Ота
-Дадажон ,эртага Қиёмат қойим бўлиб,дунё тугармиш.Ўртоқларим айтяпти,қўрқяпман.
-Қўрқма,болажоним,мен борман,ҳаммаси яхши бўлади.
"Яхшиям отам бор!".Хотиржам ухлаб қолди болакай отасининг пинжига кириб.

-Дада,эртага биринчи мусобақам ,ҳаяжонланяпман.
-Қўрқма,ўғлим,мен дуо қилиб тураман,ҳаммаси яхши бўлади.
"Отамнинг дуоси билан ғалаба қозонаман" .Ўзига ишончи ортди ўсмирнинг.

-Дада, олисга кетяпман, оиламни олиб кетолмайман.
-Хавотир олма,онанг иккимиз қайтгунингча уйингда бўламиз.Кўнгли тинчиб сафарга кетди йигит.

-Дада,мени ташлаб кетманг,сизсиз нима қиламан,-йиғлади у отасини қучиб
-Дуоларим сени асрайди болам...Кўзи мангуга юмилди отанинг.

Оталар тоғ бўлар экан.Уларга суяниб юксалар экан инсон.Тоғи қулаб кетди йигитнинг. Юрагига қиёмат қадар дард ўрнашди.

"Жаннатга кирсам сизни кўргани бораман",-пичирлади у.

Феруза Салходжаева
T.me/sinovlarihayot

ЭСЛАТМА

Камбағал демангиз,
Фақирни асло.
Бир умр, камбағал бўлиб қолмайди.
Омадли, аскарнинг - бирор бир доно,
Генерал бўлишин - айта олмайди!..

Бойларга бир умр, бойлик қолишин,
Кафолат муҳри йўқ, бирор ҳужжатда.
Подшоҳлар тирмашиб, тахтга ўтирсин,
Бир умр қололмас у, салтанатда!..

Мансабдор унутиб, қўйса кимлигин,
Манманлик отига чопса гар бойлар.
Барибир изнида бўламиз, Ҳақни,
Тескари оқса ҳам, дарёлар - сойлар!..

Кибрга берилманг эй ожиз банда,
Ялонғоч келганмиз, алқаб нетамиз.
Кунимиз битганда - мол-у, давлатни,
Ялонғоч ҳолатда, ташлаб кетамиз!..

© Абдувоҳид Сувонов


T.me/sinovlarihayot

#Koz_ilgamas_sarhadlar

Кўз илғамас сарҳадлар
(1-қисм)

Майсалар бош кўтарди. Заминнинг бағрини ёриб, тошлар орасидан ҳам йўл топиб, оламни яшилликка буркади, кўзларни қувонтирди. Ариқлар хас-ҳашакларни суриб, оқизиб келаётган лойқа сувларга тўлди. Момақаймоқлар қуёшга юз тутди. Қисқагина, эртага пуф деса учиб кетадиган умрида ҳам кулиб, яшнаб қолиш учун ўзида куч топа олди. Ҳуснига офтобдан андоза олди.
Машаққат билан ёруғ жаҳонни кўрган ўт-ўланлар эртага оёқлар остида топталишини билмайди, бугун жилва қилаётган чечаклар эрта кимнидир қўлида эзғиланишидан сира хабари йўқ, шамолда мастона тебранади. Она ернинг бағрида ястанади.

Баҳор бошланди. Ҳақиқий баҳор. Илиқ, ёқимли, ҳаётбахш...

Аммо мен яшашдан тўйдим. Ҳаммасидан. Она бўлиб болаларим кўзимга кўринмайди. Йиллар давомида сўз заҳридан зада бўлган юрагимга бугун қил ҳам сиғмайди. Бор-йўғи ўттиз иккига кирдим, аммо жудаям кексайдим. Ҳаётдан ҳам тўйдим. Шу уйдан чиқиб кетсам, ҳаммаси тугайдими? Болаларим-чи? Улар ҳали жудаям ёш-ку! Ким мени шу аҳволга солди? Булар одамми, ўзи?..

Ўшанда ҳам баҳор эди. Ўрик гуллаган. Унинг бақувват шохига илинган арғимчоқда ўтирардим. Ҳар учганимда ўрик гуллари бошимга ёғилар, муздек ҳаво юзимга урилар, шодликдан юрагим ҳапқирарди...
У эшикдан кириб келганида кап-катта қиз қийқириб арғимчоқ учаётган эдим. Дадамнинг йўтали биз опа-сингилларни сергак торттирди. Сипо тортиб, салом бериб ошхонага томонга ўтдик. Ёнида меҳмонлари бор эди дадамнинг. Катта ёшли киши билан ёшроқ йигит. Атиги бир лаҳза кўзларимиз тўқнашди...
Кейин дадамнинг дўсти уйимизга совчи бўлиб келди. У ёғи эртаклардагидек гўзал бўлди. Кунда, кун ора учрашувлар, гуллар, совғалар, ширинликлар. Доим шундай яшайман деб ўйлабман.
Тўй ўтиб, меҳмонлар уй-уйига тарқалгач, ҳақиқий ҳаёт бошланди.
—Фақат Шамшодга тухум қовуринг. Бизга шарт эмас. Тўйдан қолган-қутган нарсалар билан столни безатар экан гап бошлади қайнонам
Кейин ҳар қадамимни пойлай бошлади.
—Ҳой, Ситора, гўшт камайиб қолганми?
Ўзи бор-йўғи икки кило гўшт бўлса, уни яна қанча ишлатиш мумкин? Бора-бора музлаткични олдига келсам, қалтирайдиган бўлиб қолдим.
—Тухумни санаб қўйгандим. Иккитасини нимага ишлатдингиз?
—Шамшод акам қайнатиб бер, дегандилар?
—Иккитани бир ўзи едими?

Тавба, кап-катта йигитга иккита тухум нима бўлади. Ўзи бир кун макарон шўрва, бир кун каром шўрва, бир кун мастава бўлса?Тағин боламни оздириб юбордингиз дейдилар.
Овқат қизғанишга ҳам кўнаман Ўғлини қизғанади.
—Шамшод, бугун мазам йўқ, мен билан ёт, кечаси юрагимни мазаси бўлмаса қараб чиқасан.
Аслида, ойижон ёш ва соғлом. Ўзидан касал қидириб чарчамайди. Ҳали юрагини, ҳали жигарини, ҳали буйрагини текширтиради. Зора бир касаллик чиқа қолса!
Қайнотамнинг ҳеч ким билан иши йўқ. Яхши пул топади. Рўзғорга керакли ҳамма нарсани бадастир қилиб қўяди. Истаганча қилиб бериши мумкин. Аммо қайнонам жудаям зиқна одам. Энди сезиб қолдим: Қайнонам қисиб-қимтиб орттирганларини қаергадир олиб бориб беради. Буни қайнотам билмайди.
Биттагина қайнисинглим мен келишимдан сал аввал турмушга чиққан экан. Деярли ҳар ҳафта уйга келади. Ой чиқса ҳам Жалолага, кун чиқса ҳам Жалолага. Негадир қайнисинглим кетаётганда йиғлаб кетади. Шу орада менга ақл ўргатишни, танбеҳ беришни ҳам уддалайди.
Турмуш ўртоғим яхши одам. Қайнотамга ўхшайди; оғир-босиқ. Бу уйда аёлларнинг ҳукмронлиги сезилиб туради.
Гап эшитиб қолмай деб саҳар тураман. Ҳамма ишга улгурсам ҳам гап эшитаман. Ўзим ҳақимдаги ҳақоратларга чидайман, ота-онам синглим, укам ҳақида гапирса,кўтаролмайман.
—Ситора, ойинг кўча-кўйда мени ёмонлаб юрган экан. Зиқна деб. Айтиб қўй ўша зоти паст ойингга хоҳласам қизини икки кунда тепиб ҳайдайман.
—Ойижон, онам сираям сизни ёмонламайдилар, айтган одам туҳмат қилибди, —дедим қалтираб. Шу бир оғиз гапим учун бетгачопар деган ном олдим..Аслида, онам қайнонамнинг соясига салом берар эди.

Ойижон истаган пайтда оила аъзоларимни ҳақорат қилаверар, ўзимга гапирсалар, оғир олмас, аммо жигарларим ҳақида гапирсалар юрагимни ўйиб кетарди.
Аввал Жалола, кейин мен ҳомиладор бўлдим.
(👇👇)

Феруза Салходжаева
T.me/sinovlarihayot

#Koz_ilgamas_sarhadlar

Кўз илғамас сарҳадлар

Энди "Маликаи Турандод" имиз деярли ҳар куни бизникида эди. Оғзига ёққан таомни тайёрлайман, аммо эвазига камида битта заҳарли гап эшитаман.
—Келинойи, буни қандай пиширгансиз? Анқайиб қолган бўлсам керак, масхараомуз давом этади у
— Қандай қилиб шунақа бемаза овқат қилиш мумкин?
Гапириб-гапириб ҳамма овқатимни ичиб қўяди. Шундоқ ҳам қозондаги ҳамма гўшт унинг косасига тушади. Юмшоқ нонлар унинг олдига, суви қочганлари бизнинг олдимизга қўйилади. Мен ҳам ҳомиладорман, аммо буни ҳамма унутган.
Кейинги пайтларда жудаям балиқ егим келарди. Ҳеч кимга айтолмайман. Уйимга боришга рухсат йўқ. Шу даражада егим келади-ки, тушларимга кириб чиқади.
Бир куни Жалола келди
—Ойи, балиқ егим келяпди, фақат тайёрини олиб келинг, келинойим қовурмасин.
Вой, қандоқ яхши. Балиқ еймиз. Учиб-қўниб иш қилдим. Қайнотам кўчадан қовурилган балиқ келтирди. Қувониб қўлидан олмоқчи бўлсам ойижон
—Бу ёққа беринг,-дедилар. Кейин менга қараб
—Боринг, сиз чой қўйинг, лаган олиб келинг, —деди.
Чой қўйдим, лаган, ликопчалар келтирдим. Икки кўзим балиқда.
—Помидор кесиб келинг! Келтирдим. Кўзим балиқда. Менга ҳам "ол" деб қолишар!
Чой дамлаб келдим. Кўзим балиқда. Вой оз қолибди. Битта бўлак бўлсаям қолсин-да!
—Ҳой, чой қуйинг, нега оғзингизни очиб ўтирибсиз.
—Ҳа, ҳа, хўп, хозир.
—Боринг, манга кўк чой дамлаб келинг, давлениямни ошириб юбормасин.
Бошқа чойнакка чой дамлаяпману, мен боргунча ҳаммасини еб қўйишмас, деб ўйлаяпман.
Аммо ўша балиқ менга насиб қилмаган экан. Жалола қилтаноқлар солинган қора елим халтани олдимга ирғитди
— Ичида думи қолган бўлса керак, ерсиз!
Қора елим халтани кўтариб ошхонага кетдим. Менда ҳам иззат-нафс бор, ғурур бор. Халтани олиб бориб ахлат челакка ташладим.
Уйга борганимда онам балиқ қовуриб берди, аммо ўша балиқни еганчалик хоҳишим бўлмади.

Охирги ойларда Жалола бутунлай бизникига келиб олди. Ўзим ҳам ҳомиладорман деб писанда қилмайман, унга хизмат қилишдан ҳам қочмайман, тилига чидолмайман. Ҳар бир гапидан томадиган заҳарга ўлиб яна қайта тирилиб яшайвераман.
Оддий гап гапирсам ҳам жавоби юракка қадалган ҳанжардек бўлади. Қўрқиб, ошиқча гапирмайман.

Ёз келиб, кунлар исиб кетди. Ой куним яқинлашиб қолган. Қайнонам ҳовли адоғидаги ўтган йили кесилган тераклар устида, салқинда ўтирибди, мен бир кафт ерга экилган сабзини ўтоқ қиляпман. Назаримда, ҳозир туғиб қўядигандекман, аммо ойижоннинг нигоҳидан қўрқаман. Чўккалаб ўтириш бир азоб, бошимдан ураётган офтоб бир азоб. Эшикдан Жалола кириб келди. Эрталабдан бери чап кўзим учаётганди. Кирмасдан чинқириб кетди.
—Ойи, нимага кўрпачасиз ўтирибсиз? Келинойи, кўрмисиз?
Гандираклаб ўрнимдан турдим. Оёқларим увишиб қолибди.
Қайнонам қизига пешвоз чиқаркан,
—Қайнонасига кўрпача солиш учун одамда фаросат бўлиши керак! —деди.
—Буни бефаросатлигини биласиз, манга кўрпача олиб чиқ, демайсизми?

Ёмон нарсалар хотиранг қатида ўрнашиб қоларкан. Ҳар эслаганингда яна азоб бера бошларкан. Унутаман десанг ҳам ёдингдан чиқмас экан.
Жалоладан аввалроқ она бўлдим. Ўғлим туғилди. Алҳамдулиллаҳ, соғлом эди. Ўзим ҳам. Икки кундан кейин Жалола қизлик бўлди.
Очиғини айтаман, онам бешик тўйида қилган сарполар қайнисинглимга ойижон олган сарполардан яхшироқ эди, аммо гапирадиган одамга, барибир. шундан ҳам камчилик топиб гапиравердилар.

Онажоним Бухорога зиёратга борганларида ўғлимга ажойиб гилам дўппи олиб келдилар. Қайнонамга, менга олган совғаларига қўшиб шу бежирим, бетакрор дўппини ҳам бериб юборибдилар. Бир четига кўзмунчоқ қадалган дўппи ўғлимга шунақа ярашдики! Қайнонам боламнинг бошидаги дўппини юлиб олди
—Жалола ўғил туғса бераман!
Дилим оғриди. Ойижон уни сандиққа солди. Одамзотнинг айтгани бўлавермас экан. Кейинчалик кетма-кет қизалоқлар туққан қайнисинглимга Аллоҳ ўғил бермади. Дўппи эса сандиқдан қайтиб чиқмади. Шаҳзодим киймаган ўша дўппини лоақал укалари ҳаи киймади.

Энг ёмони учта қизи билан Жалола уйга қайтиб келди. Энди ҳақиқий азобли кунларим бошланган эди.
Нотўғри гапириб қўйишдан қўрқиб, умуман, гапирмай қўйгандим.

(давоми бор)

Феруза Салходжаева

T.me/sinovlarihayot

#Koz_ilgamas_sarhadlar

Кўз илғамас сарҳадлар
(👆👆)

Бу пайтга келиб ўзим ҳам учта фарзанднинг онаси бўлдим. Инсон ҳамма нарсага кўникиши мумкинлигига тобора ишониб бораётган эдим. Энди менинг ҳам феълимда бир асабийлик пайдо бўлган, заҳарли гапларга наштарли жавоб қайтара бошлаган эдим.
— Келинойи, болаларимнинг кирини ювиб қўярсиз, ман бир айланиб келмасам бўлмайди. Кичкинасини олиб кетаман, катталари ўйнаб турар. Кийиниб олган Жамоланинг буйруғи жонимдан ўтиб кетган бўлса ҳам индамай туравердим
—Нимага безрайиб турибсиз, манга унақа қараманг, синглингизга шунақа қарайсиз, кўзиззи олайтириб. Ҳозирча мани отам билан акамнинг топганини еб ўтирибсиз...
—Сиз ҳам хизматини қилганингизда ўз эрингизнинг топганини еб ўтирар эдингиз, чиққан қиз чиғириқдан ташқари, билдингизми?—дедим. Бу— биринчи марта гап қайтаришим эди. Жалоланинг кўзлари ғалати олайди, аммо эшикдан индамай чиқиб кетди.

Кейин қайнонамга гап қайтара бошладим. На чора, менинг тилимни ўзлари чиқариб олган, тўғрироғи, ўн йил ичида шу икки аёл тарбиялаб, улғайтирган эди.

Кейинги пайтларда ҳавога сал булут чиқса мазам бўлмай қоляпди. Ўша куни ҳам ҳаво тунд эди.
—Мана бу овқатни олиб бориб, менга ёғсизроқ сузиб келинг,— деди Жалола. Ўзи болаларга овқат бериб, энди дастурхонга ўтиргандим.
— Отангизни уйида шунақа кўп ёғ солиб овқат қиласиз? Эркакларимиз пулни супуриб олаётгани йўқ, —гапга қўшилди ойижон.
Ўрнимдан тураман деб мункиб кетдим. Бошим айланиб, қусгим келарди.
—Актриса. Рол ўйнашини қарела! —зўрма зўраки кулди Жалола кейинги пайтда тўлиша бошлаган гавдаси силкиниб.
Эҳтимол, сабр косам шу ерда тўлгандир. Овозимнинг борича бақирдим
—Сизлар ҳам одаммисизлар. Сиз, дедим Жалолага, ўз уйингиздагиларнинг хизматидан қочиб текин хизматкори бор уйга келиб ўтирибсиз, учта болангизни етим қилганингиз ҳам кўзингизга кўринмаяпди. Ўз ҳузурингиз учун шу ердасиз. Учта болани ота меҳридан айирганингиз учун жавоб берадиган кунлар бор! Бугундан кейин ўз овқатингни ўзинг сузиб ич, ман сани хизматкоринг эмасман! Ажабо, гапирган сари енгил тортардим, гаплар ичимдан тўхтовсиз отилиб чиқарди.
—Мен бу уйдан икки дунёда чиқиб кетмайман. Болаларимни етим қилиш ниятим йўқ! Кетадиган одам мен эмасман. Ўз болаларини тирик етим қилганлар кетсин.

Тасодифан айтилган гап бўлмайди. Ўша тўсатдан айтилган гап инсоннинг ичида кўп бор айтилган бўлади, бир куни шароит туғилиши билан сиртга чиқади, холос. Менда ҳам шундай бўлганди. Йиллар давомида ўйлаб юрганларимни биттада айтиб юборган эдим.
Жалола гавдасига ярашмаган эпчиллик билан туриб, мени дўппослаб кетди. Қўлидан чиқиб, ҳовлига чиқишга интилдим. Орқамдан чанг солди. Эгнимдаги ювилавериб юпқа тортиб қолган кўйлагим бир тортгандаёқ йиртилиб кетди. Устимга ўтириб олиб, ўсиқ тирноқларини баданимга ботирди. Додлаб юбордим. У эса баттар жазавага тушарди. Тирноқларини елкамга ботириб, юмдалаб ташлади. Болаларим дод солиб югуриб келди, аммо қутуриб кетган қайнисинглимга ҳеч кимнинг кучи етмасди. Аллоҳнинг мен бечорага раҳми келиб, қаердандир Шамшод акам келиб қолди. Синглисининг чангалидан қутқариб кўйлакларимни тўғирлади. Кейин уйга олиб кириб кетди, жоним оғриса ҳам кийимларимни алиштирмоқчи бўлдим. Шамшод акам
—Шошма, бутун баданинг қонаб ётибди,-дедилар ва спирт билан арта бошладилар. Баданим ловуллаб ачий бошлади, чидаб бўлмас оғриқдан инграб юбордим.
Кейин кўйлакларимни кийдирди. Ҳиқиллаб ўтирар эканман оҳиста гап бошлади.
—Ситора, бу азобларга қандай чидаяпсан? —деди. Булар сени ўлдириб қўяди-ку?! Яхшиси, уйингга кетақол, мен онамга гап қайтаролмайман,,-деди кейин кўзда ёш билан
—Мени кечир , сени ҳимоя қилолмадим, — деб чиқиб кетди.

Орадан икки кун ўтиб иситма қилдим. Елкамга инфекция тушган, йиринглаб кетган эди. Ота-онамнинг хабари йўқ, анча азоб чекдим. Шифохонага ётқизишга қўрқдилар,овоза бўлишидан, жиноят иши очилиши мумкинлигидан...

Жалола тушган хонадонида ҳам ўз сўзини ўтказмоқчи бўлган, ўзича аразлаб уйга қайтгач, дангаса, ишёқмас, заҳар келиндан қутулганига шукур қилган уйидагилари эрини уйлантириб қўйишга ҳам улгурган эдилар.

Феруза Салходжаева
T.me/sinovlarihayot

#Koz_ilgamas_sarhadlar

Кўз илғамас сарҳадлар

Таниш шифокор кўриб, муолажа ёзиб бериб кетди. Турмуш ўртоғим ҳамшира қиз ёллади. Ёшгина қиз келиб игна солар, йиринглаб кетган яраларга малҳам суртар, ҳар сафар йиғлаб "Опа, ман турмушга чиқмайман!" —дер эди.
Яралар жуда секинлик билан бўлса ҳам битди, аммо танамда ва юрагимда чандиқ қолдириб кетди.

Бу уйда мени учта ўғлимни отасиз катта қилмаслик бурчи ушлаб турарди.
Ҳар бир ишда хайр бор, қайнотам шу воқеадан сўнг Жалолага икки хоналик уй олиб берди, аммо қайнонам билан муносабатимиз ёмонлашган эди.
Учта ўғлим улғайиб борар, каттаси саккиз ёшга тўлган эди. Ота-онамникига баъзан ойлаб бормасдим. Бошқа жойни айтмаса ҳам бўлади. Шунча йил давомида эр-хотин бир марта болаларимизни етаклаб юрмабмиз. Қайнонамдан қўрққанимдан қўлимга бир сўм пул ушламабман. Уйдагилар пул берса, уйга борганимда қаердан олдинг деб сўроқ қилмасин, деб, қайтарибман.
Отам бетоб бўлиб қолдилар. Ўшанда иккита боламни уйга ташлаб, кичиги билан дадамни кўргани кетдим. Отам зўрға нафас олар эканлар
—Қизим, қийналиб кетдингми? —дедилар.
—Йўқ, дадажон, ҳаммаси яхши, — ич-ичимдан йиғи бўғиб кела бошлади.
—Мен ҳаммасини биламан, болам. Ўзимнинг сабрли болам. Агар зулм ҳаддан ошиб кетса, чидолмайдиган даражага келсанг, у уйни тарк эт. Ҳадемай ўғилларинг катта бўлса, кўрмагандек бўлиб кетасан. Одамлардан уялма. Менга соғ бўлсанг бўлди,— дедилар. Кейин Шаҳриёрни чақирдилар. Бошини силаб, қўлига пул бердилар
—Боламга музқаймоқ олиб бер!
Ўша куни уйга қайтар эканман, брламнинг қўлидан тутиб йиғлаб келардим.
Йўлда музқаймоқ сотилаётган жойдан ўтиб қолдик. Отамнинг "Боламга музқаймоқ олиб бер!" деганини эслаб, беихтиёр дўкончининг олдига бордим. У чаққонлик билан стакан шаклида ишланган нон идишга музқаймоқ қуяр, учи буралиб, катта пирамида шаклига келган яҳдек ширинликни болажонларнинг қўлига тутқазарди. Йигитнинг ҳаракатларини ҳайрат билан кузатаётган Шаҳриёргага "Тезроқ юр",-деб имладим, ўзим эса гап эшитиб қолишдан қўрқиб қадамимни тезлатдим. Бир ёқда отамни ўйлаб дилим хуфтон, бир ёқда кечикдимми деган хавотир билан кетиб борар эканман, ўғлим анча орқада қолиб кетганини сезиб қолдим.
Болам қўлидаги эриб, устига оқаётган музқаймоғига термулиб келарди.
—Шаҳриёр! Нимага музқаймоғингни емаяпсан, эриб кетибди-ку! —десам, ўғлим
—Ойии, буни ейиш керакми? —дейди! Баттар хорлигим келди. Шу пайтгача музқаймоқ еб кўрмаган ўғилларимнинг айби нимада? Мен-ку қулдек хизмат қилиб бир коса овқатни миннат билан ичиб ўтирибман. Кийим-кечагим ҳали ҳам ота-онамнинг бўйнида. Болаларимнинг гуноҳи нима?
Шу сабр косамга қуйилган охирги томчи бўлди.

Уйда қовоғидан қор ёғиб ўтирган қайнонам, кунда-шунда Жалола тиш қайраб ўтирарди.
—Келарлингиз? Бу ерда текин хизматкор бор, боларингизни боқиб ўтирадиган. Жалола еб қўйгудек тикиляпди.
—Ойижон, илтимос. Дадамнинг мазалари йўқ, кўнглимга қил сиғмаяпди ўзи!
—Ўлса ўлар отанг, ҳамма...
—Нима деяпсиз, оғзингизга қараб гапиринг! — алам билан чинқириб юбордим. Жалола сакраб турди.
—Сенми, онамга гап қайтарадиган. У сочимга чанг солгани эсимда. Кейин аёвсиз муштлар келиб туша бошлади. Бошим, юзим, кўзим. Жазавага тушган қайнисинглим энди тепа бошлаганди.

Хушимдан кетибман...
Менинг шу аҳволда қайтиб ота уйимга кириб боришим бемор отамни оёққа туришига сабаб бўлди. Турмуш ўртоғим ўзи олиб келиб ташлади...
—Мен борман болам, ҳали тирикман...

Онам юм-юм йиғлади, золимларни қарғади...
Ўн йил турмуш қуриб, учта ўша оиланинг учта зурриёдини дунёга келтириб, бир чўри, сотиб олинган қул қандай хизмат қилса, мендек озод бир аёл шундай хизмат қилгандим. Қайнонамнинг тирноқларигача олиб қўярдим. Шунча сабр қилдим. Калтаклар жонимдан ўтгач, уйга қайтишга мажбур бўлгандим...
Ўн йил қисқа муддат эмас, туп қўйиб палак отишга етадиган мудлат, аммо тақдирнинг бу каби ёзуғлари олдида бандаси ожизу нотавон бўлиб қоларкан...

Хайр бир ишда хайр бўлганидек, дадамнинг оёққа туриб кетиши олдида менинг қайтиб келишим у қадар фожиадек қабул қилинмади.

(давоми бор)

Феруза Салходжаева

T.me/sinovlarihayot

#Koz_ilgamas_sarhadlar

Кўз илғамас сарҳадлар

(боши👆👆)

Турмуш ўртоғим бир-икки йўқлади, аммо у оилага энди қайта олмас эдим. Ўғил ўстирган қайнона-қайнотамнинг юзига оёқ тираб, ягона ўғлини алоҳида қилиб ҳам олиб чиқиб кета олмасдим.
Ўттиз икки ёшимда ўн йиллик турмуш ўртоғим билан ажрашиш учун судга ариза бердим. Энди бу шаҳардан бош олиб кетишим, ўз кунимни кўришим керак!
Мен Жалола каби уйда қолиб келинимизнинг қонини ичиш ниятим йўқ. Ота-онамни ҳам кўзимга термултириб яшашга мажбур этмоқчи эмасман.
Пойтахтга кетаман! Бутун Ўзбекистонни бағрига сиғдирган, кўплаб инсонларга омад эшигини очган Тошкент мендан ҳам меҳр-муҳаббатини дариғ тутмас!
Мана шу орзу қалбим туб-тубини эгаллаб, ҳаётдаги мақсадимга айланди.
Чин кўнгилдан йиғласанг, сўқир кўздан ёш чиқади деганларидек, Аллоҳ менинг ҳам йўлларимни ўзи очиб берди, кўнглимдаги ишни топдим. Азалдан ҳаёлимда янги келинлар учун бежирим, иссиқ, қулай нимча ишлаб чиқаришни истардим, аммо буни қандай амалга оширишни билмасдим.
Телевизорда тикувчилик цехига ишчилар кераклиги ҳақидаги хабарни ўқидиму фарзандларимни онамга ташлаб, пойтахтга кетдим. Кўрсатилган манзилга етиб келганимда вақт асрга яқинлашиб қолган, мен иш берувчи билан учрашиб олиш мақсадида қабулхонада навбатим келишини кутиб турардим.
Мендан аввал ёшроқ келинчак қўлида боласи билан овора, ёши элликлардан ошган яна бир аёл тасбеҳ ўгириб ўтирарди. Бир пайт аёл юзига фотиҳа тортди-да, "чанқадим", деб қабулхона томон юра бошлади. Эшик тутқичига қўлини узатганда жонҳолатда ортидан етиб олдим
—Опажон, менда сув бор, бошлиқ гаплашаётган бўлса, ғазаби келиб кейин сизга иш бермай қўймасин. Мана сув, ичинг! Доим олиб юрадиганим идишдаги сувни очиб аёлга тутдим.
—Олинг опажон, қўрқманг жуда унақа муздек ҳам эмас.
Аёл табассум қилиб сувимни олди, раҳмат айтди. Кейин қаердан келганимни сўради.
—Эҳ опажоним, вилоятдан келдим. Бу шаҳарда на танишим бор, на билишим. Тақдиримни ўзгартириш учун келдим, опажон. Негадир шу аёлга йиғлаб-йиғлаб бошимдан ўтганларини сўзлаб бердим. Аёл мени бағрига босиб овутди, кўз ёшларимни артди.
—Энди қаерда яшамоқчисиз?
—Аллоҳга таваккал қилиб чиқдим, опа, ўзи бир йўл кўрсатар. Менинг ўз орзуларим бор...
Мақсадларимни, режаларимни сўзладим. Бу пайтга келиб навбати келган ёшгина жувон ҳам ичкарига кириб чиқди. Иши битмади шекилли, қовоғи солиқ эди.
—Бора қолинг, опажон, Аллоҳ қўлласин, навбатингиз келди,-дедим.
—Сиз кириб чиқаверинг,— деди аёл, —тағин улгурмай қолманг, кира қолинг.
—Йўғе, ўзингиз кираверинг, барибир, Аллоҳнинг буюргани бўлади. Насиб қилса кираман, бўлмаса, йўқ. Худодан хайрлисини сўраганман.
—Ҳа, майли бўлмаса, —деди аёл ичкарига кириб кетаркан. Бироздан сўнг ичкаридан ёшроқ йигит билан бошлашиб чиқди. Кейин менга қараб
—Кетдик, қизим, —деди.
—Қаёққа?
—Сизга иш керакми?
—Албатта!
Самимийлик дунёдаги энг яхши хислат. У инсонларни бир-бирига яқинлаштиради, муз тоғларни эритади. Мен тўкилиб-тўкилиб дардимни айтган аёл ишга кирмоқчи бўлганим тикув цехи раҳбарининг онаси бўлиб, ўғлининг иши тугашини кутиб турган экан.
Шундай қилиб Хосият опанинг уйига келиб қолдим.
Опа турмуш ўртоғидан эрта айрилган, худди мен сингари учта фарзанди билан ёлғиз қолган, бозорда тирикчилик қилиб болаларини ўзи оёққа қўйган экан.
Иккита қизини узатган, неваралар кўрган, Одилжонни унаштириб қўйган, кузда келин олишни мўлжаллаб юрган аёл экан.
Хосият опа билан жудаям қалин бўлиб кетдик. Ҳалиям онда-сонда бозорга чиқиб турар, бошқа пайт сотувчи қизларни ишга олган эканлар.
Хуллас опа ўғлини қандай йўлга солган бўлса, менга ҳам шундай йўл-йўриқ кўрсата бошлади. Уйга бориб дадамдан сармоя олиб келдим. Отам бечора мен учун миниб турган уловини сотиб берди. У ёғини Хосият опанинг қўл остида амалга оширдим. Аслида, биз томонларда қадимдан урф бўлган бундай нимчаларнинг замонавий вариантини яратиш у қадар қийинчилик туғдирмади. Ўзим чиздим, тўғрироғи..Қолган ҳамма нарсада Хосият опам йўл-йўриқ кўрсатди. Нимани қаердан оламан? Уй-жой бепул. Опам билан битта хонада тунаймиз. Еб-ичиш ҳам оила ҳисобидан, аммо мен уяламан.
(👇👇)
Феруза Салходжаева
T.me/sinovlarihayot

#Koz_ilgamas_sarhadlar

Кўз илғамас сарҳадлар

Ишим бирдан ривожланиб кетмади. Бошидаги қўрқув, қийинчиликлар, болаларимни, туғилган юртимни соғиниб йиғлаганларим, мусофирлик азоблари... Аллоҳ менга яхшиларни рўпара қилганди. Келин келгач, Хосият опанинг уйидан чиқиб кетдим Аввалига икки йил ижарада турдим. Кейин аввал бир хона уй олиб, болаларимни кўчириб келдим, кейин уйимни бирдан икки хоналисига алиштирдим. Пойтахтда иш бошлаганимнинг бешинчи йили уч хонали, таъмирланган уйим бор эди. Ҳамма аёллар "эр бермоқ—жон бермоқ", дейдилар. Мен турмуш ўртоғимнинг уйланганини табиий, оддий қабул қилдим. Заррача ачинмадим, аксинча бир енгиллик туйдим. Энди ўйласам, ўшанда яшаган қўрқинчли ҳаётимдан қутулганим, эркинликка чиққаним худди қафасдаги қушнинг мовий кўк узра қилган парвозидек ёқимли бўлган экан..
Ҳозир ўйлаб қоламан, ўшанда қандай чидаган эканман.

Тошкентга келганимга йигирма йил бўлди. Тинимсиз меҳнат қилдим. Ўзим ҳам Хосият опамнинг ўша пайтдаги ёшига яқинлашиб қолдим. Аммо қалбимдаги оғриқлар бир зум бўлса ҳам тўхтамади. Ҳар эслаганимда оғриқ берарди. Мен собиқ оиламдаги аёлларни, барибир, кечира олмагандим. Ўғилларимдан ҳеч нарса талаб қилмадим, фақат уларнинг мард, ҳақиқий эркак бўлиб улғайишини истадим. Токи ожизаларни ҳимоя қила олсин.

Бундан ўн йиллар олдин қишлоққа борганимда онамдан ёмон хабар эшитдим. Шамшоднинг мендан кейин уйланган аёли тили ўткирликда Жалола билан қайнонамни ярим йўлда қолдирар экан. Бир куни нимадандир катта жанжал чиқиб, собиқ қайнисинглим келинойисини пичоқлаб қўяди. Ваҳшийларча бир неча жойига пичоқ уради. Келин шифохонага етиб бормай, йўлда жони узилади. Қизалоғи етим бўлиб қолади. Жамола узоқ йилга қамалиб кетади. Қайнонам қизининг дардида куйиб, бу воқеаларни кўтаролмай тўшакка михланади...

Барибир, уларга ачиндим...

Ўзим ҳам қайнона бўлдим. Кетма-кет келинлар туширдим. Ўғилларим ёнимга кирди. Тошкентнинг чиройли маҳалласидан ҳовли олдик. Қийинчиликлар унут бўлди. Бир куни уйимга болаларимнинг отаси излаб келди. Шунча йил давомида уйидагиларидан қўрқиб бир марта болаларидан хабар олмаган одамнинг бирдан пайдо бўлиши ғашимни келтирса ҳам, уйга таклиф қилдим. Кичик ўғлим қаергадир отланаётган экан. Эшикдан кириб келган эркак билан кўришиш учун қўл узатди.
—Ассалому алайкум, ака, яхшимисиз? Отаси ноқулай аҳволда қолди. " Ўғлим! "дегани ҳам ҳоли йўқ эди. Ўз отасини танимаган боласига нима ҳам дея оларди... Йиллар ўз ишини бажарган, ўзим истамасам-да менинг қасосимни олиб берган эди.
Ота учун ўз ўғли танимай туришидан ортиқ жазо борми? Турмуш ўртоғим уйга кирмай ортига қайтиб кетди. Эҳтимол катта ўғилларим уйда бўлганида отасини таниган бўлармиди?

Аллоҳнинг изнисиз инсоннинг қўлига битта зирапча ҳам кирмайди. Сабр билан, покиза яшаганларга эса, албатта, ажру мукофотлар бордир.
Ҳозир ҳамма ишларимни ўғилларимга топширганман. Ўзим Хосият опа сингари йўл-йўриқ кўрсатиб тураман.
Баъзида қайнонамни кўриб келсамми, нимадир ёрдам берсамми дейман, аммо гул ёшлигимни хароб қилган ўша кунлар ёдимга тушса, дарҳол фикримдан қайтиб қоламан.
Баъзида ўзим болаларимни етаклаб отасининг олдига олиб борайми дейману, яна нимадир тўсқинлик қилади. Аммо ўғилларим қачондир отаси билан топишишини биламан. Бунга қалбимдаги адоватни қувганча ҳозирдан ўзимни тайёрлаб боряпман, ахир этни тирноқдан ажратиб бўлармиди?!

Яна майсалар бош кўтарди. Яна момақаймоқлар қуёшга бўса ҳадя этдилар. Яна оламни қушлар овози тутди. Қалдирғоч учиб келди. Дарвоқе, мен ўзбек аёлларини қаллирғочга ўхшатаман.

Қалдирғоч умри давомида ҳеч қачон ерга қўнмасдан уча олади.

У бутун умрини парвозда ўтказади ва на юра олади, на сузади. Аммо у ҳавода ухлаши мумкин.

Умрини оиласи учун тикиб, бир лаҳза тин олмай, учиб бораётган қорақош қалдирғочларим. Ўзингизни асранг, сизнинг кўнглингиз—сизнинг чегарангиз. Уни оёқ ости қилишларига йўл қўйманг. Кўз илғамас сарҳадингизни ўзингиз ҳимоя қилинг. Бу йўлда менинг ҳаётим бир ибрат бўлсин.

(тугади)

Феруза Салходжаева
T.me/sinovlarihayot

#ибрат

"Учар гиламча"

Ўғил жойнамоз устидаги отасидан сўради:
- Дадажон, бу Aловуддиннинг учар гиламчасими?
- Ҳа, болам!
- Бунга ўтирсам, қаерларга олиб боради?
- Бунга ўтирсанг, эзгулик боғлари орқали Жаннатга олиб боради.

Ўғил шундан кейин "учар гиламча"га маҳкам ўрнашиб олди ва отасининг алдамаганига шоҳид бўлди. Қачонлардир умрини ёруғ юз билан якунлаётганида кўзларига алланечук гўзал боғлар кўрина бошлади ва билдики, манзилига оз қолибди!

Ҳар кимнинг "учар гиламча"си эзгу манзилларга етакласин!

© Вафо Мўмин


#Qalbim...🥀🥀🥀
T.me/sinovlarihayot

"Болаларим мен анча қариб қолдим. Бир-иккита сура ёдлаб қўйишинглар керак. Эрта-индин ўлиб қолсам, уялиб қолманглар дейман. Ўлигимнинг тепасида ўқийсизлар. Келди-кетти бўлади, ёдлаб олганинглар яхши-да, барибир".

Болалар дейишди: "Биттасини олиб келиб қўямиз, уч кун ўқиб ўтиради. Сиз ҳавотир олманг!"

Она лабини тишлади. Кўзларидан ёш думалади. Атрофида ўтирган болаларини олий маълумотлик қилди. Улар давлат ишхоналарида ишлашар эди. Энди эса кетар чоғида уч-тўрт қатор сурага муҳтож.

Фарзандларингизга фақат дунёни эмас, охират илмини ҳам ўргатинг! Фарзандларингизга фақат охиратни эмас, дунё илмини ҳам ўргатинг! Ҳам дунёларини, ҳам динларини ўргансинлар!

©️Зулфия Махмуд
T.me/sinovlarihayot

Ҳаммага беш кунга уйларига бориб келишларига рухсат берилди. Фазлиддин ўзида йўқ хурсанд эди. Аммо дарров кета олмади. Ёзиб қўйган ўттиз бетлик тарихий ҳужжатларини бошқатдан оқ қоғозга кўчириб чиқди. Ярим тунгача ухламади. Кўзлари ачишди. Аммо ёзишдан тўхтамади. Эртаси куни қуёш бир терак бўйи кўтарилганида йўлга тушди.

Автобусга ўтириши билан юрак ҳапқириши янада ошди. Ахир беш-олти соатда уйига етиб боради. Уйидагилари билан кўришади. Кечки пайт эса қўшни қишлоққа боради. Малоҳатларнинг уйига. Тўғри кириб боради. Уялмайди, нетмайди. Ўқитувчисини сўрайди…

У кўзини юмиб автобус деразасига бошини суяди. Орадан бир муддат ўтар-ўтмас кимдир унинг ёнига ўтирди. Бироқ Фазлиддин кўзини очмади. Лекин ширин атир ҳидини туйиши билан беихтиёр кўзини очиб ёнига қаради. Унинг ёнида атлас куйлак кийган қиз ўтирарди.

— Ассалому алайкум, — деди бирдан у қизга.

Қиз унга қаради ва кулиб қўйди. Қизнинг юзи оппоқ, сочи қоп-қора, лаби бўялган, қоши терилган эди.

— Уйғотиб юбордимми? — деди қиз Фазлиддиннинг саломига алик оларкан.

— Йўқ, ухламагандим. Лекин ухлашимга оз қолганди, — дея жавоб берди Фазлиддин.

— Пахтадан қайтдингизми? Студентмисиз? — сўради қиз.

— Пахтага бормадим. Мени қолдиришди. Боғбонга ёрдамчи бўлдим.

— Маза қилибсиз. Биз бўлсак, икки букилиб пахта тердик. Қаерда ўқийсиз?

Агар ўқийдиган жойини аниқ айтса, қиз унинг устидан кулади. Чунки етти мучаси бут ўғил бола бунақа қизлар ўқийдиган жойда ўқимайди-да.

— Қурилиш техникумида, — деб жавоб берди Фазлиддин.

— Ҳимм.

— Ўзингиз-чи?

— Мен университетда. Химфакда ўқийман.

— Қийинми?

— Унчаликмас. Лекин билмаган одамга қийин.

— Менинг химияга тишим ўтмайди. Лекин бир марта «ҳаш икки о»ни тўғри ёзиб берганим учун мактабда ўқитувчимиз доим беш қўйган.

Қиз қиқирлаб кулиб юборди.

— Чунки ўқитувчимизнинг ўзи химикмас, биология ўқитувчиси эди. Бошқа ўқитувчи бўлмаганлиги сабаб доим у кирарди.

— Шунинг учун ҳам химияга қизиқмагансизда. Лекин жуда қизиқ фан. Химия ҳамма жойда бор. Масалан, мана шу автобуснинг турган-битгани химия. Ҳатто ўриндиқларнинг ёпинчиқлари ҳам. Агар сиз химияни зўр билсангиз, оламшумул кашфиётлар қилишингиз мумкин. Сабаби, бир моддани иккинчисига қўшиб учинчи бир нарсани ҳосил қилса бўлади. Қизиқ, тўғрими?.. Иккита фан бизни уйимизга олиб бориб қўяди.

— Тушунмадим? — дея қизга тикилди Фазлиддин.

— Автобус химиядан ташкил топган бўлса, уни физика ҳаракатга келтиради.

— Энди тушундим. Лекин мен кўпроқ тарихга қизиқаман.

— Тарих ҳам яхши. Аммо унинг катта қисмини уруш, тўполонлар эгаллаб олган. Шунинг учун мен ёқтирмайман. Ундан кўра адабиёт яхши…

Улар гап билан бўлишиб, автобуснинг юрганини, шаҳардан чиққанини сезмай қолишди.

— Қурувчи бўламан дебсиз-да, — дея жилмайди қиз.

— Аслида, қурувчиликни унчалик ёқтирмайман… Қурувчи деса иссиқ, чанг-тўзон, ғишт, бетон кўз олдимга келади. Кейин у ерда ишлайдиганлар ҳам қандайдир чарчоқ ҳолда кўринишади.

— Ҳа, тўғри айтганларингиз, аммо қурилишда пул кўп бўлади.

— Қанақасига?

— Энди-да. Аммо нега унда шу мутахассисликни танладингиз?

— Ўзим ҳам билмай кириб қолдим. Битирганимдан кейин йўналишни ўзгартираман.

— Қийналасиз. Чунки бошқа соҳаларга бегона бўлиб қоласиз унда. Айтганча, нечанчи курссиз?

— Бир.

— Эҳ, — дея қиқирлаб кулиб юборди қиз, — ҳали жуда кичкина экансиз-ку. Менинг укам тенги.

Фазлиддин айб устида қўлга тушиб қолгандай қизарди.

— Лекин, — давом этди қиз, — гапларингиз ёшингизга нисбатан каттариб кетибди. Менинг укамдан бундай гаплар чиқмайди.

— Балки, сизга айтмаса керак.

— Биламан. Беш қўлимдай биламан. Ҳали у улғаймаган. Аммо унинг ёшидагилар улғайишса бўларкан. Мана мисол. Хўш, техникумдан кейин қаерга ўқишга кирасиз?

— Тарих ёқмай турибди. Биров билан гаплашгандим, аниқ фанларга ҳаракат қил, деди.

— Тўғри айтибди. Гуманитар фанларнинг бари фақат гапдан иборат. Тарих ҳам, адабиёт ҳам. Аммо аниқ фанлар бутунлай бошқа нарса. Фақат шарти, чуқур ўрганиш керак.
T.me/sinovlarihayot
— Менга устозлик қилмайсизми?

— Кучим етармикин?

— Етади. Сизнинг ҳам гапларингиз бошқача экан.

— Бошқача деманг, кўп гапираркансиз, денг

— Кўп гапиришингиз сезилмади. Бекорчи гап гапирмаганлигингиз учун шундай бўлган бўлса керак.

— Бир томондан ўқитувчи бўлишга тайёргарлик кўряпман.

— Ўргатасизми, химияни?

Қиз кулди. Кейин чуқур нафас олди.

— Ўргатаман. Аммо ҳозирги гапингиз катта болаларникига ўхшаб кетди.

— Нега?

— Одатда йигитлар қиз болани илинтириш учун қандайдир сабабни, севги-муҳаббатга алоқаси бўлмаган сабабни ўйлаб топишади.

— Ҳали менинг ундай қилишимга анча эрта.

— Мен ундай демаган бўлардим. Укамдан қиёс. У ўзидан бир ёш кичкина қизни яхши кўради. Яхши кўриш ҳам ўлдим-қолдим даражасига чиқиб кетган. Мен унга »Ҳой, бола, бунақанги нарсаларингни йиғиштир, сен уйланадиган қиз энди мактабга боряпти», десам ҳам қулоқ солмайди.

— Бир ёш кичкина экан-ку, — деди шу заҳоти хаёлига Малоҳат келган Фазлиддин.

— Бир ёш? Бўлмайди. Қиз боланинг ақли эртароқ пишиб етилади. Масалан, мен ўзим тенги йигитларни ҳали ҳам бола биламан. Кейин қиз бола жуда тез қарийди. Ана ундан кейин йигит ўлгурнинг кўзига энди етилиб келаётган ёш-ёш қизлар кўриниб қолади… Айтганча, яхши кўрганингиз борми?

Фазлиддин довдиради. Йўқ, деса ёлғон гапирган бўлади. Ҳа, деса бу қиз тушмагур мана бунақанги гапларни гапириб турибди. У укасини эмас, айнан Фазлиддинни гапираётганга ўхшайди.

— Ҳали улгурмадим-ов, — дея мужмал жавоб қайтарди у.

Қиз кулди.

— Ана, кўрдингизми? Сиз ҳам аллақачон кимнидир кўз остингизга олиб қўйгансиз. Яна иккинчи томондан мен билан боғланишни ҳам истайсиз.

— Йўқ, ундай эмас. Бу хаёлимнинг бир чеккасига ҳам келгани йўқ.

— Унда нега томдан тараша тушгандай химик бўлгингиз келиб қолди?

— Ўзи шу ҳақда ўйлаб юргандим. Сиздан бошқалар ҳам менга шунга ўхшаган таклифни беришганди.

— Хўп, майли, тил биласизми?

— Араб тилини ўрганяпман. Ҳозир ўқишни биламан. Фақат Қуръон ўқишни.

— Йўғ-э! — дея кўзларини пирпиратди қиз.

— Ҳа. Ҳарф танийман холос. Кейин ўзбек тилига жуда кўп сўзлар араблардан кириб келган экан. Ана шу кириб келган сўзларни биламан. Ва яна озгина бошқаларини ҳам. Ҳали айтдим-ку, тарих билан қизиққанман деб. Тарих китоблари мени қониқтирмади. Қўшимча маълумот олиш учун араб, форс, рус тилларини ҳам ўрганишимга тўғри келаркан.

— Уларнинг ёнига инглиз тилини ҳам қўшинг.

— Ўҳ-ҳў, вақтим етмаса керак.

— Етади. Менинг сизга битта шартим бор.

— Қанақа шарт?

— Агар менга араб тилини, Қуръон ўқишни ўргатсангиз, мен сизга химиядан дарс беришга уриниб кўраман.

— Майли.

— Ана энди бошқача бўлди. Сиз Қуръон ўқиркансиз, мутлақо безиён одамсиз. Хўп, диндан нималарни биласиз?

— Ойнинг иккига бўлинишини.

— Нима, ой бўлинганмикин?

— Ҳа.

— Бўлиши мумкин эмас.

— Мумкин. Агар Худо шуни хоҳласа бўлади. Буни замонавий фан ҳам исботлаган. Фақат у ҳақда бизга маълумот берилмайди, — деб Фазлиддин устози Муҳаммад Али қоридан эшитганларини бирма-бир гапириб берди. Энди қиз ҳайкалдай қотиб қолди ва бошқа суҳбатлашмай, сумкачасини очди. Сўнг ундан ҳеч нарса олмай ёпди.

— Мен, — деди лаблари титраб, — бизга ҳамма нарсани айтишади, биз ҳамма нарсадан ҳамиша хабардормиз, деб ўйлаб юрардим. Лекин… Бу гапларни кимдан эшитдингиз?

— Бировдан.

— Айтмасизми, кимлигини?

— Йўқ.

— Яна нималарни биласиз? Майли, ўша бировни айтманг. Аммо эшитганларингиз айтинг.

— Тош гапирган, дарахт ўрнидан қўзғалган. Пайғамбаримизнинг ёнларига келиб саловат айтган. Балки пайғамбаримизнинг пайғамбар эканликларига гувоҳлик берган. Лекин булар жуда катта қисса.

— Ҳимм, тушунаман. Тушунаман. Афсуски, кўп ўқияпман. Шунинг учун тушунаман. Ўқимайдиган, илмга қизиқиши бўлмаган одам тушунмайди… Менинг исмим Раъно, сизникичи?

— Фазлиддин.

— Мана, танишиб олдик, Фазлиддин. Мен химфакнинг ётоқхонасида тураман. Учинчи қават, еттинчи хонада. Агар беш кундан кейин борсангиз, мен хонамда бўламан.

— Хўп, — дея Фазлиддин дераза томонга қаради ва «Бу қиздан Малоҳат минг чандон чиройли. Бу қиз айтгандай Малоҳат тез қариб қолмайди», дея кўнглидан ўтказди.

Давоми бор.


T.me/sinovlarihayot

🔘 Инсон ҳаётдаги энг катта душмани бу – унинг ўзи.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг ахмоқона қилиғи бу – ёлғон ишлатиши.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг катта қоқилиш бу – унинг ишончсизлигидир.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг катта кулфати бу – ҳасад.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг катта қайғуси бу – ўзини йўқотиши.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг катта айби бу – ношукрлиги.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг арзигулик афсуси бу – ўз қадрини билмаслиги.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг ажойиб ҳолати бу – йиқилганидан кейин ўзини ўнглай олиши.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг катта йқотиш бу – умидини йўқотишида.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг улкан ютуғи бу – соғлиги ва ақли.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг улкан қарзи бу – ҳақиқий ҳиссиётлари.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг буюк қобилияти бу – унинг улкан қалби.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг катта етишмовчилик бу – тушунмовчилик.

🔘 Инсон ҳаётидаги энг улкан юпанч бу – унинг эзгу ишлари.



#Qalbim...🥀🥀🥀
T.me/sinovlarihayot

ҒАЗЗОЛИЙ НАСИҲАТЛАРИДАН

-  Йўл ва кўчаларда тўпланишиб турманг;
-  Суҳбатлашиш учун дўконларни танламанг;
-  Одобсиз, тарбиясиз ва бадхулқ кишилар билан тортишманг;
-  Фикр билдирганда: «Бу менинг қарашим» деб айтинг;
-  Бирор нарсани ёки бирор кишини мақтаганда ошириб юборманг;
-  Йиғинларда ўзингизгагина алоқадор ишлар билан машғул бўлманг;
-  Яхши гапга диққат билан қулоқ солинг;
-  Хушбўй ҳидли нарсалардан фойдаланганда меъёрни билинг;
-  Айрим орзулар рўёби учун ўзингизни ўтга-чўққа ураверманг;
-  Сизга нисбатан муомала меъёрини бузганларга ҳам вазмин бўлинг;
-  Бойлар саховати қошида ўзингизни зинҳор камситилгандек ҳис қилманг;
-  Сўз бердингизми, бажаришга қатъийлик билан киришинг;
-  Фақат ва фақат рост гапиринг;
-  Ҳар ерда мақбул сўз айтинг, чиройли гапиришга ҳаракат қилинг;
-  Вужудингиз роҳатини истасангиз, оз енг ва оз ичинг!
-  Тингловчингиз бўлгандагина гапиринг;
-  Битта сўзни қайтараверишдан сақланинг;
-  Сотган нарсангизни ёқтирмай қайтариб олиб келишса, дарров қабул қилинг;
-  Ёлғон сўзлашни тажриба қилманг ва бунга одатланманг;
-  Чанқаганда сув ичишдан олдин оғзингизни чайқанг;
-  Бозорларда юрганда ҳеч кимга озор берманг;
-  Эгасининг рухсатини олмасдан бировнинг нарсасига тегманг;
-  Оғзингизда луқма билан гапирманг;
-  Гапирганда қўл, бармоқлар билан ортиқча ишоралар қилманг.

T.me/sinovlarihayot

Мавлуда момо ўғлига мўлжаллаб юрган қизларини бир-бир кўнгил ғалвиридан ўтказа бошлади. Ғалвирда қолган уч қиздан иккитаси Толиб бувага маъқул келмади. Хар томонини ўйлаб, “палаги тоза” деб топилган Феруза исмли қизга совчи бўлишди. Бир неча марта борган совчилар охири “патир синдириб” қайтишди. Абдумўмин уйланди-ю, хеч қанча ўтмай харбий хизматга жўнаб кетди. Икки йиллик йигитлик бурчини ўтаб келган қахрамонимиз
Учинчи йили яна Отаси билан Тошкентга кетишди. Толиб бува дўконига, ўғли эса кириш имтихонларини топшириш учун келганди. Толиб бува Қибрай туманининг чеккароқ дахасида дўкон очарди. Орадан кунлар ўтиб, Толиб бува мижоз кутганча ташқарида ўтирганда, узоқдан ўғли кўринди. Қадамлари илдам, қўллари махкам мушт қилиб сиқилган. У етиб келгунча бўлган 2-3 дақиқа ичида Толиб бува минг марта Худони эслади:”Худойим хушхабарингга етказ!”
-Ассалому алайкум!-салом берди ўғли.
Толиб бува алик олмади. Аниқроғи саломни тушунмади. Чунки, у хозир ўғлидан икки
хил гап эшитишни тахминлаётганди. Бириси “Ўқишга ўтдим” бўлса , иккинчиси “яна ўтолмадим” деган гаплар. Ота ичида ўғлининг гапини тинмай такрорларди “Ассалому алайкум...ассалому алайкум...” Ие, салом беряптику:
-Валайкум ассалом ўғлим. Кел бу ерга ўтир.-Толиб Бува ўғлини ёнига ўтқиздирволиб оғзига саволомуз тикилади. “Нима бўлди?” деб сўрашга юрак қурғур ботинмайди-да хеч!
Абдумўмин дадасининг нима сўрамоқчи бўлганини тушуниб қолдими, ёки ўзининг хам ичи қизиб турганмиди, қимтинибгина жавоб қилди:
-Ўтибман...
-Вох болам-а, юракни ишдан чиқардинг-ку!-Толиб бува ўғлини даст кўтариб чирпирак қилганча айлантира бошлади.-Мени ўғлим юрист бўлади! Яш-шавор ота ўғил!Ўзингга шукур Худойим, берганингга шукур!
Ота-бола хурсанд бўлганларидан бир-бирларини махкам қучган холда столга ўтиришди. Кўчадан ўтаётганлар уларга ажабланиб қарар, икковлон эса хеч кимга парво қилмас, шодликлари дунёга сиғмай ўтиришарди. Ўғли етиб бўлмас деб хисоблаган чўққини забт этиши отани бенихоя қувонтириб юборган, хурсандчилик, фахрланиш туйғуларидан иккки кўзи жиққа ёшга тўлганди.
Абдумўминнинг ўқишга кириши оилада байрам бўлиб кетди. Махалладагиларнинг кўпчилиги эса унинг ўз билими билан ўтганига шубха билан қаради.
-Бу Толиб Эроний (Толиб буванинг таг зоти эронлик бўлиб, тақдир тақазоси билан ёшлигида Сурхондарёга кўчиб келишгани учун, орқаворотдан Эроний деб чақиришарди) бор-будини институт домлаларига топширган бўлса керак,-деб ўйлашарди.
Кимдир ишонди кимдир ишонмади, энг мухими эса, йигитча энди бўлажак юрист. Қахрамонимиз сентябрнинг бошида юридикада ўқиш учун Тошкентга жўнаб кетди. Бу орада қуёш минг марта кўкка кўтарилиб, шунча мартадан ой билан ўрин алмашди.

Хамида бонунинг сўзларини оққа кўчирувчи дўстингиз
Давоми бор
Дониёр Ахмаджонов25.05.2017
#шифокор
T.me/sinovlarihayot

Фармон ака иккала ўғлини ҳали қуёш чиқмасидан уйғотди. «Бир тутам кун бор, иккаланг ҳам синглинг билан бирга бориб, тез ғўзапояни теринглар», — деди.

Шу куни Фазлиддин ғўзапоя билан овора бўлди. Эртаси куни аср намозигача яна ғўзапоя. Бу сафар улар терганларини тележкага ортишди.

Фазлиддин роса чарчади. У қишлоқдаги синфдош жўралари билан бирортасиникига кириб гаплашиб ўтиришни ҳам режалаштирганди. Бўлмади. Ҳали Малоҳатларникига бориши керак. У билан гаплашмаса-да, кўришиши шарт. Лекин кунлар шиддат билан ўтиб кетяпти.

Ниҳоят, уйига борганининг учинчи куни у кечки пайт вақт топди. Ўша куни отаси ҳам райкомда мажлис борлиги учун уйга кеч келар экан. Онаси шундай деди. Демак, борса бўлади.

Аммо қиз билан кўришса ҳам, гаплашолмаслиги мумкин эди. Шу боис боришдан олдин у Малоҳатга хат ёзди. Иккита қоғозда. Биттасига у араб алифбосидаги ҳарфларни ўзбекчалаштириб ёзиб чиқди. Албатта, қавс ичида қандай товуш беришини кўрсатиб ўтди. Иккинчи қоғозчага эса нома битди:

«Салом! Аслида, мен сизни кўргани келгандим. Аммо шунчаки келсам бўлмасди. Шунинг учун ҳам отангизга тааллуқли бўлган тарихий маълумотларни йиғдим… Бунинг учун араб алифбосини ўргандим. Лекин ҳали тилни тўла ўзлаштира олганим йўқ. Мен сизга араб алифбосида ёзаман хатларимни. Албатта, рози бўлсангиз. Бировлар тушунмаслиги ва бирор кимнинг қўлига тушганида сиз уялиб қолмаслигингиз учун…»

Бўлди, бор-йўғи шу эди унинг ёзганлари. Бу хатларни у кўйлагининг кўкрак чўнтагига икки буклаб солиб қўйди. Олиш ва эгасига бериш осон бўлсин деб шундай қилди.

Кейин укасининг велосипедини олди. Ҳар қалай, оралиқ масофа уч километрча келади. Пиёда боришга камида бир соат сарфлайди. Вақтни тежашга эса, албатта, минадиган улов керак эди.

Қуёш ботиб, энди қоронғи тушаётганида у Малоҳатларнинг уйи яқинига етиб бориб, уловдан тушди. Бундан бу ёғига миниб бориш ноқулай туйилди. Юрак эса гупиллаб урар, бутун танасини ҳаяжон эгаллаб олганди. У ўзини қўлга олишга қанчалик ҳаракат қилмасин, сира уддасидан чиқолмади. Кейин таваккал шу ҳолида борди.

Қишлоқ одамларида бўлгани каби, уларнинг ҳам уйларида дарвоза йўқ. Уйнинг тўрт томони ҳам очиқ. Шундай экан, агар уйнинг олд томонидан борсангиз, ҳовлида ким бор, ким йўқлигини бемалол кўриш мумкин. Бироқ Малоҳатларнинг уйига рўпарадан бориб бўлмайди. Йўл уйнинг ён томонида…

Уйга яқинлашгани сайин унинг ҳаяжони ҳам ортиб кетаверди. Шу ергача қаҳрамонлардай келган Фазлиддин қолган ўттиз-қирқ қадам масофани шунча қийинчилик билан босиб ўтдики, буни бир ўзи, бир Худо билади. Ҳатто у бир неча марта ортига қайтиб кетмоқчи ҳам бўлди. Аммо унда барча қилган меҳнатлари осмонга совуриларди.

Олдин баландроқ овозда томоқ қирди. Ҳовлида ҳеч ким йўқ экан, жавоб бўлмади.

— Мен келувдим! — деди овозини баландлатиб.

Қишлоқнинг одати шунақа: одам кимни қидириб келган бўлса, унинг номини айтиб чақиради. Аммо бу одат ҳозир Фазлиддинга тўғри келмайди… У бақирганида атайин сўзларни бузиб, англаб бўлмайдиган тарзда талаффуз қилди.

Бахтига, Малоҳат уйдан айвонга энди чиққанди.

— Ким? — деди.

Қулоғи динг бўлиб турган Фазлиддин эшитди. Эшитган заҳоти юраги ҳаприқиб кетди. «Ишқилиб, Малоҳат бўлсин», дея ўйлади ичида. Ахир Малоҳатнинг ҳам иккита опаси бор. Бири эрга теккан, иккинчиси Фазлиддиндан бир ёш катта. Исми Саида. Ҳозир унга «Ким?» деган Саида бўлиши ҳам мумкин эди-да.

— Мен, — деди у қўрқа-писа.

— Сиз кимсиз? — дея Малоҳат айвондан ҳовлига ўтди ва ғира-шира қоронғиликда турган Фазлиддинни кўрди.

— Мен, мен — Фазлиддин, — деди бу сафар йигитча пастроқ овозда.

Малоҳатнинг ҳам юраги бирдан ҳаприқди. Наҳотки ўша Фазлиддин бўлса, деган ўй яшин тезлигида хаёлидан ўтди. Ахир уларнинг нигоҳлари неча марталаб тўқнаш келган. Ҳар сафар қизгинанинг юраги қинидан чиқиб кетай деган.

— Қайси? — дея сўради ҳаяжонга тушиб.
T.me/sinovlarihayot
— Қўшни қишлоқдан. Сиздан бир синф юқорида ўқиган Фазлиддин…

— Сиз… Сиз… — деди қизгина бироз титраб. Ахир уйда оила аъзоларининг ҳаммаси чой ичиб ўтиришибди. Унинг бегона бола билан гаплашиб турганини эшитиб қолишса, нима аҳволга тушади?

— Нега келдингиз?

Бундан бошқа савол келмади қизнинг хаёлига.

ЎҚИТУВЧИНИНГ БОЛАСИ

Бир куни кимдир менга қўшнисини ёмонлаётиб, "Э, ўқитувчининг боласида, минг қилсаям!" деб юборди...

-Тўхтанг, ўқитувчининг боласи бўлса, нима бўлади? Масалан мен ҳам ўқитувчининг боласиман? Хўш, қанақа эканман?- деб сўрадим.
Ер чизиб қолди!

Ўқитувчи фарзандларини ўзи ўқитган ўқувчиларидан ортиб қолган вақтига кўра тарбиялайди ва ортиб қолган асабларига кўра улғайтиради!
Қирқ йил ўқитувчилик қилган одамнинг набираси- унинг ёнида целлофан пакетни ортиқча шиқирлатиб ўйнай олмайди, ҳаттоки шалдироқнинг шиқир-шиқирига ҳам чидаб беришга унинг бобосида асаблар йўқ!
Ўқитувчининг боласи-ўз отасига битта саволни икки марта бермасликка ўрганади...
Чунки уларнинг асаблари-бировнинг фарзандини "одам қиламан" деб соб бўлган.

Ҳиндларнинг "Зулмат" номли киноси бор. Мен у кинони тўлиқ кўрмаганман: аммо мазмуни билан қисман танишман.

Кўр ва кар қизга таълим беришни ўз гарданига олган ўқитувчи-охир оқибат ўзи яроқсиз ҳолатга келади. Аммо унинг ўқувчиси тўрт мучаси соғлар қаторида талаба бўлади!
Ҳиндлар бу кино сюжетига атай кўр ва кар қизни киритишмаган, бировнинг гап уқмайдиган боласи ҳам аслида шу кўринишда!

Бир лаҳза кўзингизни юминг ва ўзингизни биринчи синфлар хонасида тасаввур қилинг!
Тўртта бола йиғлаяпти, олтитаси бир-бири билан уришмоқда! Иккитаси уйидан ўйинчоғини кўтариб келган, бошқаси ҳамма жойга ушатиб нон чайнаяпти. Яна бири онасини соғинган, бошқаси ҳожатхона қаердалигини сўролмай қизариб ўтирибди. Тинмай чуғурлаётганларнинг тўрттаси худди қалдирғочнинг инида ўтирган полапонларга ўхшайди.
Мана шулар - ўқитувчини анордек шарбатини сиқиб, оиласига бурушган бир қиёфада қайтарадиган халқнинг боласидир!

Унинг ўз фарзанди- меъёрлар ичида улғаяди. Кўпчилик олдида эснаш керакмаслиги ҳам, тишга тилини теккизиб чиқирлатмаслик шартлиги ҳақида ҳам у яхшигина таълим олган.Чунки унинг асаблари тугаб, битган онасига "тирқ" этган товуш ҳам, алмойи қилиқлар ҳам ёқмайди!

Ўқитувчининг қизи-эл қатори сеп билан келин бўлади!
Ўқитувчининг уйидаги "деҳқончилик" ҳисобланадиган нарса бу китоб! Унинг музлатгичлари бошқаларники каби тўлиб турмайди...

Ҳа, устозлар шаънига кўп гаплар гапирилган. Улар ҳақида менинг биладиганларим шулар! Бошқалар наздида-унинг болалари қандайлигига мен ҳеч қачон қизиқмадим! Уларни паст кўрмадим!
Чунки ўша бор шарбатини халқнинг боласига бера-бера чарчаган ота-онам менга ҳам шогирди сифатида бир нималарни илинишди:
T.me/sinovlarihayot
Бу фақат яхшилик ҳақида ўйлаш!
Яхшиликка интилиш! Ёмонларга аралаш яшамаслик ва яхши нарсаларни ҳамда яхшиларни асраш!

© Фарход Пахритдинов

ВАХШИЁНА ҚОТИЛЛИК СИРИ

Бир киши қассоб бўлиб ишларди. Тонгдан олдин жонлиқларни сўяр, қуёш чиққанда дўконини очар, куни шундай ўтарди. Кунларнинг бирида шомдан кейин уйига қайтаркан, эшикни қоқмасидан олдин, қоронғу, панароқ жойда қичқириқ эшитди. Шошилганча ўша ерга борди. Қараса, бир одамни пичоқлаб кетишибди. Қассоб пичоқни ундан суғириб олди. Ёрдам бериш мақсадида у одамни кўтарди. Унинг танасидан селдек оқаётган қон уст – бошини булади. Бир неча дақиқа у вафот этди. Ҳеч қанча ўтмай оломон йиғилди. Қассобнинг қўлидаги пичоқни кўриб уни қотилга чиқаришди. Қўлга олинди. Маҳкамада суд бўлиб ўтди. Уни ўлимга ҳукм қилишди.
Ўлим ижро этиладиган жойга келтирилганда у бор овози билан бақириб деби:
– Эй халойиқ, Аллоҳга қасам, мен бу одамни ўлдирмадим. Аммо, бундан йигирма йил олдин бир инсоннинг ҳаётига зомин бўлганман. Мен одамларни у соҳилдан бу соҳилга элтувчи қайиқчи эдим. Бир куни қайиғимга бир гўзал қиз онаси билан бирга ўтирди. Унга маҳлиё бўлдим. Орадан икки – уч кун ўтиб яна келишди. Уни тез – тез кўрадиган бўлдим.
Нигоҳларимиз тўқнаш келар, бир – биримизга илиқ туйғулар пайдо бўлганди. Совчи қўйдим. Отаси фақирлигим сабаб менга қизини муносиб кўрмади. У қиз ва онасини қайтиб қайиғимга ўтказмади. Уни умуман кўрмадим.
Орадан чамаси уч йил ўтди. Бир куни қайиғимга ёш аёл бир ярим, икки ёшли гўдак билан ўтирди. Қайиқ эшкагини эшарканман, тўсатдан кўзим у аёлга тушди. Ҳа, бу ўша, менинг маҳбубам эди. Хурсанд бўлиб кетдим.
– Қани аҳдга вафо, мени эсладингми? – дедим.
– У кўзларимга қарамай, мен турмушга чиқдим. Бу менинг ўғлим – деди.
Аламим, ҳасадим келиб кетди. Ғафлат кўзларимни қоплади. Унга яқинлашдим. У қичқириб:
– Аллоҳдан қўрқинг! – деди. Ўзини ҳимоялашни бошлади. Боласи ҳам йиғлай бошлади. Кўзларим болачага тушди – ю уни забт кўтариб дедим:
– Айтганимга хўп, дегин, бўлмаса боланг ўлади!
Боланинг бошини сувга тиқдим. У типирчилай бошлади. Сўнг чиқардим. Аёл қўли билан кўзларини юмиб олар, лекин иффатсизликка рози бўлмасди. Охирги бор ундан сўрадим, рози бўлмади. Боласининг бошини оёқ – қўллари ҳаракатсиз қолиб, жони узилгунига қадар сувга тиқдим. Жасадини сувга отдим. Навбат аёлга келганди. Уни ҳам рўмолини ечиб сочидан ушлаб бошини сувга тиқдим. Шу зайлда қийнаб ўлдирдим. Сувга улоқтирдим. Бу ишимни ҳеч ким, бирор зоғ кўрмади.
Вақтлар ўтди, ҳеч ким аёл ва болани суриштириб келмади.
Ўзимга ўзим жазодан қутилдим деган эдим ушанда.
Лекин, кўриб турган Яратгувчи ҳаммасидан хабардор экан.
Мана кўриб турганингиздек барибир жазоми оляпман.
Бегуноҳ кишиларни умрига зомин бўлган эдим.
Бегуноҳ бўла туриб ўлдирилябман.
Ўлим ижросини кўргани келган одамлар йиғлашди.
Сўнг у қатл қилинди.

Тамом.
T.me/sinovlarihayot