#_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊

🌏 Xalıqaralıq shokolad kúni;
🌏 Meksikada qaharman balalardı eslew kúni;
🌏 Ruminiyada júzim festivali kúni;
🌏 Tájikstanda melioratorlar kúni.


  🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰 1736 -jıl — Chelyabinsk qalasına tiykar salındı;

🔰 1902-jıl  Ullı Britaniyada birinshi márte jinayat ornınan alınǵan barmaq ızleri ayıplanıwshınıń aybına dálil retinde isletildi;

🔰 1922-jıl Jer maydanına jaqın orında maksimal hawa temperaturası boyınsha jáhán rekordı jazıp qoyıldı. Al-Aziziyada (házirgi Liviya aymaǵında ) temperatura +57, 7 dárejege shekem kóterildi;

🔰 1960 -jıl  AQShta bionikaǵa tiyisli birinshi simpozium dúzildi;

🔰 1968-jıl  Albaniya "Varshava" shártnaması shólkeminen shıqtı.


📲 https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊

🌏Aqshta gimn kúni;
🌏Moldovada shegarashılar kúni;
🌏Nepalda balalar kúni;
🌏Ruminiyada injenerler kúni.

🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰1829 -jıl Rossiya hám Turkiya ortasında "Adrianopol" tınıshlıq shártnaması dúzildi;

🔰1929 -jıl Kiyevtıń "Dinamo" klubı futbolshıları birinshi xalıqaralıq oyındı ótkerdi;

🔰1959-jıl  "Luna-2" kosmik kemesi dúnyada birinshi márte ay maydanına shıqtı;

🔰1960-jıl  Neft eksport qılıwshı mámleketler shólkemi (OPEK) dúzildi. Oǵan Iraq, Iran, Kuveyt, Saudiya Arabstanı hám Venesuela kiredi.

📲 https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊
🌏Xalıqaralıq demokratiya kúni;
🌏Ázerbayjanda bilim kúni;
🌏Gvatemalada ǵárezsizlik kúni;
🌏Indiyada injenerler kúni;
🌏Kosta-Rikada Ǵárezsizlik kúni.

🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰1830 -jıl  Liverpul hám Manchester ortasında dúnyadaǵı birinshi puw menen isleytuǵın qalalar aralıq temir jol liniyası ashıldı;

🔰1917-jıl "Forbes" jurnalınıń birinshi sanı baspadan shıǵarıldı;

🔰1928-jıl Ingliz mikrobiologı Aleksandr Fleming birinshi bolıp penicillindı ajırattı;


🔰1971-jıl "Greenpeace" shólkemi dúzildi;

🔰1981-jıl Alberta qalasında (Kanada ) 483 mıń kvadrat metr maydanǵa iye dúnyadaǵı eń iri sawda orayı ashıldı ;

🔰2000-jıl Sidneyde XXVII jazǵı Olimpiada oyınlarınıń ashılıw máresimi bolıp ótti.


📲 https://t.me/shaxtemir

_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊
🌏Xalıqaralıq ozon qatlamın saqlaw kúni;
🌏Malayziyada Malayziya Federaciyası kúni;
🌏Meksikada ǵárezsizlik kúni;
🌏Qazaqstanda analar kúni;
🌏Qırǵızstanda mámleket qáwipsizlik xızmeti xızmetkerleri kúni.

🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰1908-jıl  Uilyam Dyurant "General Motors"qa tiykar saldı ;

🔰1983-jıl Aktyor Arnold Shvarcneger Amerika puqaralıǵın aldı;

🔰1987-jıl Jerdiń ozon qatlamın qorǵaw boyınsha Monreal protokolına qol qoyıldı.


📲 https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be?
#_Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊

🌏Xalıqaralıq nawqaslar qáwipsizligi kúni;
🌏Angolada qaharmanlar kúni;
🌏AQShta konstituciya kúni;
🌏Ukrainada qutqarıwshılar kúni.

    🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰1789 -jıl Ingliz astronomı Uilyam Xershel Saturn planetasınıń joldası Mimastı ashtı;

🔰1871-jıl Alp tawlarında 13 kilometrlik Mont-Seni tunneli ashıldı;

🔰1922-jıl Berlinda dúnyadaǵı birinshi dawıslı filmnıń  kórgizbesi bolıp ótti.


https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊

🌏Xalıqaralıq bambuk kúni;
🌍Xalıqaralıq suw monitoringi kúni;
🌏Xalıqaralıq elektron kitaplar kúni;
🌏Xalıqaralıq qızıl panda kúni;
🌏Xalıqaralıq miynet ushın haqı tólem qılıw kúni;
🌏 Ázerbayjanda milliy muzika kúni;
🌏 Iranda parsı ádebiyatı hám poeziyası kúni;
🌏 Armeniyada astronomiya kúni.


   🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰 1810-jıl Chili óz ǵárezsizligin járiyaladı;

🔰1875-jıl Kanada joqarı sudı dúzildi;

🔰 1981-jıl  Franciyada ólim jazası biykar etildi;

🔰 1996 -jıl Ukrainada tovarlardıń shtrix kodı engizildi;

🔰2009 -jıl Yaponiyada viruslardı, sonday-aq, shoshqa gripin joq etetuǵın turaqlı antiseptik oylap tabıldı.


📲 https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🌏 Túrk jazıwı hám mádeniyatı kúni;
☺️ Smayliktıń tuwılǵan kúni;
🌍Germaniyada "Erkin bazar" sawda festivalı kúni;
🌍Chilida armiya kúni;
🌍Tailandta Tailand muzeyleri kúni;
🌍 Irlandiyada kofe kúni;
🌍Turkiyada veteranlar kúni.

   🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰1648-jıl Francuz alımı Blez Paskal atmosfera basımı bar ekenligin tastıyıqladı;

🔰1841-jıl birinshi xalıqaralıq temir jol qurıldı (Strasburg-Bazel);

🔰1893-jıl Jańa Zelandiyada dúnyada birinshi bolıp hayallarǵa saylaw huqıqı berildi;

🔰1928-jıl Nyu-Yorkta Mikki Maus multfilminiń premyerası bolıp ótti;

🔰1982-jıl Skot Falman tárepinen "Smaylik" (elektron belgi) oylap tabıldı.


📲 https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be_?

Házirgi kúndegi Dúnyanıń 7 káramatı!

1.Ullı Qıtay diywalı (Qıtay🇨🇳)
2. Rio-de-Janeirodaǵı Masih háykeli (Braziliya🇧🇷)
3.Taj Mahal (Hindistan🇮🇳)
4.Chichen Itza (Meksika🇲🇽)
5.Kolizey (Italiya🇮🇹)
6.Machu Pikchu (Peru🇵🇪)
7.Petra (Iordaniya🇯🇴)

https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊

🌏 Xalıqaralıq gúrish kúni;
🌏Tailandta jaslar kúni;
🌏Belarusta bajıxana xızmetkerleri kúni;
🌏Qirǵızstanda isbilermenler kúni;
🌏Yaponiyada kekseler kúni;
🌏Germaniyada balalar kúni;
🌏Nepalda konstituciya kúni;

   🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰1519-jıl Fernand Magellan ekspediciyasın basladı;


🔰1878-jıl Sankt-Peterburgta Rossiyadaǵı birinshi hayallar universiteti ashıldı;

🔰1979 -jıl Joqarı energiyalı nurlanıwdı atap kórsetiw ushın astronomik observatoriya orbitaǵa shıǵarıldı.


📲 https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊

🌍Xalıqaralıq tınıshlıq kúni;
🌏Xalıqaralıq minnetdarshılıq kúni;
🌍Argentinada studentler kúni;
🌍Braziliyada terek egiw kúni;
🌍 Rossiyada  kollekcionerler kúni.

   🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰1792-jıl Franciyada birinshi respublika járiyalandı;

🔰 1991-jıl Armeniya óz ǵárezsizligin járiyaladı.

📲 https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be?
#_Kún_tariyxı
🎊 BAYRAMLAR 🎊
🌍Xalıqaralıq pilller kúni;
🌏Xalıqaralıq avtomobilsiz júriw kúni;
🌏Bolgariyada ǵárezsizlik kúni;
🌏Kanadada terekler kúni;
🌏Urugvayda oqıtıwshılar kúni.

  🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰 1869 -jıl Avstriyada dúnyadaǵı birinshi pochta otkritkalari shıǵarıldı;

🔰 1921-jıl Latviya, Litva hám Estoniya Milletler Ligasına qabıllandı;

🔰 1989 -jıl Qazaq tiliQazaxstannıń mámleketlik tili bolıp daǵaza etildi;

🔰 2006-jıl Yaponiya Quyash penen baylanıslı izertlewler ushın "Hinode" jasalma joldasın ushırdı.


📲 https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊

🌏Argentinada jámiyetlik kitapxanalar kúni;
🌏Braziliyada muzqaymaq kúni;
🌏Franciyada gastronomiya kúni.

    🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰 1846-jıl  Nemis astronomı Iogann Gotfrid Gall Neptundı ashtı;

🔰 1894-jıl  Birinshi francuz kásiplik awqamı  ulıwma miynet konfederaciyasi dúzildi;

🔰 1989-jıl Ázerbayjan tili Ázerbayjannıń mámleketlik tili dep daǵaza etildi;

🔰 1999-jıl Qıtayda dúnyadaǵı eń áyyemgi muzıka ásbabı 9000 jıllıq tariyxqa iye nay tabıldı;

🔰 2008-jıl Android operatcion sistemasınıń birinshi versiyası prezentaciyası bolıp ótti.


📲 https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊

🌏 Xalıqaralıq kárwan kúni;
🌏 Germaniyada buterbrod kúni;
🌏 Shveycariyada júzim jıynaw festivalı kúni;
🌏 Qırǵızstanda shańaraq kúni;
🌏 Peruda qurallı kúshler kúni.

  🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰 1948-jıl "Honda Motor" kompaniyası dúzildi;

🔰 1970-jıl  "Luna-16" planetalar aralıq stanciyası jerge ay topıraǵın jetkizip berdi;

🔰 1993-jıl Rossiyada insán huqıqları komissiyası dúzildi.


📲 https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊

🌏 Xalıqaralıq farmacevtler kúni;
🌏 Xalıqaralıq ármanlar kúni;
🌏 Xalıqaralıq qoyanlar kúni;
🌏 AQShta qız perzent kúni.

🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰 1493-jıl Xristofor Kolumb Amerikaǵa ekinshi saparın basladı;


🔰 1818-jıl Inglis shıpakeri Jeyms Blandel dúnyada birinshi ret adamnan adamǵa qan quydı;


🔰 1926-jıl  Genri Ford 5 kúnlik jumıs háptesin járiyaladı.


📲 https://t.me/shaxtemir

   #_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊

🌍Evropada til bayramı kúni;

🌍Qıtay, Tayvan, Gonkongda gúz festivali kúni;

🌍Jańa Zelandiyada Milliy basqarıw (dominion) kúni.

  🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰1887- jıl Amerikalıq oylap tabıwshı Emil Berliper grammafondı patentledi;

🔰1981-jıl Boeing 767 samolyotınıń dáslepki párwazı ámelge asırıldı;

🔰1983-jıl podpolkovnik Stanislav Petrov yadrolıq urıstıń aldın aldı.


📲 https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be ?
 #Kún_tariyxı

   🎊 BAYRAMLAR 🎊
🌏 Xalıqaralıq turizm kúni;
🌏 Rossiyada mektepke shekemgi bilimlendiriw xızmetkerleri kúni;
🌏 Ukrainada turizm kúni;
🌏 Túrkmenstanda ǵárezsizlik kúni;
🌏 Slovakiyada temirjol xizmetkerleri kúni.

  🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰1825-jıl Angliyada birinshi  temir jol iske tústi;

🔰 1885-jıl Rossiyada birinshi texnika institutı ashıldı;

🔰 1998-jıl "Google" kompaniyasına tiykar salındı.


📲 https://t.me/shaxtemir

#_Bilesiz_be ?
#Kún_tariyxı

🎊 BAYRAMLAR 🎊

🌏 Xalıqaralıq qutırıw keselligine qarsı gúresiw kúni;
🌏 Xalıqaralıq biliw huqıqı kúni;
🌏 Rossiyada atom sanaatı jumısshıları kúni;
🌏 Tayvanda oqıtıwshılar kúni;
🌏 Qıtayda konfuciy kúni;
🌏 Tailandta bayraq kúni;
🌏 Indoneziyada temirjol kúni;
🌏 Shveycariyada kofe kúni.

     🔷 Tariyxıy waqıyalar 🔷

🔰 1618-jıl  Bryusselde dúnyadaǵı birinshi lombard ashıldı;

🔰 1745-jıl Ullı Britaniya  gimni birinshi márte atqarıldı;

🔰 1919 -jıl  Latviya universiteti ashıldı.


📲 https://t.me/shaxtemir

Bilesiz be?!

- "Jaslar dápteri" ne?
- "Jaslar dápteri"ne kimler kirgiziledi?

Usı video arqalı sorawlarıńızǵa juwap alıwıńız múmkin!

#jańarubrika
#jaslardápteri

📲Telegram | Instagram | You Tube | Facebook

Bilesiz be?!

-“Jaslar dápteri”ne kirgen jaslarǵa qanday túrdegi járdemler kórsetiledi?

-“Jaslar dápteri” qaysı imkaniyatları ushın imkanyatlar dápteri dep at alǵan?

📝Usı sorawlarǵa tolıq juwaptı tómendegi silteme arqalı alıwıńız múmkin. Imkaniyatlar dápteriniń imkaniyatların doslarıńız benen bólisiń.

#Doslarıńızǵa_jiberiń

📲Telegram | Instagram | You Tube | Facebook

8. ЖЕТИ ӘЛЕМ:
1.Шығыс.
2.Батыс.
3.Түслик.
4.Арқа.
5.Аспан (жоқарғы әлем).
6.Жер (орта әлем).
7.Жер асты (төменги әлем).

9. ЖЕТИ БАСЛАЎШЫ:
1.Ақыл.
2.Талап.
3.Ой.
4.Кәсип.
5.Сабыр.
6.Минез.
7.Халық.

10. ЖЕТИ ҚЫМБАТ:
1.Ата. 2.Ана. 3.Бала. 4.Ата тегиң. 5.Туўысқан. 6.Жубайың. 7.Баспанаң.

11. ЖЕТИ ЫҚЛЫМ:
1.Индистан (Машын). 2.Түркстан (Туран).
3.Хорезм.
4.Орыс журты (славян). 5.Мәғриб.(батыс). 6.Мәшриб(Шығыс).
7.Урум (Киши Азия).

12. ЖЕТИ МҮШЕ:(Бастағы жети мүше): Еки қулақ, еки танаў, еки көз, аўыз.

13. ЖЕТИ ТЫЙЫМ:
1.Жарлының қасында байлығыңды айтып мақтанба;
2.Аўырыудың қасында дениңниң саўлығын айтпа;
3.Ҳәлсизге күшлилигиңди айтпа;
4.Сәтсизликке ушырағанның қасында, бахытлы екениңди айтып мақтанба;
5.Қамаққа түскен адамға азатлығыңды айтып мақтанба;
6.Баласыздың алдында, балларыңды айтып мақтанба;
7.Жетимниң алдында әке-шешеңди айтып мақтанба.

Жыйнастырған: Shahzoda Allamuratova

#Siz_bilesiz_be
#Juwap
#arxiv

Әзиз дослар, бизиң қарақалпақ халқының ҳәр бир сөзи, ҳәр бир нақылы, ҳәр бир мақалы алтын-зерге теңлес қунлы баҳалы. Буны бир ғана "атадан алтаў туўғанлар, жетеў болар өле-өле" мақалы мысалында - ақ гүўасы боламыз.
Демек, бул мақалдың мағызын шағатуғын болсақ халқымызда жети ата - баба, жети атаңды бил, жети атаңды таны деген сөз бар, қағыйда бар. Бул мақалдың да тийкары усы жерге барып тақалады:
1. Бел бала(перзент)
2. Ақлық
3. Шаўлық
4. Қуўлық
5. Баўлық
6. Тоқлық
7. Жатлық

Көрип турғаныңыздай, жетинши әўладқа келип жатласады яғный жети жат бийгана болады. Сондай - ақ, туўысқанлардың жатласыўы, узақласыўы. Мысалы: Алты ағайинли болса, олардың баллары, және олардың балларынан туўылғанлар ҳ.т. сөйтип жети атаға барғанда қандай жат болатуғынын билдиреди, туўылған сайын узақласып бара береди деген мәнисте.

Бизге өз жуўапларын, билимлерин, шамалаў версияларын жоллаған, бөлискен заманласларымызға аға-апаларымызға өз миннетдаршылығымызды билдиремиз!📖📚❤️

Нақылларың шағып көрсем мағыздан
Жуўабыйсаң зейин суўын ағызған
©И.Юсупов
С Жәлменова