میزان - کـوردستان
1.71K subscribers
199 photos
163 videos
68 files
876 links
🌍کاناڵی میزان،دەلاقەیێک بۆ گەشەسەندنی هزر و بیری تاکی کورد.هەوڵدان لە پێناو زیندووکردنەوەی ناسنامە و شووناسی نەتەوەیی

یەکەم پۆست: https://t.me/MizanKurdi/10

👉 @rojhelat65
Download Telegram
🔴#ڕێنووس_10

🔵
#رسم_الخط_10

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پیتی ر و ڕ
پیتی " ر " سووک و لاواز، بەڵام پیتی " ڕ " قورس و قەڵەو بێژە دەکرێت.
پیتی " ر " لە سەرەتای وشەدا نایەت " ڕ " دەنووسرێت تەنیا لە کورمانجی (کوردی سەروو) " ر " دەنووسرێت.
ڕ : لە هەموو شوێنێکی وشەدا دێت.
ر : تەنیا لە سەرەتای وشەدا نایەت.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
تلفظ حرف " ر " سبک و ضعیف، اما حرف " ڕ " سنگین و چاق تلفظ میشود.
حرف " ر " در ابتدای کلمه نمیاد وبه صورت " ڕ " نوشته میشود و تنها در کوردی کورمانجی " کوردی بالا " به صورت " ر " مینویسیم.

حرف " ڕ " در همه جای لغت میاد.
حرف " ر " تنها در اول لغت نمیاد.

نموونە:
ڕووداو= رویداد، حادثە
ڕێگا= راە، جادە
بڕۆ= برو
پڕ= پُر
پەڕ=پَر
مەڕ=گوسفند
بەرد = سنگ
برۆ= ابرو
کوڕ =پسر
کۆر =نابینا
کووڕ= کوژپشت
کۆڕ =جای تجمع ، گروە
کوور =بز نر دو سالە، ژرف ، نابینا

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ



👇👇👇👇👇👇


T.me/Mizankurdi


🌍
Telegram Mizan 🌍 YouTube Mizan 🌍 Facebook Mizan 🌍 Instagram Mizan 🌍 Web Miza 🌍 Mizan Kurdi 🌍 Mizan Arabic 🌍 Mizan Quran
#ڕێنووس

#فێربوونی_پیتەکانی_زمانی_کوردی

ـــــــــــــ

پیتی



ئەم پیتە پیتێکی نەبزوێنە کە لە سەرەتا و ناوەڕاست و کۆتایی وشەدا دێ.

ـــــــــــــــــ

حرف


این حرف یک حرف صامت است کە در ابتدا و وسط و آخر کلمە می‌آید.

مانند:

#مۆز
#زێڕ
#زەیتوون
#بەرز(بلند)
#زیان
#زار(دهن)
#بەهێز
#ئەزیز
#زستان
#زانست(دانش)
#ڕێزمان(دستورزبان)
#وزە(انرژی)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ


👇👇👇👇👇👇


T.me/Mizankurdi


🌍
Telegram Mizan 🌍 YouTube Mizan 🌍 Facebook Mizan 🌍 Instagram Mizan 🌍 Web Miza 🌍 Mizan Kurdi 🌍 Mizan Arabic 🌍 Mizan Quran
#ڕێنووس

#فێربوونی_پیتەکانی_زمانی_کوردی

ـــــــــــــ

پیتی


ئەم پیتە پیتێکی نەبزوێنە کە لە سەرەتا و ناوەڕاست و کۆتایی وشەدا دێ.

ـــــــــــــــــ

حرف


این حرف یک حرف صامت است کە در ابتدا و وسط و آخر کلمە می‌آید.

مانند:

#ژان(درد)
#مێوژ
#پەیژە
#ژیان
#ڕاژە(بالار، الوار سقف، شرح و تفسیر، خدمت)
#ژینگە(محیط‌زیست)
#ژەحر(زهر)
#کاوێژ(نشخوار)
#لێوڕێژ(سرریز)
#بەرژەوەندی(مصلحت)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ


👇👇👇👇👇👇


T.me/Mizankurdi


🌍
Telegram Mizan 🌍 YouTube Mizan 🌍 Facebook Mizan 🌍 Instagram Mizan 🌍 Web Miza 🌍 Mizan Kurdi 🌍 Mizan Arabic 🌍 Mizan Quran
🔵#ڕێنووس

🔴
#وانەی_یازدەیەم(درس یازده‌هم)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#دەنگداری_الف ا ـا a A

ئەگەر پیتی( ئەلف) نەکرێتە بزوێن, ناو و نیگاری دەبێتە شتێکی تر.
(اگر حرف الف کارش حرکت دهنده حرف بیصدا نباشد چیز دیگری نوشته میشود و معمولا این اتفاق اول کلمات می افتد.)
ئەم ناوە( هەمزەیە)( ــــٔـــ ) ونیگارەکەی بە لاتانەوە ئاشنایە * ئــــــ* جیاوازی نێوان ( ئەلف) و ( هەمزە) ئەوەیە کە ئەگەر ( ئەلف) بکرێتە پیتی سەرەتای بەش ئیدی بێ دەنگە و ناوی دەبێتە هەمزە *ئـــــ* '
هەرکاتێ( ئەلف) بە شوێن پیتی سەرەتای بەشەکاندا بێ هەر ناوی( ئەلف) لە سەریەتی و دبێتە بزوێن. چونکە پیتی دەنگدارە.
پیتی (ئەلف) بە چەند شێوەی خوارەوە بە کار دێت.
با بزانین کێهەیان ( ئەلف) و
کامەیان ( هەمزە )یە:

ـ1
#یەکەم ( هەمزە + ئەلف)ی
سەرەتای وشەیە;
کە( ئەلف)
بە شوێن پیتی هەمزەوە 👈ئا
لێرەدا لە بەر ئەوەی کە
( هەمزە) پیتی سەرەتای بەشە
دەبێتە بێدەنگ و( ئەلف) پیتی دەنگدار:( آ ;ئا) هەمزە(ئــــ) +( ا) ::
ئا بەوێنەی
*آوات👈 ئاواتAwat
آمانج 👈ئامانجAmanc
آمێز👈 ئامێز*Amêz

2ـــــ یەکێ دیکەیان نیشانەی سەرە دەکەوێتە بانی :
اَ ئە
لە بەر ئەوەی کە بەیارمەتی دەنگیلەی سەرە دەخوێنرێتەوە,
لێرەدا ( هەمزەیە) .
هەمزە* ئـــ* +( ــــە)👈ئە
وەک:
اَم👈ئەم em
َاَو👈ئەوew
اَمن👈 ئەمنemin
اَوان👈ئەوان ewan

3ـــــ یەکێ تریان نیشانەی ژێرە لە بن دادەنرێ
اِ
لە بەر ئەوەی کە بە یارمەتی دەنگیلەی ژێرە دەخوێنرێتەوە, ئەمیش هەمزەیە.
هەمزە( ئــــ) + دەنگیلەی
ژێرە( ێ) : ئێ. وێنەی :
اِمە👈ئێمە ême
اِوە👈ئێوە êwe
اِوارە👈ئێوارە êware

4 ئەگەر ( ئەلف) لە سەرەتای وشەدا بێ و بە شوێنیدا پیتی دەنگداری( ی ) هاتبێت ,) ایــــ
چونکە ( ئەلف) پیتی یەکەمە
بێدەنگەو ئینجا دەبێتە هەمزە وێنەی:
اینسان👈ئینسانÎnsan
ایدی ئیدیîdî
ئیدی👉دیگر
بزوێن👉مصوت صدا
بزوێنەر👉حرکت دهندە

5 ــــ لە تەواوی ئەم چەن شێوەدا, کە خوێندمان و هەروەها لە چەن شێوەی دیکەدا هەمیشە هەمزە پیتی سەرەتای بەشە و بە یاریدەری دەنگیلە یان پیتی دەنگدار دەخوێنرێتەوە. بەپێچەوانەی ئەمانە , ئێستا شێوەی نەبزێو دەخرێتە بەر چاو کە کۆتایی بەشدایە و نیگارەکەی ئەمەیە( ء) بە وێنەی وشەی(نەء) لە بـەرانبەری *ئەرێ* دا ئەم شێوە هەمزە ئێگجار کەم بەکار دەهێنرێت.

6ــــــ هەندێ جار پیتی ئەلف بە تەنیایی لە نێوان وشەدا بەکار دێ. لە پەنای پیتەکانی
* د ـــ رـــ زــــ ژــــ و* دا بە شێوەی جودایە وەک: * دانە ـ ڕاو ــ زار
ژارـــ وانە* یا دەچەسپێ بە پیتەکانی دیکەوە وێنەی:
* آمانج👈ئامانج Amancـ هانا hana *
جارێ وایە هەم ئەلفی تەنیا و هەم ئەلفی لکاو, پێکەوە لە یەک وشەدا بەکار دێن. وێنەی:
* بارانBaran ـــ کاروانKarwan*

ئ👈ی👉تر
ایتر👈ئیتر îtir
ایما👈ئیما îma



👇👇👇👇👇👇


T.me/Mizankurdi


🌍
Telegram Mizan 🌍 YouTube Mizan 🌍 Facebook Mizan 🌍 Instagram Mizan 🌍 Web Miza 🌍 Mizan Kurdi 🌍 Mizan Arabic 🌍 Mizan Quran
🔵#ڕێنووس_11
🔴
#رسم_الخط_11
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

جیاوازیی نێوان دوو پیتی "ل" و "ڵ":

ئەم دوو پیتە لە زمانی کوردیدا هەر چەن شێوازی نووسینیان زۆر لە یەک دەچێ
بەڵام لە بێژەکردنا جیاوازیان زۆرە،
دەبێ ڕەچاو بکرێت و نابێ لە کاتی نووسیندا بە جێگەی یەکتری بنووسرێنەوە و بخوێندرێنەوە چۆنکە دوو پیتی جێیا لە یەکترن.

پیتی "ل" نووسین و بێژەکردنی هەمبەری پیتی "ل" لە زمانی فارسیدایە.

پیتی "ڵ" کە لە ڕێنووسی زمانی کوردیدا ل قەڵەوی پێ دەوترێ، لە ئەلفوبێی فارسیدا هەمبەری نییە.

نموونە:
گوڵاڵە= گلالە
بەڵگە= سند
گەڵا= برگ
ماڵ= خانە
کاڵ= کال، نارس
بڵاو= پخش

لێوان=لیوان
لێو= لب
لووت= بینی
مل= گردن

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

تفاوت میان دو حرف"ل" و "ڵ":
این دو حروف در زبان کُردی کە هر چند شکل نوشتنشان خیلی شبیە بە هم هست، ولی در تلفظ کردن خیلی متفاوتند، و باید رعایت شود و نباید در هنگام نوشتن بە جای هم نوشتە و خواندە چونکە دو حرف جدا از هم و مستقل میباشند.

حرف"ل" نوشتن و تلفظ کردنش معادل همان "ل"در زبان فارسیست.

حرف "ڵ" کە در الفبای زبان کُردی لام چاق بهش گفتە میشود در الفبای زبان فارسی معادلی ندارد

مثال:
گوڵاڵە= گلالە
بەڵگە= سند
گەڵا= برگ
ماڵ= خانە
کاڵ= کال، نارس
بڵاو= پخش

لێوان=لیوان
لێو= لب
لووت= بینی
مل= گردن


👇👇👇👇👇👇


T.me/Mizankurdi


🌍
Telegram Mizan 🌍 YouTube Mizan 🌍 Facebook Mizan 🌍 Instagram Mizan 🌍 Web Miza 🌍 Mizan Kurdi 🌍 Mizan Arabic 🌍 Mizan Quran
🔵#ڕێنووس

🔴#فێربوونی_پیتەکانی_زمانی_کوردی

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پیتی

ئەم پیتە پیتێکی نەبزوێنە کە لە سەرەتا و ناوەڕاست و کۆتایی وشەدا دێ.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

حرف

این حرف یک حرف صامت است کە در ابتدا و وسط و آخر کلمە می‌آید.

مانند:

#داس
#سەگ
#سێو
#دەست
#سەیران

👇👇👇👇👇👇


T.me/Mizankurdi


🌍
Telegram Mizan 🌍 YouTube Mizan 🌍 Facebook Mizan 🌍 Instagram Mizan 🌍 Web Miza 🌍 Mizan Kurdi 🌍 Mizan Arabic 🌍 Mizan Quran
🔵#ڕێنووس

🔴#فێربوونی_پیتەکانی_زمانی_کوردی

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پیتی

ئەم پیتە پیتێکی نەبزوێنە کە لە سەرەتا و ناوەڕاست و کۆتایی وشەدا دێ.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

حرف

این حرف یک حرف صامت است کە در ابتدا و وسط و آخر کلمە می‌آید.

مانند:

#پشیلە
#شووتی
#شەربەت
#شار(شهر)
#دەشت


👇👇👇👇👇👇


T.me/Mizankurdi


🌍
Telegram Mizan 🌍 YouTube Mizan 🌍 Facebook Mizan 🌍 Instagram Mizan 🌍 Web Miza 🌍 Mizan Kurdi 🌍 Mizan Arabic 🌍 Mizan Quran
🔵#ڕێنووس

🔴#وانەی_سیانزەیەم(درس سیزده‌هم)

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1️⃣ سادە
2️⃣ قەڵەو یا گڕ

◀️بەر لە هەر شت دەبێ بزانین کە ئەم #دوو_پیتە بێدەنگن و دەبێ بۆ جووڵاندنیان لە ئەو 8پیتە دەنگدارە کەڵک وەربگرین.

◀️«قبل از هر چیز باید بدونیم کە این دو حرف بیصدا هستند و باید برای بحرکت درآوردن این دو حرف در کلمه از اون 8حرف صدادار استفاده شود»

* سادە ناوی لە خۆی دیارە و
ناسک دەخوێندرێتەوە و لە هەموو شێوەکاندا تەنیا بە زاری ناسک دەخوێندرێتەوە.
ئەم پیتە* ر* باڵە یا۷ ناگرێت.

⬅️«این حرف نازک ادا میشه و نمیتونه باله یا اون ۷ کە روی کلماتی کە این نشانە رو میگیرند گذاشتە شود»

👇👇👇👇👇👇👇👇👇

🔴نـموونە
وەکووwekû:👇

#بری_birî= کاش. جای
#کەر_Ker=خر
#بارین_Barîn=باریدن
#بۆر_Bor=رنگ طوسی.ویرگول
#برین_Birîn=زخم

#بریندار_birîndar=زخمی
#بەرگری_bergirî=مقابله
#بەرموور_Bermûr=گردنبند
#بیرەوەر_Bîrewer=اندیشمند
#بیرەوەری_bîrewerî=خاطره

#پەرە_pere=توسعە
#پەری_Perî=فرشتە
#جار_car=دفعە
#دێر_dêrدرەنگdireng=دیر
#دراو_Diraw=پول,ارز

#سوور_Sûr=قرمز
#سەیران_Seyran=تفریح
#فریو_firîw=فریب
#گۆران_Goran=نام قبیلە ای کردی
#گەرا_Gera=تخم ماهی

#گەرەک_gerek=لازم خواستن
#مراوی_Mirawî=مرغابی
#وەرین_werîn=ریزش برگ
#هەرا-کردنhera_kirdin=سروصدا کردن

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

#بەڵام لە قەڵەو یا قورس یا گڕ
ئیتر #باڵە یا #۷ ی بۆ دادەنرێت.

◀️بەس ئەم پیتە بە هۆی ئەوە کە دوروشت و قورس و بە لێدانی چەندپاتەی زوان دەگەڵ «سقف» میچی دەم دێتە سەر زار دەبێ باڵە بۆی دابنرێت.

🔴اما برای حرف باله زیرش گذاشته میشود چون غلیظ و سنگین ادا میشود🔴

👇👇👇👇👇👇👇👇👇

🔴نـموونە:
وەکووwekû👇

#بڕ_bir=مبلغ
#بڕی_birî= برید

#کەڕ_Ker= ناشنوا
#فڕیو_firîw=پرواز کرده پریدە
#گەڕەک_Gerek= محله
#گۆڕان_goran=تغییر
#ڕۆڵە_Role=فرزند

#ڕزگار_Rizgar=رها
#ڕەوەت_Rewet=شادی . کمین
#ڕەوت_rewt=روش . شیوە راە رفتن
#ڕاهێنەر_Rahêner=مربی
#دڵەڕاوکێ_dilerawkê=دلشورە

#بڕوا_birwa=عقیدە
#بەڕوو_Berû=بلوط
#دێڕ_dêr =سطر. خط
#جاڕ_Car= زمین خالی کشاورزی
#فڕی_firî= پرواز کرد

#گەڕ_ger =گشت
#هەڕەشە_hereşe=تهدید
#گەڕانەوە_geranewe=بازگشتن
#زێڕ_Zêr=طلا
#ساڕێژ_sarêj=التیام

🔴«قابل گفتن است کە درتمامی کلماتی ڪە در زبان کُردی سۆرانی که با شروع میشوند نوشتە میشوند همچنان کە در اداکردن نیز درشت و غلیظ «تکلم» میشود و همه آنها از این ڕ میگیرند.»



👇👇👇👇👇👇


T.me/Mizankurdi


🌍
Telegram Mizan 🌍 YouTube Mizan 🌍 Facebook Mizan 🌍 Instagram Mizan 🌍 Web Miza 🌍 Mizan Kurdi 🌍 Mizan Arabic 🌍 Mizan Quran
🔵#ڕێنووس_12
🔴#رسم_الخط_12
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

شرۆڤەیەک لەبارەی بزرۆکە:
بزرۆکە(کسرەی مختلصە) چییە؟
بزرۆکە دەنگێکێ نەرم و بچووکە کە نێو هەندێک وشەی کوردی هەیە، کە لە ڕواڵەتدا پیتی بزوێنیان تێدا نابینرێت.
وەکوو: ژن، مردن، چل، دڵ، خستن...
بەڵام ئەگەر بە باشی سەرنج بدەین دەنگی بزوێنیان تێدایە.
ئەم دەنگە لە ڕێنووسی ئەلفۆبێی ئارامی هیچ پیتێکی بۆ دیاری نەکراوە. بەڵام لە ڕێنووسی لاتینی کوردی پیتی(i) بۆ دیاری کراوە، هەر چەن لە ڕاستیدا بزوێنیکی فرەکورتە.

نموونە؛
بردن (birdin)👈ب+بزرۆکە+رد+بزرۆکە+ن
ژن(jin)👈ژ + بزرۆکە+ن
چل(çil)👈چ+ بزرۆکە+ن
مردن(mirdin)👈م+بزرۆکە+رد+بزرۆکە+ن
دڵ(diÍ)👈د +بزرۆکە+ ڵ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحی در مورد بزرۆکە:
بزرۆکە(کسرەی مختلصە) چیە؟
بزرۆکە صدایی نرم و کوچک است کە در میان برخی لغت کوردی دیدە میشود
کە ظاهرا حرف صداردار ندارند.
مثل: ژن، مردن، چل، دڵ، خستن...
ولی اگر با دقت توجە کنیم، آوای صدادار دارند.
این صدا در رسم الخط الفبای آرامی هیچ حرفی برایش مشخص نشدە. اما در رسم الخط لاتین کوردی حرف(i) برایش مشخص شدە است، هر چند در واقع یک صدادار خیلی کوتاە است.
مثال؛
بردن (birdin)👈ب+بزرۆکە+رد+بزرۆکە+ن
ژن(jin)👈ژ + بزرۆکە+ن
چل(çil)👈چ+ بزرۆکە+ن
مردن(mirdin)👈م+بزرۆکە+رد+بزرۆکە+ن
دڵ(diÍ)👈د +بزرۆکە+ ڵ


👇👇👇👇👇👇


T.me/Mizankurdi


🌍
Telegram Mizan 🌍 YouTube Mizan 🌍 Facebook Mizan 🌍 Instagram Mizan 🌍 Web Miza 🌍 Mizan Kurdi 🌍 Mizan Arabic 🌍 Mizan Quran