Ҳумоюн подшоҳ бобоси каби вафот этган экан
Ҳумою подшоҳ 1530 йил Ҳиндистон тахтини эгаллади. Унинг ҳукмронлиги даври зиддиятли воқеалар билан кечди. У 1540 йил Ҳиндистон тахтидан айрилгач, Кобул, Қандаҳор ва Эронда бўлди, ҳаёти бир текис бўлмади, отаси Бобур мирзо каби юрт илинжида сансон бўлди.
Ҳумоюн подшоҳ 1555 йил Ҳиндистоннинг маълум қисмини қайта қўлга киритишга муваффақ бўлади. Унинг ҳарбий ҳаракатларини Эрон шоҳи Таҳмасб қўллаб-қувватлаган. Ҳумоюн Шерхон сурнинг вориси Искандаршоҳга зарба бериб, Деҳлига киради ва уни қўлга киритади. Лекин ҳали Ҳиндистон бутунлай фатҳ этилмаган эди.
Тарихий манбаларда ёзилишича, Ҳумоюн ҳар куни кечқурун китоб мутолааси билан машғул бўлган. Унинг энг кўп ўқийдиган китоблари Бобурнинг “Вақоъи”, Навоийнинг “Хамса” ва Хожа Аҳрор асарлари бўлган. Шундай мутолаали тунларнинг бирида, 1556 йилнинг 24 январ кечаси ўз кутубхонасидан тушиб келаётганида қоқилиб, зинапоядан йиқилиб, бир неча поғонадан юмалаб тушади. Ҳаёти фаолиятининг баланд-паст бўлиши, зиддиятли, ғамгин ва ситамли даврларнинг кўп бўлганлиги сабаб жисми ҳам заифлашиб қолган подшоҳнинг шу йиқилишда жони узилган эди.
Бу пайтда Ҳумоюн 49 ёшда бўлган (Отаси 47 ёшда вафот этган эди). Унинг ўлими ҳолати бобоси, Бобур мирзонинг отаси Умаршайх мирзо ҳалокатига ўхшашдир. Умаршайх ҳам 1494 йил Ахси қўрғонидаги кабутархонадан йиқилиб ҳалок бўлган ва бу пайтда у 39 ёшда бўлган.
“Бобурийлар ва Мовароуннаҳр” рисоласи
Ҳумою подшоҳ 1530 йил Ҳиндистон тахтини эгаллади. Унинг ҳукмронлиги даври зиддиятли воқеалар билан кечди. У 1540 йил Ҳиндистон тахтидан айрилгач, Кобул, Қандаҳор ва Эронда бўлди, ҳаёти бир текис бўлмади, отаси Бобур мирзо каби юрт илинжида сансон бўлди.
Ҳумоюн подшоҳ 1555 йил Ҳиндистоннинг маълум қисмини қайта қўлга киритишга муваффақ бўлади. Унинг ҳарбий ҳаракатларини Эрон шоҳи Таҳмасб қўллаб-қувватлаган. Ҳумоюн Шерхон сурнинг вориси Искандаршоҳга зарба бериб, Деҳлига киради ва уни қўлга киритади. Лекин ҳали Ҳиндистон бутунлай фатҳ этилмаган эди.
Тарихий манбаларда ёзилишича, Ҳумоюн ҳар куни кечқурун китоб мутолааси билан машғул бўлган. Унинг энг кўп ўқийдиган китоблари Бобурнинг “Вақоъи”, Навоийнинг “Хамса” ва Хожа Аҳрор асарлари бўлган. Шундай мутолаали тунларнинг бирида, 1556 йилнинг 24 январ кечаси ўз кутубхонасидан тушиб келаётганида қоқилиб, зинапоядан йиқилиб, бир неча поғонадан юмалаб тушади. Ҳаёти фаолиятининг баланд-паст бўлиши, зиддиятли, ғамгин ва ситамли даврларнинг кўп бўлганлиги сабаб жисми ҳам заифлашиб қолган подшоҳнинг шу йиқилишда жони узилган эди.
Бу пайтда Ҳумоюн 49 ёшда бўлган (Отаси 47 ёшда вафот этган эди). Унинг ўлими ҳолати бобоси, Бобур мирзонинг отаси Умаршайх мирзо ҳалокатига ўхшашдир. Умаршайх ҳам 1494 йил Ахси қўрғонидаги кабутархонадан йиқилиб ҳалок бўлган ва бу пайтда у 39 ёшда бўлган.
“Бобурийлар ва Мовароуннаҳр” рисоласи
Қадрли каналимиз муштарийлари! Биз сиз азизлар учун янги лойихани ишга тушурмоқчимиз. Бунда сизларнинг фикрларингиз жуда мухим. Ушбу лойиха "Тарихий обидалар хақидаги 25 факт" деб номланади ва каналимизда бериб борилади.
Anonymous Poll
66%
Майли, яхши бўлар эди.
18%
Майли, тарихчи олимпистлар учун қўл келади
4%
Йўқ, нима кераги бор
12%
Умуман керак эмас
Хива хонлигида ичиш ва чекишни тақиқлаган хон
Хива хонлигига 1819 йил Россиядан элчи сифатида келган Никита Муравьев (1796-1843) Хива хони Муҳаммад Раҳимхон (1775 йил туғилган, 1806–1825 йилларда Хива хони) нинг маиший соҳани ҳам қаттиқ назорат этганлигига ишора қилади. Жумладан, Н. Муравьев хонга тақдим этган совғалар орасида шишадан ясалган бежирим чилим (қалён) бўлиб, хон бу ғайритабиий нарса нима эканлигини сўраганда, хон амалдори совғанинг номини айтишга журъат эта олмаган.
Чунки, бу даврда хонликда чилим чекиш тақиқланган бўлиб, хон амалдори уни сирка солишга мўлжалланган идиш, деб тушунтирган. Муравьевнинг маълумот беришича, хон шароб ичишни ташлагандан сўнг (1807 йил), сарой аъёнларига нафақат ичкиликни, балки чилим чекишни ҳам таъқиқлаб, махсус фармон чиқарган экан.
Хива хонлигига 1819 йил Россиядан элчи сифатида келган Никита Муравьев (1796-1843) Хива хони Муҳаммад Раҳимхон (1775 йил туғилган, 1806–1825 йилларда Хива хони) нинг маиший соҳани ҳам қаттиқ назорат этганлигига ишора қилади. Жумладан, Н. Муравьев хонга тақдим этган совғалар орасида шишадан ясалган бежирим чилим (қалён) бўлиб, хон бу ғайритабиий нарса нима эканлигини сўраганда, хон амалдори совғанинг номини айтишга журъат эта олмаган.
Чунки, бу даврда хонликда чилим чекиш тақиқланган бўлиб, хон амалдори уни сирка солишга мўлжалланган идиш, деб тушунтирган. Муравьевнинг маълумот беришича, хон шароб ичишни ташлагандан сўнг (1807 йил), сарой аъёнларига нафақат ичкиликни, балки чилим чекишни ҳам таъқиқлаб, махсус фармон чиқарган экан.
Тарихий обидалар ҳақида 25 факт
Минораи Калон
Қорахонийлар давлатининг Мовароуннахрдаги амири Арслон Буғрохон томонидан ўрта асрларнинг ривожланган даврида (XII аср), аниқроғи, 1227 йил бунёд этилган. Арслон Буғрохон Мухаммад ибн Сулаймон (Мовароуннахр хукмдори, 1102-1130). Обида Қорахонийлар учун мураккаб бўлган тарихий шароитда бунёд этилди. Бу даврда Салжуқийлар ғазнавийларга хавф сола бошлайди. Салжуқийлар билан жиддий кураш бошланади. Обиданинг ўзига хос томони шундаки, у Бухорода қад кўтарган бошқа иншоотлардан ўзининг меъморий ечими ва баландлиги билан ажралиб турган. Минора ўз даврида муаззин азон айтиш жойи вазифасини ўтаган бўлса, ҳарбий мақсадларда эса кузатув объекти ҳам бўлганлиги тарихий манбаларда сақланган. Миноранинг услуби ҳақида гапирсак, иншоот пишиқ ғиштдан Шарқ анъаналарининг нақшдор шакллар услубидаишланган, баландлиги 50 метр, айлана эни 9 метр. Миноранинг салла шаклидаги юқори қисми ғишт ўймакорлиги билан безатилиб, карниз ҳолига келтирилган. Ўқсимон тиргак ўртасида Арслонхоннинг номи ҳамда бинокор устанинг исми (Уста Бақо) битилган.Минора ичида ғиштин айланма зинапоя бўлиб, мезанага олиб чиқади. Қафасасидаги 16 равоқли дарчалар орқали атрофни кузатиш мумкин. Тепага минора ичига 104 та айланма зинапоя орқали чиқилади. Масжиди Калон томонидан минорага ўтиладиган кўприқча бўлган. Ғиштлар ҳандасий услубда терилган. Безаклар орасида куфий ёзувлар учрайди. Муқарнас остидаги мовий ранг сиркор ҳалқаларнинг ҳар бири турли ҳил ҳандасий шаклда безатилган (кейинчалик тўкилиб кетган). Минора 1960-йилда уста Очил Бобомуродов томонидан реставратция қилинган. Минора 1993 йилда UNESCO рўйҳати киритилган.
Минораи Калон
Қорахонийлар давлатининг Мовароуннахрдаги амири Арслон Буғрохон томонидан ўрта асрларнинг ривожланган даврида (XII аср), аниқроғи, 1227 йил бунёд этилган. Арслон Буғрохон Мухаммад ибн Сулаймон (Мовароуннахр хукмдори, 1102-1130). Обида Қорахонийлар учун мураккаб бўлган тарихий шароитда бунёд этилди. Бу даврда Салжуқийлар ғазнавийларга хавф сола бошлайди. Салжуқийлар билан жиддий кураш бошланади. Обиданинг ўзига хос томони шундаки, у Бухорода қад кўтарган бошқа иншоотлардан ўзининг меъморий ечими ва баландлиги билан ажралиб турган. Минора ўз даврида муаззин азон айтиш жойи вазифасини ўтаган бўлса, ҳарбий мақсадларда эса кузатув объекти ҳам бўлганлиги тарихий манбаларда сақланган. Миноранинг услуби ҳақида гапирсак, иншоот пишиқ ғиштдан Шарқ анъаналарининг нақшдор шакллар услубидаишланган, баландлиги 50 метр, айлана эни 9 метр. Миноранинг салла шаклидаги юқори қисми ғишт ўймакорлиги билан безатилиб, карниз ҳолига келтирилган. Ўқсимон тиргак ўртасида Арслонхоннинг номи ҳамда бинокор устанинг исми (Уста Бақо) битилган.Минора ичида ғиштин айланма зинапоя бўлиб, мезанага олиб чиқади. Қафасасидаги 16 равоқли дарчалар орқали атрофни кузатиш мумкин. Тепага минора ичига 104 та айланма зинапоя орқали чиқилади. Масжиди Калон томонидан минорага ўтиладиган кўприқча бўлган. Ғиштлар ҳандасий услубда терилган. Безаклар орасида куфий ёзувлар учрайди. Муқарнас остидаги мовий ранг сиркор ҳалқаларнинг ҳар бири турли ҳил ҳандасий шаклда безатилган (кейинчалик тўкилиб кетган). Минора 1960-йилда уста Очил Бобомуродов томонидан реставратция қилинган. Минора 1993 йилда UNESCO рўйҳати киритилган.
Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳаётларидан бир лавҳа
Бу воқеа Ҳазратнинг ҳижратга кетган илк йиллари содир бўлган экан. Маккаи Мукаррамада Бутун Дунё уламолари кенгашининг навбатдаги мажлиси тугаб, Ҳарами Шарифда аср намозини ўқишиб, Мадинаи Мунавварага Росулуллоҳ соллолоҳу алайҳи васалламнинг зиёратларига кетиш учун автобусга уламолар бирин – кетин жойлашибдилар. Ҳазрат бир юмуш билан бироз кеч қолиб келибдилар ва автобуснинг орқасидан чиқмоқчи бўлганларида бир чол югуриб келиб, Ҳазратнинг икки билакларидан маҳкам ушлаб, бор овози билан хўнграб йиғлай кетибди. Ҳазрат ҳар не десалар ҳам, ҳар не қилсалар ҳам ҳалиги чол Ҳазратни маҳкам қучоқлаб олиб, дадасини топиб олган етимдек, дод солиб йиғлайверибди.
Атрофдаги одамлардан Ҳазрат ҳижолат тортибдилар, бир амаллаб ўша кекса отахонни юпатиб, автобусга чиқибдилар. Ҳазратни яқиндан таниган уламолардан бирлари ҳазил аралаш, яна нима бўлди, дея сўрабди. Ҳазрат эса: “Ҳа, ватандошлардан экан”, деб ҳомуш тортибдилар. Шунда уламолардан бирлари: “Сиз ўз юртингизда, ўз тилингизда Ислом таълимотларини етказиб машҳур бўлгансиз, бир араб тилида ҳам китоблар ёзсангиз бўларди. Уни нашр қилдирсак араб ўлкаларида ҳам машҳур бўлиб кетардингиз!” дебди. Шунда Ҳазрат: “Мен машҳур бўлиш учун эмас, халқимга зарур бўлган нарсаларни етказиш учун китоб ёзаман!” дебдилар. Бу суҳбатни тинглаб ўтирган алломалардан бирлари Муҳуммад Қутб роҳимаҳуллоҳ Ҳазратнинг гапларидан таъсирланиб автобусдаги уламоларга юзланиб: “Бу йигит билан бизнинг фарқимиз шу ерда, биз машҳурлик учун ёзамиз, бу эса халқи учун ёзади!” дебдилар ва Ҳазратнинг ўзларига юзланиб: “Эй йигит! Сен шу ақидангда маҳкам тур, албатта нажот топасан!” деган эканлар...
Ҳа, Ҳазрат ўша ақидада маҳкам турдилар ва дарҳақиқат кўп вақт ўтмай у зотга Аллоҳ таоло улкан зафар ато қилди. Бугун ўша машҳурлик йўлини таклиф қилган кишини кўпчилик танимас, балки. Аммо Ҳазратга автобусда таклиф қилинган “шуҳрат”дан кўра чандон – чандон машҳурликни Аллоҳ таолонинг Ўзи берди. Ўша автобусда машҳурлик учун таклиф қилинган биргина арабча китоб ўрнига Ислом таълимотларининг ҳар соҳасида икки юзга яқин китоблар ёзиш шарафини насиб этди. Буюк олимнинг насиҳати баракотидан Ҳазратнинг ихлос билан қилган хизматлари улкан зафар топди, ёзган таснифотлари бир неча тилларга таржима қилиниб, минг – минглаб инсонларнинг ҳидоятига маёқ бўлди. Яна ўша ихлос билан суғорилган собит ақиданинг самариси ўлароқ ёзилган асарлардан фойдаланган миллат ихтилофлар, жанжаллар, бўлинишлар, турли – туман фирқабозликлар гирдобида бидъат ва хурофотга ботишдан нажот топди.
Абдуллоҳ Мустафо Содиқ
historicallife
Бу воқеа Ҳазратнинг ҳижратга кетган илк йиллари содир бўлган экан. Маккаи Мукаррамада Бутун Дунё уламолари кенгашининг навбатдаги мажлиси тугаб, Ҳарами Шарифда аср намозини ўқишиб, Мадинаи Мунавварага Росулуллоҳ соллолоҳу алайҳи васалламнинг зиёратларига кетиш учун автобусга уламолар бирин – кетин жойлашибдилар. Ҳазрат бир юмуш билан бироз кеч қолиб келибдилар ва автобуснинг орқасидан чиқмоқчи бўлганларида бир чол югуриб келиб, Ҳазратнинг икки билакларидан маҳкам ушлаб, бор овози билан хўнграб йиғлай кетибди. Ҳазрат ҳар не десалар ҳам, ҳар не қилсалар ҳам ҳалиги чол Ҳазратни маҳкам қучоқлаб олиб, дадасини топиб олган етимдек, дод солиб йиғлайверибди.
Атрофдаги одамлардан Ҳазрат ҳижолат тортибдилар, бир амаллаб ўша кекса отахонни юпатиб, автобусга чиқибдилар. Ҳазратни яқиндан таниган уламолардан бирлари ҳазил аралаш, яна нима бўлди, дея сўрабди. Ҳазрат эса: “Ҳа, ватандошлардан экан”, деб ҳомуш тортибдилар. Шунда уламолардан бирлари: “Сиз ўз юртингизда, ўз тилингизда Ислом таълимотларини етказиб машҳур бўлгансиз, бир араб тилида ҳам китоблар ёзсангиз бўларди. Уни нашр қилдирсак араб ўлкаларида ҳам машҳур бўлиб кетардингиз!” дебди. Шунда Ҳазрат: “Мен машҳур бўлиш учун эмас, халқимга зарур бўлган нарсаларни етказиш учун китоб ёзаман!” дебдилар. Бу суҳбатни тинглаб ўтирган алломалардан бирлари Муҳуммад Қутб роҳимаҳуллоҳ Ҳазратнинг гапларидан таъсирланиб автобусдаги уламоларга юзланиб: “Бу йигит билан бизнинг фарқимиз шу ерда, биз машҳурлик учун ёзамиз, бу эса халқи учун ёзади!” дебдилар ва Ҳазратнинг ўзларига юзланиб: “Эй йигит! Сен шу ақидангда маҳкам тур, албатта нажот топасан!” деган эканлар...
Ҳа, Ҳазрат ўша ақидада маҳкам турдилар ва дарҳақиқат кўп вақт ўтмай у зотга Аллоҳ таоло улкан зафар ато қилди. Бугун ўша машҳурлик йўлини таклиф қилган кишини кўпчилик танимас, балки. Аммо Ҳазратга автобусда таклиф қилинган “шуҳрат”дан кўра чандон – чандон машҳурликни Аллоҳ таолонинг Ўзи берди. Ўша автобусда машҳурлик учун таклиф қилинган биргина арабча китоб ўрнига Ислом таълимотларининг ҳар соҳасида икки юзга яқин китоблар ёзиш шарафини насиб этди. Буюк олимнинг насиҳати баракотидан Ҳазратнинг ихлос билан қилган хизматлари улкан зафар топди, ёзган таснифотлари бир неча тилларга таржима қилиниб, минг – минглаб инсонларнинг ҳидоятига маёқ бўлди. Яна ўша ихлос билан суғорилган собит ақиданинг самариси ўлароқ ёзилган асарлардан фойдаланган миллат ихтилофлар, жанжаллар, бўлинишлар, турли – туман фирқабозликлар гирдобида бидъат ва хурофотга ботишдан нажот топди.
Абдуллоҳ Мустафо Содиқ
historicallife
Орол денгизи фалокатини бартараф этса бўладими?
1980-йиллар охирида Орол денгизи “жаҳоннинг энг йирик экология фалокати” сифатида жаҳон матбуоти саҳифаларидан тушмай қолган эди. Ҳозирги пайтда ушбу минтақадаги вазият қисман ўзгарди. Собиқ Берг бўғозида Кўкорол тўғони қурилиши бутунлай – ҳам биологик, ҳам жуғрофий маънода бир вақтлар бутун бўлган денгизни Сирдарёнинг денгизга қуйилиш жойидаги Кичик Оролга ва бир замонлар Амударё суви қуйилиб турган ва айни дамларда қуриб қолган катта Оролга бўлиб юборди. Энди улар ўртасидаги сув алоқаси фақат вақти-вақти билан – денгизнинг шимолий қисмидан жанубга, ҳозир Орол денгизи тубида очилиб қолган чўл – Оролқумга сув ташланганда, пайдо бўлиб туради.
Бугунги кунда Орол денгизи – тикланишига ҳали кўп қовун пишиғи бўлса-да – соҳилбўйи туманлари аҳолисига балиқ овлаш имкониятини бермоқда, шу тариқа уларни даромад билан таъминламоқда. Бунга ўтган асрнинг 90-йилларида ушбу ҳудудда балиқчиликни тиклаш ва ривожлантиришни мақсад қилиб қолган “Орол денгизини сақлаб қоламиз” лойиҳасининг ишга туширилиши таъсир кўрсатган эди.
1980-йиллар охирида Орол денгизи “жаҳоннинг энг йирик экология фалокати” сифатида жаҳон матбуоти саҳифаларидан тушмай қолган эди. Ҳозирги пайтда ушбу минтақадаги вазият қисман ўзгарди. Собиқ Берг бўғозида Кўкорол тўғони қурилиши бутунлай – ҳам биологик, ҳам жуғрофий маънода бир вақтлар бутун бўлган денгизни Сирдарёнинг денгизга қуйилиш жойидаги Кичик Оролга ва бир замонлар Амударё суви қуйилиб турган ва айни дамларда қуриб қолган катта Оролга бўлиб юборди. Энди улар ўртасидаги сув алоқаси фақат вақти-вақти билан – денгизнинг шимолий қисмидан жанубга, ҳозир Орол денгизи тубида очилиб қолган чўл – Оролқумга сув ташланганда, пайдо бўлиб туради.
Бугунги кунда Орол денгизи – тикланишига ҳали кўп қовун пишиғи бўлса-да – соҳилбўйи туманлари аҳолисига балиқ овлаш имкониятини бермоқда, шу тариқа уларни даромад билан таъминламоқда. Бунга ўтган асрнинг 90-йилларида ушбу ҳудудда балиқчиликни тиклаш ва ривожлантиришни мақсад қилиб қолган “Орол денгизини сақлаб қоламиз” лойиҳасининг ишга туширилиши таъсир кўрсатган эди.
Ажойиб буни кўриб қойил қоласан киши!!!
Гап йўқ... Бўлажак шифокор дўстимизни табриклаймиз.
Илохим, бундан кейинги ишларида ҳам омад ва ривож асло юз ўгирмасин.
Шунақанги бўлажак илмли шифокорларимиз кўпаяверсин. (Расмдаги ушбу дўстимиз Самарқанд вилояти Ургут тумани 136-ИДУМни (2019/2020 й.й.да) тугатган.)
t.me/zokhirtokhirovich
Гап йўқ... Бўлажак шифокор дўстимизни табриклаймиз.
Илохим, бундан кейинги ишларида ҳам омад ва ривож асло юз ўгирмасин.
Шунақанги бўлажак илмли шифокорларимиз кўпаяверсин. (Расмдаги ушбу дўстимиз Самарқанд вилояти Ургут тумани 136-ИДУМни (2019/2020 й.й.да) тугатган.)
t.me/zokhirtokhirovich
“Ипак йўллари. Дунёнинг янги тарихи” – шов-шувли китобнинг қисқача тафсилоти
2015 йили Хитой томони ташаббуси билан “Бир макон – бир йўл” лойиҳаси илгари сурилди. Шу билан деярли бир вақтда, оксофрд тарихчиси Питер Франкопаннинг нашр этилган The Silk Roads. A New History of the World («Ипак йўллари. Дунёнинг янги тарихи») номли китоби тезда оламшумул воқеага айланди. Танқидчилар, мутахассислар муаллиф ишига юқори баҳо бериб, тарихга европамарказлашган қараш, жасур чиқиш, Шарқ ва Ғарб маданияти очиб берилган, янги ва яхши тадқиқот манбаларидан самарали фойдаланилган, деган фикрларни таъкидладилар. Баъзилар шундай киришиб кетдиларки, китобни “дунёни тушунишда инқилоб”, “ихтиро” ва “жиззакилик” деб номладилар.
Дарҳақиқат, китоб йўналиши дунёнинг икки томони зиддиятларини занжир билан боғлаб, тўғри тушунтириб бериш, Ғарб дунёси тарихига қисман тўхталиб, асосий эътиборни Шарққа қаратиш пойдеворига қурилган. Китоб бобларининг номланиши йўл (roads) теварагига – эътиқод, мўйна, тилла ва кумушлардан тортиб то урушларга, қора олтинга ва фожиага, амалда – қадимги дунёдан то замонавий Толибон воқеаларигача боғланган. Марказий Осиёнинг ҳам ўз ўрни бўлган дунё тарихи ҳақиқатда кишини ҳаяжонга солади.
2015 йили Хитой томони ташаббуси билан “Бир макон – бир йўл” лойиҳаси илгари сурилди. Шу билан деярли бир вақтда, оксофрд тарихчиси Питер Франкопаннинг нашр этилган The Silk Roads. A New History of the World («Ипак йўллари. Дунёнинг янги тарихи») номли китоби тезда оламшумул воқеага айланди. Танқидчилар, мутахассислар муаллиф ишига юқори баҳо бериб, тарихга европамарказлашган қараш, жасур чиқиш, Шарқ ва Ғарб маданияти очиб берилган, янги ва яхши тадқиқот манбаларидан самарали фойдаланилган, деган фикрларни таъкидладилар. Баъзилар шундай киришиб кетдиларки, китобни “дунёни тушунишда инқилоб”, “ихтиро” ва “жиззакилик” деб номладилар.
Дарҳақиқат, китоб йўналиши дунёнинг икки томони зиддиятларини занжир билан боғлаб, тўғри тушунтириб бериш, Ғарб дунёси тарихига қисман тўхталиб, асосий эътиборни Шарққа қаратиш пойдеворига қурилган. Китоб бобларининг номланиши йўл (roads) теварагига – эътиқод, мўйна, тилла ва кумушлардан тортиб то урушларга, қора олтинга ва фожиага, амалда – қадимги дунёдан то замонавий Толибон воқеаларигача боғланган. Марказий Осиёнинг ҳам ўз ўрни бўлган дунё тарихи ҳақиқатда кишини ҳаяжонга солади.
Қиш ғамини ёзда ўйла: совуқ мавсумга тайёрмизми?
Глобал пандемия шароитида Ўзбекистон табиий газига асосий хорижий харидорлар ҳисобланмиш Хитой ва Россиянинг бу йилги газ импорти сезиларли миқдорда камайди. Давлат статистика қўмитасининг маълумотларига кўра, жорий йилнинг январь-июль ойларида табиий газ экспорти ҳажми ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 76,6 фоизга қисқарган. Мазкур ҳолат аввалги йилларда экспортга йўналтирилган табиий газнинг катта миқдори бу йил ички бозорда қолганини англатади. Аввалги йиллар Ўзбекистон Хитой ва Россияга 15 миллиард кубометргача миқдордаги газни экспорт қилар эди. Албатта, бу кичик миқдор эмас.
Ўзбекистон газ саноати бўйича асосий хорижий инвестор саналмиш Россиянинг «Лукойл» ширкатини олайлик. Ушбу ширкат табиий газ экспорти кескин равишда тушиб кетгани ва газ нархи ҳозирги кунда анча пастлиги боис, мамлакатимиздаги ширкат назоратида бўлган газ конларидан табиий газ қазишни 80% қисқартиргани ва баъзи конлардаги қазиш ишларини буткул тўхтатиб қўйгани ҳақида маълумотлар мавжуд. Демак, ички бозорга қўшимча табиий газ йўналтирилган тақдирда ҳам, унинг миқдори катта бўлмайди. Чунки, «Лукойл» каби хорижий ширкатлар қазиб чиқарадиган табиий газ шундоқ ҳам, икки томонлама шартномаларга кўра деярли тўлалигича экспортга йўналтирилган. Натижада, жорий йил охиригача («Ўзбекнефтгаз» миллий компанияси маълумоти) мамлакатимизда 34,6 млрд. куб метр табиий газ қазиб чиқариш мўлжалланган, холос. Пандемиядан аввал Ўзбекистонда йилига ўртача 60 млрд. куб метр табиий газ қазиб чиқарилган.
Глобал пандемия шароитида Ўзбекистон табиий газига асосий хорижий харидорлар ҳисобланмиш Хитой ва Россиянинг бу йилги газ импорти сезиларли миқдорда камайди. Давлат статистика қўмитасининг маълумотларига кўра, жорий йилнинг январь-июль ойларида табиий газ экспорти ҳажми ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 76,6 фоизга қисқарган. Мазкур ҳолат аввалги йилларда экспортга йўналтирилган табиий газнинг катта миқдори бу йил ички бозорда қолганини англатади. Аввалги йиллар Ўзбекистон Хитой ва Россияга 15 миллиард кубометргача миқдордаги газни экспорт қилар эди. Албатта, бу кичик миқдор эмас.
Ўзбекистон газ саноати бўйича асосий хорижий инвестор саналмиш Россиянинг «Лукойл» ширкатини олайлик. Ушбу ширкат табиий газ экспорти кескин равишда тушиб кетгани ва газ нархи ҳозирги кунда анча пастлиги боис, мамлакатимиздаги ширкат назоратида бўлган газ конларидан табиий газ қазишни 80% қисқартиргани ва баъзи конлардаги қазиш ишларини буткул тўхтатиб қўйгани ҳақида маълумотлар мавжуд. Демак, ички бозорга қўшимча табиий газ йўналтирилган тақдирда ҳам, унинг миқдори катта бўлмайди. Чунки, «Лукойл» каби хорижий ширкатлар қазиб чиқарадиган табиий газ шундоқ ҳам, икки томонлама шартномаларга кўра деярли тўлалигича экспортга йўналтирилган. Натижада, жорий йил охиригача («Ўзбекнефтгаз» миллий компанияси маълумоти) мамлакатимизда 34,6 млрд. куб метр табиий газ қазиб чиқариш мўлжалланган, холос. Пандемиядан аввал Ўзбекистонда йилига ўртача 60 млрд. куб метр табиий газ қазиб чиқарилган.
Moodle tizimida ba'zi fanlarning topshiriqlar bo'limida "Intellekt xarita" tuzing... degan bandi bor (bu narsa fan o'qituvchisi tomonidan qo'yiladi)
Ho'sh, u nima? Fikrlar xaritasi: u nima va u bilan qanday ishlanadi?
Fikrlar xaritasi, mental xarita, intellekt-xarita, mind map — bularning bari shaxsiy fikrlarimizni tashkillashtirish usulining bir necha nomlari. Bugun ushbu instrument nima ekani va u bilan qanday qilib samarali ishlash mumkinligi haqida so‘z yuritamiz.
Mental xaritalar g‘oyasi fikrlashimiz radiant ekanligiga asoslanadi. Ya'ni, biz assotsiatsiyalar bilan markazdan yon tomonga qarab fikrlaymiz. Yagona markaziy g‘oya bo‘ladi, undan boshqa assotsiatsiyalarga olib boradigan birlashtiruvchi iplar o‘tadi, ulardan esa yana boshqalariga. Bu qaysidir jihati bilan daraxtni esga soladi. Uning tanasi – markaziy g‘oya, shoxlari esa undan kelib chiqadigan tasavvurlar.Intellekt-xarita ana shu asosda yaratiladi. U qanday bo‘lishi kerakligi borasida yagona bir qoida yo‘q. Asosiy vazifa: bosh fikrni belgilash, assotsiatsiyalar yordamida ko‘plab bog‘lamalar yaratish mumkin. Intellekt-xaritalar yordamida yangi ma'lumotlarni o‘rganish, turli masalalarni yechish mumkin.Demak mental xaritani tuzishning bir necha bosqichlari bo‘ladi. Birinchisi – asosiy fikr yoki g‘oyani yaratish, ikkinchisi – birinchi daraja mavzularini yaratish. Uchinchisi – mavzularning ikkinchi darajasini rivojlantirish. To‘rtinchisi – aniqlashtirish, uchinchi va to‘rtinchi daraja.
Masalan, mental xarita yordamida falsafa bo‘yicha darslikdagi paragrafni o‘rganmoqchisiz. Asos uchun bo‘lim nomini olasiz. Keyin birinchi tarmoqlar yordamida uni bir necha bandlarga ajratasiz. Keyin esa bu bandlarni aniqlashtirasiz. Fikrlar xaritasini qog‘ozda va raqamli texnologiyalar yordamida ham bajarish mumkin.
Ho'sh, u nima? Fikrlar xaritasi: u nima va u bilan qanday ishlanadi?
Fikrlar xaritasi, mental xarita, intellekt-xarita, mind map — bularning bari shaxsiy fikrlarimizni tashkillashtirish usulining bir necha nomlari. Bugun ushbu instrument nima ekani va u bilan qanday qilib samarali ishlash mumkinligi haqida so‘z yuritamiz.
Mental xaritalar g‘oyasi fikrlashimiz radiant ekanligiga asoslanadi. Ya'ni, biz assotsiatsiyalar bilan markazdan yon tomonga qarab fikrlaymiz. Yagona markaziy g‘oya bo‘ladi, undan boshqa assotsiatsiyalarga olib boradigan birlashtiruvchi iplar o‘tadi, ulardan esa yana boshqalariga. Bu qaysidir jihati bilan daraxtni esga soladi. Uning tanasi – markaziy g‘oya, shoxlari esa undan kelib chiqadigan tasavvurlar.Intellekt-xarita ana shu asosda yaratiladi. U qanday bo‘lishi kerakligi borasida yagona bir qoida yo‘q. Asosiy vazifa: bosh fikrni belgilash, assotsiatsiyalar yordamida ko‘plab bog‘lamalar yaratish mumkin. Intellekt-xaritalar yordamida yangi ma'lumotlarni o‘rganish, turli masalalarni yechish mumkin.Demak mental xaritani tuzishning bir necha bosqichlari bo‘ladi. Birinchisi – asosiy fikr yoki g‘oyani yaratish, ikkinchisi – birinchi daraja mavzularini yaratish. Uchinchisi – mavzularning ikkinchi darajasini rivojlantirish. To‘rtinchisi – aniqlashtirish, uchinchi va to‘rtinchi daraja.
Masalan, mental xarita yordamida falsafa bo‘yicha darslikdagi paragrafni o‘rganmoqchisiz. Asos uchun bo‘lim nomini olasiz. Keyin birinchi tarmoqlar yordamida uni bir necha bandlarga ajratasiz. Keyin esa bu bandlarni aniqlashtirasiz. Fikrlar xaritasini qog‘ozda va raqamli texnologiyalar yordamida ham bajarish mumkin.
Forwarded from Deleted Account
🤩 Sizning e'tiboringizga Telegramdagi eng yangi va ajoyib kanalni namoyish qilamiz 🎁
@Maqsudbek_17 kanalida ajoyib tarixiy foto, video va maqolalarni, shuningdek ilmiy va siyosiy mediafayllarni ham topishingiz mumkin 📹
Shoshiling vaqt kutib turmaydi, shunday ajoyib materiallardan tezroq bahramand bo'ling 🥳
🤓 Quyidagi havoladan bizga qo'shilishingiz mumkin:
https://t.me/joinchat/AAAAAFhGzcfZvP5_YKy4rw
@Maqsudbek_17 kanalida ajoyib tarixiy foto, video va maqolalarni, shuningdek ilmiy va siyosiy mediafayllarni ham topishingiz mumkin 📹
Shoshiling vaqt kutib turmaydi, shunday ajoyib materiallardan tezroq bahramand bo'ling 🥳
🤓 Quyidagi havoladan bizga qo'shilishingiz mumkin:
https://t.me/joinchat/AAAAAFhGzcfZvP5_YKy4rw
Ажойиб буни кўриб қойил қоласан киши!!!
Гап йўқ... Бўлажак ҳуқуқшунос дўстимизни табриклаймиз.
Илохим, бундан кейинги ишларида ҳам омад ва ривож асло юз ўгирмасин.
Шунақанги бўлажак илмли юристларимиз кўпаяверсин.
(Расмдаги ушбу дўстимиз СамИСИ 1-сон АКЛ (2019-2020) битирувчиси)
t.me/zokhirtokhirovich
Гап йўқ... Бўлажак ҳуқуқшунос дўстимизни табриклаймиз.
Илохим, бундан кейинги ишларида ҳам омад ва ривож асло юз ўгирмасин.
Шунақанги бўлажак илмли юристларимиз кўпаяверсин.
(Расмдаги ушбу дўстимиз СамИСИ 1-сон АКЛ (2019-2020) битирувчиси)
t.me/zokhirtokhirovich
Дунёдаги энг антиқа қонунлар!
❇️ Испания ва Италияда XIX асрнинг иккинчи ярмида имзосиз дўқ-пўписа мактубларини ёзиш тақиқлаб қўйилган.
❇️ Африка қитъасининг жанубида жойлашган Свазиленд қироллигида узоқ вақтлар мобайнида антиқа қонун амалда эди: турмушга бераётган қизини тўйдан олдин яхшилаб боқиб, семиртирмаган оилалардан катта микдорда жарима ундирилган! Ахир чўпдек озғин келин кимга ҳам керак? 😂
❇️ Лондоннинг асосий кўчалари бўйлаб фойтунда сайр қилаётган ҳар бир жентлмен саёҳатга чиқишидан олдин албатта юзини совунлаб ювиши шарт эди. Чунки XIX асрда кир юз билан Лондоннинг марказий кўчаларида юрганлар учун 3 йил қамоқ жазоси белгиланганди. 🙈
❇️ Деворларга турли ёзувларни битиш ёмон одат эканини биламиз. Буюк Британия қироличаси Виктория (1837-1901) махсус фармон чиқариб, Вестминстер кўприги деворларига бирор-бир ёзув ёзган кишини олти ой қамаб қўйишни буюрган.
❇️ Индиана штатида саримсоқ истеъмол қилган фуқаро тўрт соатгача жамоат транспортига чиқиши мумкин эмас. Шунинг билан бирга маданий ҳордиқ чиқариладиган жойларга ҳам бориши ман этилади. 🙀
Хуллас, тарих тақозоси билан шундай қонунлар қабул қилинган! 🤣
❇️ Испания ва Италияда XIX асрнинг иккинчи ярмида имзосиз дўқ-пўписа мактубларини ёзиш тақиқлаб қўйилган.
❇️ Африка қитъасининг жанубида жойлашган Свазиленд қироллигида узоқ вақтлар мобайнида антиқа қонун амалда эди: турмушга бераётган қизини тўйдан олдин яхшилаб боқиб, семиртирмаган оилалардан катта микдорда жарима ундирилган! Ахир чўпдек озғин келин кимга ҳам керак? 😂
❇️ Лондоннинг асосий кўчалари бўйлаб фойтунда сайр қилаётган ҳар бир жентлмен саёҳатга чиқишидан олдин албатта юзини совунлаб ювиши шарт эди. Чунки XIX асрда кир юз билан Лондоннинг марказий кўчаларида юрганлар учун 3 йил қамоқ жазоси белгиланганди. 🙈
❇️ Деворларга турли ёзувларни битиш ёмон одат эканини биламиз. Буюк Британия қироличаси Виктория (1837-1901) махсус фармон чиқариб, Вестминстер кўприги деворларига бирор-бир ёзув ёзган кишини олти ой қамаб қўйишни буюрган.
❇️ Индиана штатида саримсоқ истеъмол қилган фуқаро тўрт соатгача жамоат транспортига чиқиши мумкин эмас. Шунинг билан бирга маданий ҳордиқ чиқариладиган жойларга ҳам бориши ман этилади. 🙀
Хуллас, тарих тақозоси билан шундай қонунлар қабул қилинган! 🤣
Forwarded from MAQSUDBEK TV
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
#Tarix 🔥
1992 yil 4-yanvar !!!
Islom Karimovning birinchi qasamyodidan beri 28 yil o'tdi. Videoni 1992 yil 4 yanvarda qasamyod qabul qilish zalida tomosha qiling 📹
💾 Hajmi: 3.8 mb
🎥 Davomiyligi: 2:58 minut
🎙 Til: o'zbekcha🇺🇿
🎗 Manba - Tarixiy video kanali 🎁
🤓 Bizga qo'shiling:
@Maqsudbek_17
1992 yil 4-yanvar !!!
Islom Karimovning birinchi qasamyodidan beri 28 yil o'tdi. Videoni 1992 yil 4 yanvarda qasamyod qabul qilish zalida tomosha qiling 📹
💾 Hajmi: 3.8 mb
🎥 Davomiyligi: 2:58 minut
🎙 Til: o'zbekcha🇺🇿
🎗 Manba - Tarixiy video kanali 🎁
🤓 Bizga qo'shiling:
@Maqsudbek_17
📌 Yuridik universitetga topshirgan 400 nafardan ortiq abituriyentlar 189 ball to‘plashgan. DTM katta janjal ichida qoladigan ko‘rinadi.
Tentakminds xabar berishicha faqatgina Toshkent davlat yuridik universitetining o‘ziga hujjat topshirgan 400 nafardan ziyod abituriyent eng yuqori 189 ball to‘plagan.
Kanal muallifi bu vaziyatga quyidagicha izoh bermoqda:
“Bu nima degani?
O‘zi bu yil yuridik universitetga qabul kvotasi bo‘yicha har bir fakultetga 150 o‘rin berilgan. Endi bir fakultetga topshirgan abituriyentlarning 400 nafari bir xil eng yuqori ball 189 ball olgan.
Nega bunday bo‘ldi?
Bunday bo‘lishiga sabab abituriyentlar kuchli tayyorgarlik ko‘rishdi, rahmatli Hojiboy Tojiboy aytganidek yerni chuqurroq kovladik demoqchimisiz? Aslo unday emas, savollar chiqib ketdi, oldin aytganimdek har kunlik savollar yig‘ilib sotildi, ko‘chada yuridik universitetga kirish savollari bir fani 2000$, ikkita fan 4000$ dollarga sotildi va bu savollar imtihonda tushdi.
Mana endi 400 nafardan ortiq abituriyent bir xil ball olib o‘tiribdi, qani eni DTM nima qilar ekan? Ota-onalarga, abituriyentlarga qanday javob berar ekan?
Menimcha umumiy mandat savollarini e’lon qilinmay kelayotganining ham asosiy sababi shunda. Hech qanaqa imtiyoz yana boshqa ballarni qo‘shib e’lon qilish shart emas aslida. Koroche, mana senga o‘sha kayf"
Do'stlaringizga ulashing
@YQQUZB_KANAL |Instagram
Tentakminds xabar berishicha faqatgina Toshkent davlat yuridik universitetining o‘ziga hujjat topshirgan 400 nafardan ziyod abituriyent eng yuqori 189 ball to‘plagan.
Kanal muallifi bu vaziyatga quyidagicha izoh bermoqda:
“Bu nima degani?
O‘zi bu yil yuridik universitetga qabul kvotasi bo‘yicha har bir fakultetga 150 o‘rin berilgan. Endi bir fakultetga topshirgan abituriyentlarning 400 nafari bir xil eng yuqori ball 189 ball olgan.
Nega bunday bo‘ldi?
Bunday bo‘lishiga sabab abituriyentlar kuchli tayyorgarlik ko‘rishdi, rahmatli Hojiboy Tojiboy aytganidek yerni chuqurroq kovladik demoqchimisiz? Aslo unday emas, savollar chiqib ketdi, oldin aytganimdek har kunlik savollar yig‘ilib sotildi, ko‘chada yuridik universitetga kirish savollari bir fani 2000$, ikkita fan 4000$ dollarga sotildi va bu savollar imtihonda tushdi.
Mana endi 400 nafardan ortiq abituriyent bir xil ball olib o‘tiribdi, qani eni DTM nima qilar ekan? Ota-onalarga, abituriyentlarga qanday javob berar ekan?
Menimcha umumiy mandat savollarini e’lon qilinmay kelayotganining ham asosiy sababi shunda. Hech qanaqa imtiyoz yana boshqa ballarni qo‘shib e’lon qilish shart emas aslida. Koroche, mana senga o‘sha kayf"
Do'stlaringizga ulashing
@YQQUZB_KANAL |Instagram