آیا روایت زیر صحیح است و به استناد آن می توانیم در عزاداری امام حسین(ع) صورت را بخراشیم یا با سیلی کبود کنیم یا گریبان خود را بدریم؟
قال الصادق سلام الله علیه: وَ قَدْ شَقَقْنَ الْجُيُوبَ وَ لَطَمْنَ الْخُدُودَ الْفَاطِمِيَّاتُ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع وَ عَلَى مِثْلِهِ تُلْطَمُ الْخُدُودُ وَ تُشَقُّ الْجُيُوبُ.
امام صادق سلام الله علیه: فاطمیات (زنان فاطمي) برای حسين بن علي(صلوات الله علیه) گريبان هایشان را چاک داده و بر صورت هایشان لطمه زدند و بر فردی مثل حسین (صلوات الله علیه) باید بر صورتها لطمه زد و گریبان ها چاک کرد.
منبع: 📚تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)، ج8، ص: 325 📚روضة المتقين (ط - القديمة)، ج8، ص: 68 📚وسائل الشيعة، ج22، ص: 402 📚الوافي، ج25، ص: 572 📚ملاذ الأخيار، ج14، ص: 11
پاسخ:
اولا: این روایت را نخستین بار شیخ طوسی(ره) متوفای 460هـ در کتاب تهذیب الاحکام با چند واسطه از امام صادق ع نقل کرده اند. در بین این واسطه ها دستکم درباره وثاقت 2 نفر از آنها اطلاعی در دست نیست و درباره وثاقت سومی هم بین علمای رجال شیعه اختلاف وجود دارد.
در واقع شیخ طوسی(ره) این روایتی را از فردی که معلوم نیست معتبر نقل کرده که او نیز به نوبه خود از فردی دیگر که اعتبارش معلوم نیست و او از فرد سومی که وثاقتش معلوم نیست شنیده که امام صادق ع چنین فرموده اند.
بنابراین سندش ضعیف است و نمی توان با قاطعیت ادعا کرد که امام(ع) چنین فرموده اند.
ثانیا: بعد از آنکه شیخ طوسی (ره) این روایت را نقل کرده اند نویسندگان قرنهای بعدی مثل شیخ حر عاملی(قرن 12) در وسائل الشیعه و دیگران نیز همان را تکرار کرده اند. بنابراین صرفا یک روایت است که نخست توسط شیخ نقل شده و بعدا دیگران از او اقتباس کرده اند.
ثالثا: اگر متن کامل روایت را ملاحظه کنیم خواهیم دید که در بخش نخست روایت آمده که گریبان دریدن و سیلی به صورت زدن تنها در عزای پدر و مادر و برادر و بستگان (نَسَبی) – بجز فرزند - جایز است وگرنه کفاره دارد. این حکم شرعی در رساله های توضیح المسائل نیز آمده است.
بنابراین اینکه زنان فاطمی برای امام حسین ع چنین عزاداری کرده باشند دقیقا می تواند از این باب باشد که آنها بستگان نزدیک حضرت سیدالشهدا(س) یعنی خواهران و دختران و برادرزاده های حضرت بودند.
در هر حال باید "متن کامل روایت" ارائه شود نه اینکه یک بخش از روایت را برش بدهیم و عجولانه نشر کنیم.
اینکه امام(ع) فرموده باشند: سزاوار است برای عزای حسین ع گریبان دریده شود و ... نیز می تواند ناظر به زنان خاندان سیدالشهدا(س) باشد و معلوم نیست عمومیت داشته باشد والله العالم.
رابعا: روایت دیگری داریم که خراشیدن صورت را نهی می کند؛ شیخ مفید در الارشاد روایتی نقل کرده که می گوید امام حسین(ع) سفارش کرده بود که حضرت زینب(س) در عزای ایشان گریبان ندرد و به صورتش سیلی نزند:
« یا اُخَيَّة ... لَا تَشُقِّي عَلَيَ جَيْباً وَ لَا تَخْمَشِي عَلَيَّ وَجْها »
خواهر عزیزم! ... (در عزاداری) برای من گریبانت را پاره مکن و صورتت را خراش مده!
منبع: شیخ مفید، الارشاد، ج2، ص94
همچنین در لهوف ابن طاوس آمده که حضرت زینب (س) قبل از عاشورا وقتی ماجرای خواب امام حسین(ع) را شنیدند سیلی به صورت زدند ولی امام حسین (ع) فرمودند: "دشمنِ ما را (با این کار) شاد نکن"
منبع: اللهوف على قتلى الطفوف / ترجمه فهرى، النص، ص: 90
خامسا: حتی اگر فرض بگیریم که سیلی زدن به صورت و گریبان دریدن درباره امام حسین(ع) برای همه مردم جایز است ، باز هم باید به شرایط زمان و مکان توجه کرد زیرا گاهی کاری جایز است اما بخاطر شرایط خاص رسانه ای و تبلیغاتی و اینکه بهانه به دست رسانه های وهابی داده نشود ناگزیریم از شیوه های بهتری به جای آن وجود دارد استفاده کنیم. این همانند آنست که مسلمانها در زمان پیامبر(ص) از کلمه «راعنا» استفاده می کردند که جایز بود ولی وقتی همین کلمه به ابزاری به دست یهودیان برای تمسخر مسلمانها تبدیل شد دستور الهی آمد که به جای «راعنا» از کلمه «انظرنا» استفاده شود که همان معنا را می رساند ولی قابلیت سوء استفاده ندارد. رجوع شود به ترجمه و تفسیر آیه 104 سوره بقره.
#لطمه_زنی #عزاداری #عاشورا
عضویت کانالها در ایتا و تلگرام👇
@pasokhvoice
@pasokhtext
@shenakhtehadis
قال الصادق سلام الله علیه: وَ قَدْ شَقَقْنَ الْجُيُوبَ وَ لَطَمْنَ الْخُدُودَ الْفَاطِمِيَّاتُ عَلَى الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع وَ عَلَى مِثْلِهِ تُلْطَمُ الْخُدُودُ وَ تُشَقُّ الْجُيُوبُ.
امام صادق سلام الله علیه: فاطمیات (زنان فاطمي) برای حسين بن علي(صلوات الله علیه) گريبان هایشان را چاک داده و بر صورت هایشان لطمه زدند و بر فردی مثل حسین (صلوات الله علیه) باید بر صورتها لطمه زد و گریبان ها چاک کرد.
منبع: 📚تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)، ج8، ص: 325 📚روضة المتقين (ط - القديمة)، ج8، ص: 68 📚وسائل الشيعة، ج22، ص: 402 📚الوافي، ج25، ص: 572 📚ملاذ الأخيار، ج14، ص: 11
پاسخ:
اولا: این روایت را نخستین بار شیخ طوسی(ره) متوفای 460هـ در کتاب تهذیب الاحکام با چند واسطه از امام صادق ع نقل کرده اند. در بین این واسطه ها دستکم درباره وثاقت 2 نفر از آنها اطلاعی در دست نیست و درباره وثاقت سومی هم بین علمای رجال شیعه اختلاف وجود دارد.
در واقع شیخ طوسی(ره) این روایتی را از فردی که معلوم نیست معتبر نقل کرده که او نیز به نوبه خود از فردی دیگر که اعتبارش معلوم نیست و او از فرد سومی که وثاقتش معلوم نیست شنیده که امام صادق ع چنین فرموده اند.
بنابراین سندش ضعیف است و نمی توان با قاطعیت ادعا کرد که امام(ع) چنین فرموده اند.
ثانیا: بعد از آنکه شیخ طوسی (ره) این روایت را نقل کرده اند نویسندگان قرنهای بعدی مثل شیخ حر عاملی(قرن 12) در وسائل الشیعه و دیگران نیز همان را تکرار کرده اند. بنابراین صرفا یک روایت است که نخست توسط شیخ نقل شده و بعدا دیگران از او اقتباس کرده اند.
ثالثا: اگر متن کامل روایت را ملاحظه کنیم خواهیم دید که در بخش نخست روایت آمده که گریبان دریدن و سیلی به صورت زدن تنها در عزای پدر و مادر و برادر و بستگان (نَسَبی) – بجز فرزند - جایز است وگرنه کفاره دارد. این حکم شرعی در رساله های توضیح المسائل نیز آمده است.
بنابراین اینکه زنان فاطمی برای امام حسین ع چنین عزاداری کرده باشند دقیقا می تواند از این باب باشد که آنها بستگان نزدیک حضرت سیدالشهدا(س) یعنی خواهران و دختران و برادرزاده های حضرت بودند.
در هر حال باید "متن کامل روایت" ارائه شود نه اینکه یک بخش از روایت را برش بدهیم و عجولانه نشر کنیم.
اینکه امام(ع) فرموده باشند: سزاوار است برای عزای حسین ع گریبان دریده شود و ... نیز می تواند ناظر به زنان خاندان سیدالشهدا(س) باشد و معلوم نیست عمومیت داشته باشد والله العالم.
رابعا: روایت دیگری داریم که خراشیدن صورت را نهی می کند؛ شیخ مفید در الارشاد روایتی نقل کرده که می گوید امام حسین(ع) سفارش کرده بود که حضرت زینب(س) در عزای ایشان گریبان ندرد و به صورتش سیلی نزند:
« یا اُخَيَّة ... لَا تَشُقِّي عَلَيَ جَيْباً وَ لَا تَخْمَشِي عَلَيَّ وَجْها »
خواهر عزیزم! ... (در عزاداری) برای من گریبانت را پاره مکن و صورتت را خراش مده!
منبع: شیخ مفید، الارشاد، ج2، ص94
همچنین در لهوف ابن طاوس آمده که حضرت زینب (س) قبل از عاشورا وقتی ماجرای خواب امام حسین(ع) را شنیدند سیلی به صورت زدند ولی امام حسین (ع) فرمودند: "دشمنِ ما را (با این کار) شاد نکن"
منبع: اللهوف على قتلى الطفوف / ترجمه فهرى، النص، ص: 90
خامسا: حتی اگر فرض بگیریم که سیلی زدن به صورت و گریبان دریدن درباره امام حسین(ع) برای همه مردم جایز است ، باز هم باید به شرایط زمان و مکان توجه کرد زیرا گاهی کاری جایز است اما بخاطر شرایط خاص رسانه ای و تبلیغاتی و اینکه بهانه به دست رسانه های وهابی داده نشود ناگزیریم از شیوه های بهتری به جای آن وجود دارد استفاده کنیم. این همانند آنست که مسلمانها در زمان پیامبر(ص) از کلمه «راعنا» استفاده می کردند که جایز بود ولی وقتی همین کلمه به ابزاری به دست یهودیان برای تمسخر مسلمانها تبدیل شد دستور الهی آمد که به جای «راعنا» از کلمه «انظرنا» استفاده شود که همان معنا را می رساند ولی قابلیت سوء استفاده ندارد. رجوع شود به ترجمه و تفسیر آیه 104 سوره بقره.
#لطمه_زنی #عزاداری #عاشورا
عضویت کانالها در ایتا و تلگرام👇
@pasokhvoice
@pasokhtext
@shenakhtehadis