی برای پرچمداری و رهبر قیام ملی مردم قفقاز شبهه آمیز است.

حال اگر مفروض بدانیم که نوشته ذبیح الله منصوری برپایه مستنداتی غیر مکتوب بوده و شاید در منابع مورد مطالعاتی ایشان مراغه به عنوان زادگاه شامیل اشاره شده، پس می توان با نظریه اصالت داغستانی بودن شامیل دنبال مراغه ای دیگر در قلمرو قفقاز گشت.
اما با مراجعه به متون تاریخی گفته ما در این خصوص تاحدودی تصدیق می شود.
محمدکاظم مروی در کتاب تاریخ عالم آرای نادری به کرات از مرتعی به نام مراغه در داغستان سخن گفته و در اشارتی تاریخی ورود نادرشاه را به چمن مراغه در داغستان این گونه گزارش نموده است:
" خاقان گیتی ستان از آن نواحی در حرکت درآمده و در چمنی که مشهور به مراغه داغستان بود نزول اجلال و اوج هلال رسانید"
(عالم آرای نادری، ج2 ، ص849)

حال مستندات مورد اشاره اصالت مراغه ای (آذربایجان) بودن شامیل را درصدی قابل توجه رد می کند.

به هر تقدیر مسقط الراس این شخصیت مبارز هرکجا باشد. نام وی به عنوان مبارز نستوه بر علیه حکومت استبدادی در لابلای سطور تاریخ می درخشد.

عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
نشسته : شیخ شامیل
( رهبر قیام ملی داغستان)

ذبیح اله منصوری نویسنده معروف در کتاب خواجه تاجدار زادگاه اصلی او را مراغه معرفی نموده است.
نوشتار بالا تحلیلی تاریخی بر این ادعای ذبیح اله منصوری است
👆👆👆👆👆
سندی از غارت اموال راه آهن مراغه

_
اصغر محمدزاده
(نویسنده و مورخ)

اشغال ، چپاول ، جور. سه واژه ای هستند که میراث اشغال مراغه پس از جنگ جهانی دوم به شمار می آید سالیانی چند در وجوه و رفتار نیروهای بیگانه شوروی نمود یافته بود.

نیروهای شوروی پس از اشغال مراغه سرخود دنبال ردپای آلمانی ها و انگلیسی ها در این شهر بودند طوری که دستگیری و قتل " وبر" آلمانی _مهندس توربین برقی در مراغه _و همچنین ترور اسماعیل سیدی _ رییس شرکت نفت ایران و انگلیس در مراغه از جمله اقدامات ایشان در طول چند سال اشغال مراغه بود.

سند بالا بخشی دیگر از مشی چپاول گری نیروهای شوروی در مراغه است که در فحوای آن اشارتی مستقیم به چپاول اسباب و آلات مهندسین آلمانی راه آهن مراغه شده است.


عضو کانال تاریخ مراغه شوید
https://t.me/tarikhemaragheh
ضلع غربی میدان مسلم مراغه در دوره رضاخان

(طاق نصرت به بهانه سفر رضاخان به آذربایجان)

تصویر فوق در حوالی سال 1318 ثبت شده که موضوعات شهری در این سالها در این تصویر نمود ویژه ای دارد.
1_نوع پوشش نیروهای امنیه (در گفتار عمومی آژان) و درشکه چی (فایتونچی) در جانب چپ آژانها
2_ساختمان های یک طبقه در دو طرف خیابان و نوع طاق ها سر در دکان ها
3_ گنبد امامزاده سید محمد
4_ نمونه ای از اولین اتومبیل ها در مراغه
5_در میانه طاق نصرت شخصی سوار بر درشکه عیان است که مسافرین وارده به شهر را در مسیر بین دروازه آق داش تا میدان مسلم را جابجا می کند.

منبع تصویر : کتاب تاریخ دارالملک مراغه

عضو کانال تاریخ مراغه شوید:

https://t.me/tarikhemaragheh